Manastir Putna
| Manastir Putna | |
|---|---|
| Mănăstirea Putna | |
 Mastirski kompleks Putna | |
| Osnovni podaci | |
| Tip | Pravoslavni muški manastir |
| Jurisdikcija | Rumunska pravoslavna crkva |
| Osnivanje | 1466. |
| Osnivač | Stefan III Moldavski |
| Arhitektura | |
| Stil | Moldavska arhitektura |
| Lokacija | |
| Mesto | Putna |
| Država |  Rumunija |
| Koordinate | 47° 54′ 39″ N 25° 36′ 40″ E / 47.91083° S; 25.61111° I |
  Manastir Putna Manastir Putna na karti Rumunije | |
Manastir Putna je manastir pravoslavne crkve u Rumuniji i jedno je od najvažnijih mesta u rumunskome sabornom i kulturnome životu, i zato ga nazivaju „Jerusalim rumunskog naroda”. Prema starim hronikama osnovan je 1466. godine od strane kneza Stefana III Moldavskog, koji je manastir podigao u znak blagodarnosti za osvajanje tvrđave Čilia i u njemu sagradio grobno mesto za sebe i svoju porodicu. Iako velikodušno obdaren posedima i opasan zidinama, Manastir Putna, nije mogao da izbegne različite teškoće prošlih vremena, kao što su paljevine, pohare i zemljotresi.
Kako je kroz vekove postao važan kulturni centar, sa bogatom manastirskom bibliotekom i riznicom koja poseduje brojne rukopise, dragocene minijature, vezena platna, verske relikvije, ikone itd.
Godine 1992., Sveti sinod Rumunske pravoslavne crkve kanonizovao ktitora manastira Stefana III Moldavskog, i upis ga u pravoslavni kalendar pod 2. jul, koji se od tada svake godine slavi u manstiru.
Položaj[uredi | uredi izvor]
Manastir Putna nalazi se na približno 700 metara nadmorske visine, na krajnje istočnim ograncima Karpata, u istorijskoj pokrajini Bukovini, u severnoj Moldaviji, Rumunija.
Udaljen je 33 km od grada Radauci (trećeg po važnosti grad u okrugu Sučava), i 65 km od grada Sučeva (u istoimenom okrugu).
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prema starim hronikama Moldavije manastir posvećen Svetoj Devi Majci Božijoj, izgradio je Stefan III Moldavski (1433—1504), poznat i kao Stefan Veliki ili Sveti Stefan Veliki, knez Moldavije između 1457. i 1504. i najistaknutiji predstavnik dinastije Mušata (čiji se grob nalazi ovde). Gradnja manstira započela je 10. jula 1466., nakon osvajanja tvrđave Chilia (1465), a završena je izgradnjom ostalih objekata u manastirskoj porti i utvrđenja 1481. godine, o čemu svedoči sačuvan natpis na natpisu na kuli iz „6989 godine” (1481).
Osvećen je 3. septembra 1469. godine, od strane mitropolita Teoktista.[1]
Ubrzo po osniivanju Putne iz manastira Neamt Abbot Josaphat, zajedno sa nekoliko monaha, dovedeno je i nekoliko majstora kaligrafa i miniaturists, koji su organizovali skriptorijum koristeći listove pergamenta papira i filigran iz Zapadne Evrope. Takođe, u ovoj fazi počela je da radi, radionica za vez (u kojoj su vezilje radile sa zlatnim i srebrim nitima, svilenim koncem i dragim kamenjem), radionica za izradu keramike, ikona i skulptura od drveta i kamena. Prvobitno planiran kao kraljevska nekropola, manastir se postepeno razvijao u značajnu duhovnu i kulturnu riznicu
Tokom vekova Putna je prošla kroz mnoga razaranja; požare, strane invazije i okupaciju, zemljotres, ali nikad nije prekinut razvoj monaškog života. Obimniji radovi na rekonstrukciji manastira započeli su u vreme kneza Vasilija Lupua 1653, nastavljeni u vreme Georgija Stefana (1653-1658), a završena u vreme vladavine Eustratija Dabija 1662.[2]
Rekonstrukcija manastira obavljena je nekoliko puta, u 18,, 19, i 20. veku:
- između 1756 i 1760. u vreme mitropolita Jakoba,
- između 1852. i 1856. pod okupacijom Habsburga, kada je sagrađen novi konak
- 1902. godine, kada je krov na manstirskoj crkvi obnovljen od strane bečkog arhitekte Karla Romstorfer
- između 1969 i 1988. godine (poslednji put), kada je nakon završetka popravki i obnove manastir osveštan 15. avgusta 1988. godine od strane Patrijarha Rumunske pravoslavne crkve.
Za ovaj manastir, kroz istoriju, vezuju se važne ličnosti Pravoslavlja, kao što su Sveti Danilo Otšelnik iz 15. veka, Monah koji je ubedio Stefana Velikoga da nastavi borbu protiv Otomana, tako i Sveti Ilija Jorešt, Apostol Pravoslavne crkve u Transilvaniji 18. veka.
Takođe vezano za ovaj manastir u nauci je ostalo otvoreno pitanje još jednog eventualno Jefimijinog dela – reč je o plaštanici rađenoj oko 1405. godine, koja se danas nalazi u manastiru Putna. Ova plaštanica spada u najraskošnije radove u srednjovekovnoj primenjenoj umetnosti na Balkanu. Na svili je zlatnim i srebrnim koncem izvezen lik mrtvog Hrista sa zborom anđela, a natpisi su na grčkom jeziku. U obradi figura postoje stilske srodnosti sa hilandarskom zavesom za carske dveri i Mileševkom plaštanicom.
Čak i pre ustanovljenja Velike Rumunije kao države 1918., manastir je bio simbol političkih zahteva Rumuna, tada podeljenih između Rumunije i Austrougarske i Ruske Carevine.
Danas Manastir nije samo važna turistička destinacija u srcu pitome Bukovine, već i mesto hodočašća za sve one koji žele da se pomole na grobu Svetog Stefana Velikoga, Kneza Moldavije.
Galerija[uredi | uredi izvor]
- Manastir Putna na jubilarnim poštanskim markama
-
-
- Manastir Putna na novčanici iz 1991. i 1993.
-
-
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Nicolae Iorga, Istoria Bisericii Românești și a vieții religioase a Românilor, Tipografia „Neamul Românesc”, Vălenii de Munte, 1908, p. 54.
- ^ „Manastirea Putna”. Crestin Ortodox.ro. Pristupljeno 1. 11. 2016.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Manastir Putna na Vikimedijinoj ostavi
.jpg)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
