Majsko savetovanje CK KPJ

Majsko savetovanje Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije održano je 4. maja 1941. godine u Zagrebu, s ciljem da se KP Jugoslavije organizaciono prilagodi novim uslovima i da se utvrde zadaci KPJ u uslovima fašističke okupacije. Savetovanju su prisustvovali svi iz nacionalnih i pokrajinskih rukovodstava KPJ, osim iz Makedonije.

Rad Savetovanja

Nakon što je sekretar KPJ, Josip Broz Tito, analizovao Aprilski rat i okupaciju Jugoslavije, ukazano je na izdajničku ulogu buržoazije i saradnju s okupatorom. U analizi minulih događaja, bile su potvrđene ocene Pete zemaljske konferencije KPJ o dubokoj društveno-političkoj krizi sistema Kraljevine Jugoslavije, koja je i dovela do njezinog sloma u Aprilskom ratu. Bila je potvrđena ispravnost političke platforme KPJ, usvojene na toj konferenciji, koja je usmeravala komuniste u borbu za duboke preobražaje i za odbranu nezavisnosti zemlje. Ocenom situacije, potvrđeno je da će borba protiv okupatora ujedno da bude i borba za nacionalno i socijalno oslobođenje.

Vodeći aktiv KPJ na Majskom savetovanju polazio je od uverenja da će Sovjetski Savez igrati presudnu ulogu u raspletu krize nastale imperijalističkim ratom, te da predstoji pretvaranje imperijalističkog u revolucionarni rat, odnosno u lanac proleterskih revolucija. Ugrađujući svoju koncepciju narodnooslobodilačke borbe u okvire takvih pretpostavki o putovima raspleta svetske krize nastale imperijalističkim ratom, Savetovanje je posebno naglasilo revolucionarne sadržaje te borbe, uključuijući rušenje imperijalizma i ostvarivanje zadataka socijalističke revolucije.

Na savetovanju su dogovoreni sledeći zadaci KPJ:

• okupljanje masa na najširoj osnovi u borbi protiv okupatora i njegovih domaćih pomagača
• borba protiv raspirivanja nacionalne mržnje i bratoubilačkog rata
• učvršćenje i proširenje partijske organizacije i njeno jačanje uticaja na narod, na antifašističko raspoloženje i čuvanje jedinstva jugoslovenskih naroda

U zaključcima se posebno naglasilo da KPJ ne priznaje komadanje Jugoslavije i da stoga komunisti moraju da budu u Jugoslaviji pokretači i predvodnici Narodnooslobodilačke borbe. S obzirom na specifičnosti u pojedinim zemljama i pokrajinama na Savetovanju su pobliže utvrđeni zadaci organizacijama u pojedinim zemljama i pokrajinama u vezi s pripremanjem i organizovanjem borbe protiv okupatora i domaćih saradnika. Posebno je pred komunističke partije Slovenije i Hrvatske postavljen zadatak da prošire aktivnost i na one delove svojih nacionalnih teritorija koje su posle 1918. ostale u sastavu Italije i Austrije.

Na Savetovanju su utvrđeni zadaci i u pogledu vojnih priprema. Zaključeno je da se nastavi rad na prikupljanju oružja, stvaranju borbenih grupa, vojnoj obuci, organizaciji obaveštajne službe i ostalo. Odlučeno je da se pri svim partijskim rukovodstvima osnivaju vojni komiteti po uzoru na Vojni komitet pri CK KPJ.

Odmah posle Majskog savetovanja, Tito je prešao iz Zagreba u Beograd, gde je radi povoljnijih uslova za rad Centralnog komiteta KPJ premešteno njegovo sedište.

Posledice

Centralni komitet Komunističke partije Hrvatske je, u duhu Majskog savetovanja, koncem maja održao proširenu sednicu na kojoj je doneo zaključke o pripremama ustanka u Hrvatskoj. U duhu stavova Savetovanja, osnivačke grupe slovenačkog Antiimperijalističkog fronta pristupile su stvaranju zajedničkih terenskih odbora, koji su okupljali antifašiste i sve ostale rodoljubive snage.

Zaključci i stavovi Majskog savetovanja dodatno su potakli rukovodstva KPJ i SKOJ-a na provođenje priprema za borbu protiv okupatora i domaćih saradnika. Pri partijskim rukovodstvima osnovani su vojni komiteti ili komisije ili imenovani vojni poverenici, koji su radili na stvaranju i obučavanju udarnih i diverzantskih grupa i desetina, vršili izbor vojnih kadrova, organizovali prikupljanje oružja i santietskog materijala.

Literatura

• Istorija Saveza komunista Jugoslavije. „Izdavački centar Komunist“, „Narodna knjiga“, „Rad“, Beograd 1985. godina.
• Zagreb i Hrvatska u Titovo doba. „SABARH“, Zagreb 2004. godina.