Medina (Tolna)

Koordinate: 46° 28′ 25″ S; 18° 38′ 30″ I / 46.47363° S; 18.64154° I / 46.47363; 18.64154
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za drugu upotrebu, pogledajte stranicu Medina.
Medina (Mađarska)
mađ. Medina
Grb
Grb
Administrativni podaci
Država Mađarska
RegionJužna prekodunavska regija
ŽupanijaTolna
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 769
 — gustina34,58 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate46° 28′ 25″ S; 18° 38′ 30″ I / 46.47363° S; 18.64154° I / 46.47363; 18.64154
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Površina22,24 km2
Medina (Mađarska) na karti Mađarske
Medina (Mađarska)
Medina (Mađarska)
Medina (Mađarska) na karti Mađarske
Poštanski broj7057
Pozivni broj74
Veb-sajt
medinafalu.hu

Medina (mađ. Medina) je selo u Mađarskoj, u Toljanskoj županiji. Medina potpada pod Seksardski okrug.

Medina je važna kao jedno od 20-ak mesta u Mađarskoj sa postojećom srpskom manjinskom samoupravom. U selu postoji Srpska pravoslavna crkva, posvećena Svetoj Trojici[1].

Prirodne odlike[uredi | uredi izvor]

Medina se nalazi u središnjoj Mađarskoj, u istorijskoj oblasti Tolna.

Naselje je položeno na mestu gde panonska ravnica prelazi u prva pobrđa (100 metara nadmorske visine). Veličina seoskog atara je 22,24 km2.

Istorija Srba u mestu[uredi | uredi izvor]

Srbi su u naselju prisutni još od srednjeg veka, ali je njihov broj posebno narastao posle Velike seobe.

U Medini je 1745. godine izdvajano 8 f. za izdržavanje srpske škole.[2]

Podaci o prvobitnoj srpskoj pravoslavnoj crkvi su iz 1720. godine. Mada su crkvene matice zavedene 1777. godine, maesno pravoslavno parohijsko zvanje je osnovano 1879. godine. Sadašnja crkva je građena 1856. godine u centru sela i posvećena prazniku Silazak Sv. Duha ili Duhovi.[3] Ta crkva je 1905. godine spolja u lošem a iznutra u dobrom stanju. I crkvena porta je neuređena u lošem stanju. Ima srpsko pravoslavno groblje.[4] Ikonostas hrama je oslikao sredinom 19. veka ikonopisac Arsenije Vidak.[5]

Selo Medina se nalazilo u Tolnjanskoj županiji i srpsko stanovništvo je tokom 18-19. veka raslo. Tako je 1731. godine tu bilo 19 srpskih pravoslavnih domova. U 1796. godini zabeleženo je 209 srpskih pravoslavnih duša. Njihov broj je 1890. godine iznosio 270 što predstavlja povećanje za 61 osobu.[6]

Prenumerant jedne srpske knjige bio je 1808. godine administrator medinske parohije, pop Mihail Radmanović.[7] Ruski istorijski roman o opsadi Sevastopolja, preveden na srpski jezik kupili su pretplatom 1857. godine: pop Srsenije Desančić paroh i Vasilije Milinović učitelj.

Po Vitkovićevom izveštaju 1867. godine u Medini je bilo 286 pravoslavnih Srba.[8]

Umro je 1888. godine pop Arsenije Desančić medinski paroh i mesni školski upravitelj. Rodom je bio iz Lančuga, a karijeru je počeo kao đakon i učitelj, a zatim punih 50 godina služio kao sveštenik u medinskoj parohiji. Bio je tačan i strog naročito u crkvi pri bogosluženju i pri molitvi; "tu se nije smeo mrdnuti nitko od prisutnih u hramu". Svoju biblioteku je poklonio mesnoj školi. Za njegovo vreme i njegovom zaslugom je složno sa narodom sadašnju veliku crkvu podigao. Stekao je zbog ljudskih vrlina i zasluga pravo da nosi crkven pojas. Nije mu se ispunila želja da i školsko zdanje novo izgradi.[9] Raspisan je u leto 1895. godine stečaj za upražnjeno mesto paroha u parohiji šeste platežne klase Medini-Rackozaru. Godine 1905. se kaže da parohijom administriraju kaluđeri Grabovački, a tada je bio jeromonah Lavrentije Tomić.[4]

Srpska škola u Medini je 1865. godine bila pretlatnik "Školskog lista". Školski oglas za medinsku narodnu školu nudio je kandidatu za učitelja osnovnu godišnju platu od 84 f, ostalo je bilo u naturi, računajući stan i ogrev.[10] Tada je postavljen učitelj Bogoljub Ćosić, koji je završio četiri razreda gimnazije u Osijeku, Somborsku preparandiju i Karlovačku bogosloviju. Između 1880-1883. godine učitelj u Medini bio je Dimitrije Radić (umro). Opština Medina godine 1896. nema srpsku školu uređenu po zakonu.[11] Mesni učitelj 1899. godine bio je Đorđe Sabadoš, a umirovljen je 1903. godine. Raspisan je 1902. godine stečaj za upražnjeno mesto učitelja, u srpskoj osnovnoj školi u Medini. Njegove dužnosti su bile propisane školskom uredbom iz 1872. godine. Sledovala mu je osnovna godišnja plata 84 k od crkvene opštine, 80 k od političke opštine ostalo je bio deputat - u naturi: 12 merova žita, 12 merova raži, 16 merova ječma, četiri lanca zemlje od poftorne škole "na uživanje" i pored ostalih sitnih taksi, kao kuriozitet još po učeniku "jedan osmak žita konopljište, klejište i kupusište". Bilo je tu mnogo posla za učitelja, i to ne samo nastavnog! Uslove su potpisali predsednik Školskog odbora Luka Šimunović i administrator parohije pop Lukijan Mihajlović (od 1898).[12] Po izveštaju iz 1905. godine tu radi srpska narodna škola u jednom zdanju. Učiteljica je Darinka Šeševićeva, rodom iz Sombora, koja je tu 2,5 godine. Redovnu nastavu pohađa 39 đaka, a u nedeljnu školu ide 14 učenika starijeg uzrasta.[4]

Dvadeseti vek[uredi | uredi izvor]

Godine 1905. Medina je velika opština u Đenkoškom srezu, Tolnanske županije. Tu živi 1565 stanovnika u 310 domova. Mađari dominiraju, a Srba je malo; ima 293 pravoslavne duše (ili 18%) sa 58 kuća. Od srpskih javnih zdanja tu su pravoslavna crkva i narodna škola. U mestu je tada srpska crkvena opština, skupština je redovna pod predsedništvom Đurđa Kozića. Parohija je najniže šeste platežne klase, ima parohijski dom ali sesije nema. Ipak tu pripada polovina parohijske sesije iz Rac kozara od 13 kj. zemlje. Crkveno-opštinski posed je 17 kj. zemlje.[13]

Posle Prvog svetskog rata veći deo Srba se iselio u srpske delove novoformirane Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. U Beograd su 1922. godine stigla četiri meštanina Medine, i obratili se lično Ministarstvu agrarne reforme. Tražili su da im se dozvoli kolektivno preseljenje u okolinu Vršca. Njih u Medini ima 300 duša, i svi su rad da se sele. Hteli su da im se omogući da kupe neko imanje od 1200 jutara u Banatu, gde bi oni živeli. Po njima je tada u Mađarskoj ostalo još samo 26.000 Srba starosedeoca.[14]

Početkom 21. veka opstala je srpska crkva u centru naselja. Postoji i srpsko pravoslavno groblje na južnom obodu Medine, u lošem stanju. Vlasništvo je srpske crkvene opštine i skromnog je značaja, sa spomenicima od 20. veka. Malo je spomenika iz druge polovine 19. veka, i što je karakteristično za Medinu, ima mnoštvo drvenih krstova ofarbanih motiva u crveno i crno. Centralni krst je prenet tu iz Baje, iz tamošnjeg bivšeg srpskog groblja, krajem 19. veka.[15] Godine 2019. u Medini deluje Samouprava Srba čija je predsednica Natalija Sokić.[16]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Magyarországi ortodox templomok | Szakrális építészet
  2. ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1886. godine
  3. ^ "Nin", specijalni dodatak Dinka Davidova, Beograd 1990. godine
  4. ^ a b v Mata Kosovac, navedeno delo
  5. ^ Srpski institut...
  6. ^ "Srpski sion", Karlovci 1895. godine
  7. ^ Nikola Šimić: "Logika serbskako jezika", Budim 1808.
  8. ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1872. godine
  9. ^ "Školski list", Sombor 1888. godine
  10. ^ "Školski list", Sombor 1867. godine
  11. ^ "Srpski sion", Karlovci 1896. godine
  12. ^ "Srpski sion", Karlovci 1902. godine
  13. ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
  14. ^ "Politika", Beograd 1922. godine
  15. ^ Srpski institut, internet baza podataka, Budimpešta
  16. ^ "Srpske nedeljne novine", Budimpešta 19. septembar 2019.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Prema podacima iz 2013. godine Medina je imala 769 stanovnika. Poslednjih godina broj stanovnika opada[1].

Pretežno stanovništvo u naselju čine Mađari rimokatoličke veroispovesti. Manjine su Srbi i Romi.

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Tolna (Hungary): County, Towns and Villages - Population Statistics in Maps and Charts

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Medina na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Медина_(Толна)&oldid=26933732”