Narodna biblioteka Smederevo
 Narodna biblioteka Smederevo | |
| Osnivanje | 1846. |
|---|---|
| Lokacija | Smederevo Srbija |
| Vrsta | narodna |
| Direktor | v.d. Marina Lazović |
| Adresa | Karađorđeva 5 |
| Veb-sajt | Narodna biblioteka Smederevo |
Narodna biblioteka Smederevo je gradska biblioteka, a po tipu i funkcijama je i narodna i matična. Nastala je iz Smederevskog čitališta koje je osnovano 1846. godine. Određena je za Matičnu biblioteku Podunavskog okruga Republike Srbije 1994. godine.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Biblioteka se razvila iz Smederevskog čitališta koje je nastalo 1846. godine. Do 1924. godine, Čitalište je imalo uspone i padove u svom radu. Godine 1924. Čitalište je dobilo naziv Narodna knjižnica i čitaonica, ali je ubrzo prestala sa radom jer je imala samo 5 članova.[1] Redovni rad Narodne knjižnice i čitaonice u novoj crkvenoj kući počeo je 1929. godine, ali zbog finansijskih problema prekida sa radom na godinu dana 1933. godine. Knjižnica se reorganizuje i daje na rukovanje studentima početkom 1934. godine, kada se nalazila u Ulici 17. oktobra. Članovi su mogli da budu osobe iz svih društvenih slojeva, a godišnja članarina je bila snižena za đake, studente, radnike, zanatlije i njihove šegrte, dok je za ostale bila veća za dinar (za prvu grupu je bila 2 dinara, a za ostale 3 dinara). Poručeno je 300 novih knjiga, među kojima su bila dela Dostojevskog, Turgenjeva, Tolstoja, srpskih pisaca, kao i knjige iz oblasti filozofije, ekonomije i politike. Uspon rada smederevske Knjižnice je u periodu od 1937. do 1941. godine. Godine 1941. nastupa prekid u radu Biblioteke sve do 1943. godine kada je ponovo otvorena i dobila ime Gradska biblioteka.[2]
Biblioteka od 1954. do 1990. godine[uredi | uredi izvor]
Biblioteka se vratila u centar grada i to u zgradu na Trgu Republike broj 8 (danas se tu nalazi zgrada Istorijskog arhiva) 1954. godine. Ranije je zgrada služila za potrebe restorana, ali je adaptirana tako da je Biblioteka dobila solidne prostorije za rad. Iako prostorije nisu odgovarale zahtevima savremenog uređenja biblioteka, imala je: opštu čitaonicu, odeljenje za izdavanje knjiga (koje je imalo i ulogu kancelarije), magacin za smeštaj knjiga i neuređen prostor sa posebnim ulazom (koji je bio predviđen za dečje odeljenje). Biblioteka je sa radom počela u maju 1954. godine i tu ostaje do oktobra 1990. godine. Dečje odeljenje je zvanično otvoreno 1. maja 1955. godine i u prvoj godini rada imalo je 858 knjiga i 725 upisanih članova.[2] Fond se uvećavao za: 2-3.000 knjiga godišnje, 2-3.000 upisanih članova, a broj zaposlenih je dugo bio samo 5. Od 1960. godine ubrzava se razvoj Biblioteke sa razvojem privrede i društva. Najviši uspon je imala u periodu od 1970. do 1980. kada se knjižni fond uvećava za oko 5.000 novih knjiga, a osniva se i služba za nabavku i obradu knjiga, koja kasnije prerasta u Odeljenje nabavke i obrade publikacija. Biblioteka stagnira 1980. godine. Započeta je izgradnja Doma kulture u Karađorđevoj ulici (ispred osnovne škole Dimitrije Davidović), koji se gradio iz mesnog samodoprinosa, i prvobitni projekat nije predviđao prostor za biblioteku. Naknadnim intervencijama i dopunama, projektovan je prostor za potrebe Biblioteke. Sa radom u novoj zgradi Biblioteka je započela 15. oktobra 1990. godine.
Organizacija[uredi | uredi izvor]
Pozajmno odeljenje za odrasle[uredi | uredi izvor]
Nalazi se na prvom nivou kod ulaza u zgradu, a u ovom prostoru se nalazi i Čitaonica štampe. Prostorija je svetla i prostrana i u entrijeru čitaonica ima 46 čitalačkih mesta, a u Letnjoj čitaonici ima još 20 mesta. Pristup knjigama je slobodan, a knjižni fond je uređen po UDK sistemu. Beletristika se nalazi u centralnom delu, gde su police, a stručna knjiga je u drugom gornjem delu Čitaonice štampe. Knjige se mogu pozajmljivati na kućno korišćenje i rok za vraćanje je 15 dana. Korisnici mogu biti sve osobe starije od 14 godina. U prostoriji za Pozajmno odeljenje se organizuju i književne večeri, promocije, razgovori, izložbe, a nalaze se i dve stalne postavke: Postavka smederevskog izdanja i Postavka noviteta.
Naučno odeljenje[uredi | uredi izvor]
Nalazi se na drugom nivou zgrade i ukupno ima 25 čitaoničkih stolova i stolica. Fond ovog odenjelja nije u slobodnom pristupu. Naučno odeljenje počinje sa radom od 1990. godine, ali fond je bio formiran ranije. Odeljenje omogućava naučno-istraživački, studijski, publicistički i edukativni rad.
Odeljenje nabavke i obrade knjiga[uredi | uredi izvor]
Odeljenje je formirano 1972. godine. Centralizovana nabavka knjiga, časopisa i drugog materijala se usaglašava sa osnovnim zadacima Biblioteke, potrebama korisnika i raspoloživim materijalnim sredstvima.
Dečje odeljenje[uredi | uredi izvor]
Nalazi se na drugom nivou i ima poseban ulaz, koji se nalazi desno od glavnog ulaza u zgradu. Odeljenje ima 10 čitalačkih stolova, 30 čitalačkih mesta, terasu sa 25 čitalačkih mesta za Letnju čitaonicu, a magacin se nalazi u prizemlju zgrade. Korisnici su deca predškolskog uzrasta i učenici od prvog do osmog razreda osnovne škole. Pristup fondu je slobodan, a knjige se mogu nositi na kućno korišćenje, osim priručnika koji se koriste samo u čitaonici. U centralnom delu se nalazi lektira, koja je izdvojena po razredima, a ostali fond je smešten po UDK sistemu na policama duž zidova. Odeljenje sarađuje sa svim školama u opštini i organizuje veliki broj izložbeno-književnih programa tokom godine.
Odeljenje strane knjige[uredi | uredi izvor]
Godine 2002. na 156. godišnjicu osnivanja Biblioteke, osnovano je Odeljenje strane knjige. Fond ima 10.000 jedinica bibliotečke građe na 17 jezika. Zastupljene su publikacije za sve uzraste (deca, tinejdžeri i odrasli). Fond je u slobodnom pristupu, a čitaoci se o njegovom sadržaju informišu putem elektronskih baza i štampanog Registra naslova.[3] Odeljenje priređuje za sve korisnike raznovrsne književne programe i izložbe.
Zavičajno odeljenje[uredi | uredi izvor]
Zavičajno odeljenje poseduje zbirku od 4.000 monografskih publikacija, zavičajnu periodiku i veliki broj neknjižne građe. Sva građa se čuva u posebnim ormanima i ne iznosi se van prostorija Biblioteke.
Matično odeljenje[uredi | uredi izvor]
Matično odeljenje se stara o razvoju bibliotečke delatnosti u svim tipovima biblioteka u Podunavskom okrugu i koordinira rad bibliotečkih ogranaka. Odeljenje vodi Registar biblioteka Podunavskog okruga i centralni registar bibliotečke građe, pruža stručnu pomoć bibliotekama na terenu, realizuje nadzor nad stručnim radom, stara se o usavršavanju kadrova za obavljanje bibliotečke delatnosti, prati i proučava stanja, potrebe i uslove rada u bibliotečkoj delatnosti, predlaže i sprovodi mere za njihovo unapređenje. Povezuje sve biblioteke u Podunavskom okrugu u jedinstven sistem koji čine opštinske biblioteke, sve mesne, školske i specijalne biblioteke u Smederevu, Velikoj Plani i Smederevskoj Palanci, kao i seoski ogranci Narodne biblioteke Smederevo.
Fond[uredi | uredi izvor]
U sastav Biblioteke su ušle i privatne biblioteke značajnih ličnosti u gradu, kao što je bio Dimitrije V. Ljotić. Neke značajne institucije su poklonile knjige: Srpska akademija nauka iz Beograda, Srpska književna zadruga – Beograd, Ministarstvo prosvete, Nemački naučni institut iz Beograda (neke knjige su zabranjene za čitanje).
Časopis Mons Aureus[uredi | uredi izvor]
Narodna biblioteka Smederevo izdaje Mons Aureus: časopis za književnost, umetnost i društvena pitanja, koji izlazi četiri puta godišnje od 2003. godine. Cilj ovog časopisa je da upozna širu publiku sa dostignućima na savremenoj kulturnoj sceni, a poseban doprinos daje istraživanju književne baštine grada Smedereva.[4]
Izgled i poslovanje[uredi | uredi izvor]
Biblioteka se nalazi u levom delu zgrade Centra za kulturu, u prostorijama koje su projektovane za nju. Biblioteka ima pet čitaonica, od kojih su tri u enterijeru, a dve su letnje, odnosno nalaze se u eksterijeru. Sve čitaonice ukupno imaju 150 čitalačkih mesta. Bibliotečko poslovanje je kompjuterizovano, a u poslovanje spada: upis članova, obrada i cirkulacija knjiga. Godišnje ima 8.000 - 10.000 članova, a dnevno je poseti 600 - 800 ljudi.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Lazović, Marina; Živanović, Biljana; Jeremić, Jelena; Radovanović, Mirjana; Grba, Sofija (2016). Čitalište, čitaonica, knjižnica : 170 godina Smederevske biblioteke : katalog izložbe. Smederevo: Narodna biblioteka Smederevo. str. 5—7.
- ^ a b Milenković, Srbislav (1996). Smederevska biblioteka. Smederevo.
- ^ Begenišić, Dobrila (2013). „Fond Odeljenja strane knjige Narodne biblioteke Smederevo”. Mons Aureus: 155—156.
- ^ „Narodna biblioteka Smederevo”. Zvaničan veb sajt. Pristupljeno 26. 1. 2019.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Kolekcije periodike u Narodnoj biblioteci Smederevo / Mirjana Radovanović, Dragana Lazić, Beograd : Zajednica matičnih biblioteka Srbije ; Užice : Narodna biblioteka "Užice", 2015 COBISS.SR 220885516
- Izdavačka delatnost Narodne biblioteke Smederevo: (1967-2014): anotirana bibliografija/Biljana Živanović, Jelena Jeremić, Smederevo: Narodna biblioteka "Smederevo", 2015 COBISS.SR 215989004
- Tragom arhivskih dokumenata/Slavica Bradarić, U: Smederevo, God. 7, br. 13 (1996). str. 81—95 COBISS.SR 45310220
- Čitalište, čitaonica, knjižnica 170 godina Smederevske biblioteke. Smederevo: Narodna biblioteka Smederevo. 2016. ISBN 978-86-81623-95-4.