Nikolaj Buharin

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Nikolaj Buharin
Lični podaci
Datum rođenja(1888-10-09)9. oktobar 1888.
Mesto rođenjaMoskva, Ruska Imperija
Datum smrti15. mart 1938.(1938-03-15) (49 god.)
Mesto smrtiMoskva, Sovjetski Savez
Književni rad
Najvažnija delaImperijalizam i svetska ekonomija,
Velika Sovjetska enciklopedija,
Azbuka komunizma

Nikolaj Ivanovič Buharin (rus. Никола́й Ива́нович Буха́рин; Moskva, 9. oktobar 1888 — Moskva, 15. mart 1938) je bio ruski marksist i revolucionar[1] , član sovjetskog Politbiroa (1924—1929), Centralnog komiteta (1917—1937), predsedavajući Kominterne (1926—1929), tvorac Nove ekonomske politike, glavni urednik Pravde (1918—1929), Izvjestja (1934—1936), Velike Sovjetske enciklopedije, jedan od autora Azbuke komunizma (1919) i drugih dela.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 1888. godine u Moskvi.[2] Političku karijeru je započeo tokom studija na Moskovskom univerzitetu kada se sprijateljio s kasnijim poznatim sovjetskim piscem Iljom Erenburgom i postao član Ruske socijaldemokratske radničke partije 1906. godine. Pridružio se boljševičkoj frakciji.

Nakratko je bio uhapšen 1911, ali je ubrzo deportovan u Onjegu kod Arhangelska. Od tamo je uspeo da pobegne i smestio se u Hanover, a zatim u Krakov 1912, gde se po prvi put upoznao s Lenjinom. Godine 1916, se nalazio u Njujorku gde je sarađivao s Trockim.

Oktobarska revolucija[uredi | uredi izvor]

Nakon izbijanja Februarske revolucije 1917, Buharin se vratio u Rusiju[3] i delovao u moskovskom partijskom komitetu. Dana 10. oktobra 1917. bio je izabran u Centralni komitet RSDRP.[4] Tokom Oktobarske revolucije, Buharin je izradio nacrte dekreta moskovskog sovjeta, koje je zatim predstavio petrogradskom sovjetu.[5] Nakon revolucije, postao je glavni urednik partijskog glasila Pravda.[6]

Istinski je verovao u svetsku revoluciju, te je bio protivnik potpisivanja mirovnog sporazuma sa Centralnim silama, verujući da će nastavak rata dovesti do ustanka radničke klase širom Evrope.[7] Do 1921. je napustio ova radikalna uverenja i prihvatio Lenjinovu tezu o Rusiji kao bastionu diktature proletarijata za neku buduću svetsku revoluciju.

Frakcijske borbe[uredi | uredi izvor]

Nakon Lenjinove smrti 1924. godine, Buharin je postao punopravni član Politbiroa SKP(b). U prvobitnim frakcijskim borbama se svrstao uz Staljina koji se postavio kao centrist u Partiji i zalagao se za nastavak NEP-a. Buharin je bio taj koji je formulisao tezu o izgradnji „socijalizma u jednoj zemlji“, a koju je kasnije propagirao Staljin. Međutim, Staljin nije bio zadovoljan sporim napredovanjem NEP-a te se zalagao za ubrzanu industrijalizaciju i kolektivizaciju. Buharinu se nije dopadala njegova koncepcija, te je više bio za umerenu industrijaliizaciju u kojoj bi seljacima bio ponuđen način da steknu dovoljno hrane za sebe i za prodaju.

Buharin je s vremenom sve više gubio potporu u zalaganju za NEP, te ga je javno prvo napao Grigorij Zinovjev, a zatim i Staljin. Staljin ga je ubrzo potpuno izolovao, te je Buharin ostao bez svake potpore.

Pogubljenje[uredi | uredi izvor]

Tokom Staljinove Velike čistke Buharin je bio osuđen na Moskovskim suđenjima kao poslednji značajni sovjetski komunistički lider. Smrtna presuda bila je izvršena 15. marta 1938. godine u doba anšlusa Austrije pa je vest o njegovom pogubljenju prošla gotovo nezapaženo u medijima.

Nasleđe i rehabilitacija[uredi | uredi izvor]

Zbog političkog značaja pre svega njegove Nove ekonomske politike koja je bila dogmatski zabranjena u Sovjetskom Savezu, Buharin nije bio rehabilitovan nakon Staljinove smrti nego tek 1988. godine na stotu godišnjicu rođenja.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 196. ISBN 86-331-2075-5. 
  2. ^ Stephen Cohen, Bukharin and the Bolshevik Revolution (Oxford, England: Oxford University Press, 1971) pp. 6.
  3. ^ Stephen Cohen, Bukharin and the Bolshevik Revolution: A Political Biography, 1888–1938, pp. 44.
  4. ^ Leonard Shapiro, The Communist Party of the Soviet Union (Vintage Books: New York, 1971) pp. 175 and 647.
  5. ^ Stephen Cohen, Bukharin and the Bolshevik Revolution: A Political Biography 1888–1938, pp. 53.
  6. ^ Stephen Cohen, Bukharin and the Bolshevik Revolution: A Political Biography 1888–1938, pp. 43–44.
  7. ^ Ulam, Adam Bruno (1998). The Bolsheviks: The Intellectual and Political History of the Triumph of Communism in Russia. Cambridge, MA: Harvard University Press. str. 410—412. ISBN 978-0-674-07830-7. Pristupljeno 8. 7. 2013. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Nikolaj Buharin na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Николај_Бухарин&oldid=27409705”