Oraško Brdo
Oraško Brdo | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Federacija BiH |
| Kanton | Unsko-sanski kanton |
| Opština | Bosanski Petrovac |
| Stanovništvo | |
| — 2013. | 0 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 39′ 02″ S; 16° 05′ 43″ I / 44.6505234° S; 16.0952391° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Oraško Brdo Oraško Brdo na karti Bosne i Hercegovine | |
Oraško Brdo je naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini, u opštini Bosanski Petrovac, koje administrativno pripada Federaciji Bosne i Hercegovine. Prema popisu stanovništva iz 2013, ovo naselje je bez stanovnika.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Selo Oraško Brdo je smješteno na visoravni iznad bihaćkog sela Orašac, između šume zvane Krš i brda koje se zove Lupina. Selo graniči sa petrovačkim selima Prkosi (na jugu) i Vrtoče (na jugoistoku), te sa bihaćkim selima Orašac (na zapadu), Ćukovi (na sjeverozapadu), Lipa (na sjeveru) i Teočak (na istoku). Krajnji sjeverni dio Oraškog Brda presjeca magistralni put Petrovac – Bihać.
Granica sa Prkosima ide preko prostranog polja koje se dijeli na Brđansko polje (na Oraškom Brdu) i Prkoško polje (na Prkosima). Ovo polje je sa zapada omeđeno šumom Krš, koja se proteže kroz Oraško Brdo i Prkose, a sa istoka brdom Lupina, koje se takođe proteže kroz oba ova sela. Granicu ka Vrtoču čini brdo Lupina. Međa ka Orašcu i Ćukovima ide vrhovima iznad Krša. Idući od juga ka sjeveru, to su: Kota 752, Jerkovića vršeljak (777 m), Gradina (817 m), Talića vrh, Gradina (798 m), te kota 790, koja je tromeđa Oraškog Brda, Ćukova i Lipe. Granicu prema Lipi čini Ćukovsko polje, dok se granica ka Teočaku penje od magistralnog puta, preko Brusovca, do Lupine.
Na zapadu sela proteže se šuma i krševiti kraj koji se zove Krš ili Kraj, a kojeg nadvisuju pomenuti vrhovi. Jedan dio šume naziva se Zbijeg. Na istoku sela nalazi se brdo Lupina, sa vrhovima Tukovi (943 m) i Kamenica (1128 m). Od sjevera ka jugu, Lupinu presjecaju drage i kose, od kojih su veće Miljevića draga, Ćulibrkova kosa, Borića kosa i Maurina draga. Od polja i livada značajniji su Brđansko polje, Ćukovsko polje i Poprekuša. U jugozapadnom dijelu sela nalazi se bunar Ciganovac. Selo nema crkvu. Ima tri veća groblja.
Oraško brdo ima pet zaselaka. U Kršu (Kraju) nalazi se zaselak Potkrajčani. Zaselak se još naziva i Pod Kršom, Pod Krajom ili Potkraj. Zaselak Pod Kršom graniči sa istoimenim prkoškim zaseokom. U ovom zaseoku su do izbjeglištva 1995. godine živjeli Čubrile, Drljače, Vujinovići i Jerkovići. Prema Lipi i Teočaku nalazi se zaselak Čiče, koji se zove i Brusovac. Na topografskim kartama označava se i kao Veliki Brusovac, budući da postoji zaselak Brusovac i u Teočaku, koji se na kartama označava kao Mali Brusovac. U Čičama su živjeli Čiče i Zorići. U zaseoku Mandića draga živjeli su Mandići. Zaselak Krstine, nosi i naziv Potkrstine. Ovdje su bili Petrovići, Drljače i Zorići. Podlupina (Pod Lupinom) proteže se ka Prkosima i graniči sa istoimenim prkoškim zaseokom. Nju su naseljavali Miljevići, Karakaši, Ćulibrci, Pilipovići, Egelje, Labusi, Bosančići i Ožegovići (koji su bili krajnja kuća prema Prkosima). Podlupina je bila najveći brđanski zaselak.[1]
Oraško Brdo predstavlja krajnje selo na sjeverozapadu petrovačke opštine, a na području ovoga sela nalazi se krajnja zapadna tačka opštine. Granice sela poklapaju se sa granicama Katastarske opštine Oraško Brdo. Skupa sa Vrtočem i Prkosima čini Mjesnu zajednicu Vrtoče.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Na Oraškom Brdu, u dijelu koji se naziva Krš, nalazi se tvrđava iz ilirskog perioda Gradina u Kršu. Ovo je jedna od najvećih tvrđava u petrovačkom kraju. Gradina je dugačka 580 metara, a široka je 284 metra. Na pojedinim mjestima ima petostruke koncentrične kamene bedeme, čiji se krajevi završavaju na jugozapadnoj strani, na ivici strme stijene. Sjeverozapadni bedem visok je 4 metra, a jugoistočni 6 metara. Unutar bedema nađeni su ostaci posuđa, napravljenog od ilovače.[2]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Stanovnici Oraškog Brda zovu se Brđani.
| Nacionalnost[3] | 1991. | 1981. | 1971. |
| Srbi | 64 | 139 | 173 |
| Jugosloveni | 1 | ||
| ostali i nepoznato | 1 | ||
| Ukupno | 65 | 140 | 173 |
| Demografija[3] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1885. | 396 | |
| 1895. | 542 | |
| 1910. | 518 | |
| 1921. | 562 | |
| 1953. | 278 | |
| 1961. | 244 | |
| 1971. | 173 | |
| 1981. | 140 | |
| 1991. | 65 | |
Prezimena[uredi | uredi izvor]
|
|
Znamenite ličnosti[uredi | uredi izvor]
- Miladin Zorić Garača, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
- Nikola Vojvodić Vojvoda, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Imenik naseljenih mjesta NR BiH. Sarajevo: Zavod za statistiku NR BiH. 1955. str. 46.
- ^ Ćurčić, Vejsil (april 1902). „Starine iz okoline Bos. Petrovca”. Glasnik Zemaljskog muzeja u Bosni i Hercegovini. 14: 229—255.
- ^ a b Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
- ^ Karanović, Milan (1925). Pounje u Bosanskoj Krajini. Beograd: Srpska kraljevska akademija. str. 557.
