Otekla bela noga
| Otekla bela noga | |
|---|---|
| Klasifikacija i spoljašnji resursi | |
| Specijalnost | Vascular and Endovascular Surgery |
| MKB-10 | I80.1 |
| MKB-9-CM | 451.11 |
| DiseasesDB | 32484 |
„Otekla bela noga” ili „bolni beli edem” (lat. рhlegmasia alba dolens) je iznenadno akutno stanje u vaskularnoj hirurgiji, koje nastaje kao posledica masivne ilijakofemoralne tromboze dubokoh vena koja potpuno okludira (zatvara) proksimalni duboki venski sistem.[1]
Alternativni nazivi[uredi | uredi izvor]
Tromboze dubokih vena — Flegnazija — Lukoflegmazija — „Otekla bela noga” — „Bolni beli edem” — „Mlečna noga”.
Naziv flegmazija (rhlegmasia) potiče od grčke reči phlegma — i znači upalu. Korišćen je u medicinskoj literaturi da označi vezu sa ekstremnim slučajevima duboke venske tromboze donjih ekstremiteta (udova) koji izazivaju kritičnu ishemiju udova zbog usporenog protok arterijske krvi i mogući gubitak ekstremiteta (uda) zbog gangrene.[2]
Ovo stanje je takođe poznat i pod nazivom „mlečna noga”", zbog toga što se učestalije javlja kod žena u trećem trimestru trudnoće ili posle porođaja u fazi dojenja.
Etiopatogeneza[uredi | uredi izvor]
Najčešće se javlja kod maligniteta, pa i kod trudnica u trećem trimestru trudnoće ili na porođaju.[3]
Ovo stanje dovodi do zaustavljanja arterijskog protoka u nozi (usled kompresije edema na zid arterije), što vodi ka ishemiji, cijanozi, izraženom edemu i bolu, kada nastaje.
"Otekla bela noga" može da se komplikuje venskom gangrenom noge, koju treba razlikovati od arterijske ishemije i gangrene kod koje je noga bleda i hladna, bez izraženog edema.[4]
Klinička slika[uredi | uredi izvor]
Bolest se klinički manifestuje:
- Izraženim edemom,
- Bolom
- Bledom, belom prebojenošću (alba) kože zahvaćene noge (nešto češće leve). Bela boja kože obolele noge uzrokovana je edemom tkiva, a ne vazospazmom, kao što se prvobitno smatralo.
Kako je bolest prouzrokovana venskim zastojem, zbog tromboze femoralne vene, ubrzano se razvija i okluzija površinskog venskog sistema, što onemogućuje vraćanje venske krvi ka srcu.
Simptomi se javljaju naglo ili postepeno napreduju uz pojavu, parestezija, kožnih lezija kao što su lezije kože, bulozne promene i kompartment sindrom. Kada postanu ugroženi i kolaterali krvni sudovi, arterijske puls u obolelom ekstremitetu su slabi ili odsutni u ovoj fazi.
Krajnji stadijum bolesti je venska gangrena i šok.[5]
Dijagnoza[uredi | uredi izvor]
Dijagnoza venskih tromboza postavlja se na osnovu simptoma i znakova zavisno od vrste tromboze i njene lokalizacije. Pored kliničkih znakova, tromboza se može dijagnostikovati ultrazvučnim, scintigrafskom, angiografski i laboratorijskim metodama.
- Laboratoriski testovi
Laboratorijska dijagnostika zasniva se na specifičnim imunskim i funkcionalnim testovima kojima se određuju najčešći činioci trombofilije i brojni molekulski obeleživači. Oni predstavljaju delove molekula ili komplekse molekula, koji nastaju kao proizvod aktiviranja trombocita, koagulacije i fibrinolize.
Diferencijalna dijagnoza[uredi | uredi izvor]
Značajni diferencijalno dijagnostički problemi mogu se javiti kod bolesnika sa hladnom, bledom (belom) i natečenom nogom. Posebno kada je smanjen periferni krvni pritisak, jako je teško razlikovati slučajeve izazvane venskom trombozom od onih izazvanih arterijskom embolijom.
Kolor-dopler ultrasonografija u takvim slučajevima može biti jako koristan, brz i neinvazivan načina za postavljanje tačne dijagnoze.[6]
Terapija[uredi | uredi izvor]
Flegmazija se leči primarno: prevencijom plućne embolije, a sekundarno ublažavanjem simptoma i prevencijom razvoja hronične venske insuficijencije i postflebitičkog sindroma. Gornje i donji udovi leče se identično.[7][8]
- Fibrinolotička terapija
Fibrinolitička (trombolitička) terapija u otekloj beloj nozi, zasniva se na primeni streptokinaza, urokinaza i alteplaza koji vrše razgradnju ugrušaka. Prema dosadašnjim saznanjima ovi lekovi su efikasniji u sprečavanju postflebitičkog sindroma od heparina, ali je rizik od krvarenja veći. Njihova upotreba je još u intenzivnoj fazi proučavanja.
- Antikoagulantna terapija
Ova vrste terapija zasniva se na primeni niskomolekularnog heparina (skraćeno NMH); npr. enoksaparina, dalteparina, reviparina, tinzaparina - koji predstavljaju lek izbora jer se mogu davati i ambulantno. NMH (frakcioniranom heparin) su jednako efikasni kao i nefrakcionirani heparin (skraćeno NFH), jer smanjuju povraćaj bolesti, povećanje tromba i smanjuju rizik od smrti zbog plućne embolije. Kao i NFH, NMH ubrzavaju delovanje antitrombina III (koji inhibira proteaze faktora koagulacije), dovodeći do inaktivacije faktora koagulacije Xa a u manjoj meri IIa. NMH imaju antiinflamatorne efekte posredovane antitrombinom III, koji utiče na grupisanje i nestajanje simptoma i upale.
NMH se daju potkožno u standardnoj dozi prema telesnoj težini. Gojaznim bolesnicima daju se veće doze, a kahektični (mršavim) manje doze leka. Bolesnike sa bubrežnom insuficijencijom bolje je lečiti NFH. Lečenje se nastavlja sve dok se ne postigne puna antikoagulacija varfarinom.
Monitoring kod primene antikoagulantne terapijanije nije potreban jer;
- NMH ne produžuju značajno aktivirano parcijalno tromboplastinsko vreme (skraćeno APTV),
- odgovor na terapiju je predvidljiv i
- nema jasne povezanosti između predoziranja NMH i pojave krvarenja.
Noviji dokazi ukazuju kako su NMH efikasni za dugotrajno lečenje DVT u visokorizičnih bolesnika, mada i NMH mogu postati prihvatljiva alternativa varfarinu kod nekih pacijenata, što omogućava da varfarin bude lek izbora zbog svoje niske cene i lake primene.
- Hirurškom terapija
Hirurška terapija se sprovodi samo u određenim slučajevima i zasniva se na trombektomiji fascektomiji ili obe metode istovremeno. Posebno je indikovana kod onih bolesnika koji ne reaguju na trombolitike kako bi se sprečila gangrena udova.
Prognoza[uredi | uredi izvor]
Venska gangrena, kao komplikacija „otekle bele noge” nekada može dovesti i do amputacije ekstremiteta (donjeg uda).[9]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Robertson L, Evans C, Fowkes FGR. Epidemiology of chronic venous disease. Phlebology 2008;23:103-11.
- ^ Zeboulon C, Amy de la Bretèque M, Bilan P, Sin C, Linder JF, Dakhil B, Sigal ML1, Mahé E. Phlegmasia cerulea dolens. Ann Dermatol Venereol. 2014 Nov;141(11):682-4.
- ^ Evans CJ, Fowkers FGR, Ruckley Cv, Lee AJ. Prevalence of varicose veins and chronic venous insufficiency in men and women in the general population: Edinburgh Vein Study. J Epidemiol Community Health 1999; 53: 149-53.
- ^ Wakefield T. And Henke P. In Gloviczki P, eds. Acute venous thrombosis: pathogenesis and evolution. Handbook of venous disorders: Guidelines of the American Venous Forum. 3rd ed, Edward Arnold, London 2009.
- ^ Hasegawa S, Aoyama T, Kakinoki R, et al. Bilateral phlegmasia dolens associated with Trousseau's syndrome: a case report. Arch Phys Med Rehabil. 2008;89(6):1187-1190.
- ^ Wulff C, Lorentzen T, Christensen E, Pedersen EB. Phlegmasia alba dolens diagnosed with Doppler ultrasonography. Ugeskr Laeger. 1996 Nov 11;158(46):6623-4.
- ^ [Guideline] Kearon C, Kahn SR, Agnelli G, Goldhaber S, Raskob GE, Comerota AJ, et al. Antithrombotic therapy for venous thromboembolic disease: American College of Chest Physicians Evidence-Based Clinical Practice Guidelines (8th Edition). Chest. 2008 Jun. 133 (6 Suppl):454S-545S.
- ^ [Guideline] Guyatt GH, Akl EA, Crowther M, Gutterman DD, Schuünemann HJ, American College of Chest Physicians Antithrombotic Therapy and Prevention of Thrombosis Panel. Executive summary: Antithrombotic Therapy and Prevention of Thrombosis, 9th ed: American College of Chest Physicians Evidence-Based Clinical Practice Guidelines. Chest. 2012 Feb. 141 (2 Suppl):7S-47S.
- ^ Warkentin TE. Ischemic Limb Gangrene with Pulses. N Engl J Med. 2015;373(7):642-655.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
