Petka (Dubrovnik)
Petka je naziv za dva brežuljka i zaštićeni park iznad dubrovačkog gradskog predela i poluostrva Lapad.
Velika Petka sa visinom 197 m i Mala Petka sa 146 m su dva brežuljka sa tipičnim karakteristikama dinaridskih uzvišenja izgrađeni od krečnjačkih sedimenata. Područje parka Petka je tipično kraško područje, bez jasno izraženih kraških oblika. Nema zabeleženih speleoloških objekata, osim Modre pećine koja se nalazi van granica parka.
Od 1987. godine brežuljci su proglašeni područjem zaštićenog prirodog rezervata. Park je bogat gustom četinarskom šumom, prvenstveno alepskim borom i manje sa čempresom. Među životinjama naročito je brojan ptičiji svet.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Istorijski izvori još 1296. godine Petku spominju kao Mons Acutus, nazivom romanskog porekla što u prevodu znači oštri vrh, s ostacima hrama boginje Venere na njegovom vrhu. U XV veku, a moguće i pre, na mestu urušenog hrama stajala je pravoslavna crkva Svete Petke, po kojoj su brežuljci i dobili ime. Crkva je jedan od brojnih zavjetnih sakralnih objekata kakvi su se po starom Dubrovniku gradili još od XIII i XIV veku. Crkva se u istorijskim dokumentima još spominje i kao Sancta Parasceve, a 1882. godine i kao S. Parasceve na Petki. Još u XIX veku bili su vidljivi ruševni ostaci ove crkve, kao i tragovi temelja kućice remete, pobožnog pustinjaka koji je stanovao u njenoj blizini. U današnje vreme nema više vidljivih ostataka ove crkve, a građevinsko kamenje je verovatno odneseno za neke druge namene, dok je ostalo prekrila zemlja i gusta vegetacija. U bližoj okolini Petke stajali su i drugi sakralni objekti. Neposredno pod Velikom Petkom do katastrofalnog je potresa 1667 godine stajala crkva Svetog Martina. Ovu crkvu, izvori spominju još 1168 godine i smatra se najstarijim poznatim sakralnim objektom na području Lapada, a moguće i šire. Lapadski predeo Sumratin - Sumartin nazvan je po ovoj crkvi. Njeni su ostaci bili vidljivi još početkom XX veka.
Nedaleko od hotela „Splendid“ stajala je crkvica Svete Marije Magdalene, a koja se spominje još 1346 godine, a 1882 godine od nje ostaju samo njeni ostaci. Da prostor Petke postane delom nacionalne književne baštine, pobrinuo se dubrovački Srbo-katolik, hroničar Ivo Vojnović, koju je opisao u svojoj „Dubrovačkoj trilogiji“.
Reference[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Čišćenje park šume Petka Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. jun 2007)