Pređi na sadržaj

Planiranje porodice

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Kombinovani oralni kontraceptivi. Uvedena tokom 1960. godine, „pilula“ je decenijama igrala važnu ulogu u planiranju porodice.
Metode planiranja porodice

Planiranje porodice je svesna delatnost individue i parova u reproduktivnom dobu života kojom teže, ne samo da regulišu broj i vremenski raspored rađanja, već i da rode zdravo dete i da kvalitetno ostvare sve svoje uloge tokom životnog ciklusa.[1] Otuda planiranje porodice obuhvata različite aspekte – biološke, zdravstvene, demografske, sociološke, psihološke, ekonomske, etičke, političke, a sa stanovišta nosilaca, pojavljuje se na tri nivoa: kao individualna praksa, kao pokret društvenih grupa i kao program za planiranje porodice koji donosi država. Civilizacijskim dostignućem smatra se osnovno pravo svih parova i pojedinaca da slobodno i odgovorno odluče o broju i razmaku rađanja dece kao i pravo na informacije, obrazovanje i sredstva da to učine. Koncept „planiranja porodice” („family planning”) zamenio je koncept „kontrole rađanja” („birth control”), kao savremeniji i bolji, na Drugoj svetskoj konferenciji o stanovništvu, koja je održana u Beogradu, 1965. godine.

Planiranje porodice su od 16. veka prakticirali stanovnici Đenea u Zapadnoj Africi. Lekari su ženama savetovali da prave vremenske razmake između svoje decu, te da ih imaju svake tri godine, umesto previše dece prebrzo.[2] Ostali aspekti planiranja porodice uključuju seksualno obrazovanje,[3][4] prevenciju i lečenje polno prenosivih infekcija,[3] savetovanje pre začeća[3] i menadžment, te lečenje neplodnosti.[5] Planiranje porodice, prema definiciji Ujedinjenih nacija i Svetske zdravstvene organizacije, obuhvata usluge koje vode do začeća. Pobačaj nije komponenta planiranja porodice,[6] iako pristup kontracepciji i planiranju porodice smanjuje želju za pobačajem.[7]

Pokazalo se da planiranje porodice smanjuje natalitet tinejdžera i natalitet neudatih žena.[8][9]

Svrhe

[uredi | uredi izvor]

Američki Centri za kontrolu bolesti (CDC) izdali su 2006. godine preporuku, podstičući muškarce i žene da formulišu reproduktivni životni plan, kako bi im pomogli u izbegavanju neželjene trudnoće, poboljšali zdravlje žena i smanjili neželjene ishode trudnoće.[10]

Odgajanje deteta zahteva značajne količine resursa: vremenskih,[11] društvenih, finansijskih[12] i ekoloških.[13] Planiranje može pomoći da se osigura da su resursi dostupni. Svrha planiranja porodice je da se osigura da bilo koji par, muškarac ili žena koji ima dete ima resurse koji su potrebni za postizanje ovog cilja.[14]

Ne postoji jasan slučaj društvenog uticaja za ili protiv začeća deteta. Pojedinačno, za većinu ljudi,[15] rođenje deteta ili ne, nema merljiv uticaj na dobrobit osobe. Pregled ekonomske literature o zadovoljstvu životom pokazuje da su određene grupe ljudi mnogo srećnije bez dece:

  • Samohrani roditelji
  • Očevi koji rade i odgajaju decu.
  • Samci
  • Razvedeni
  • Siromašni
  • Oni čija su deca starija od 3 godine
  • Oni čija su deca bolesna[16]

Međutim, usvojenici i usvojitelji izveštavaju da su srećniji nakon usvajanja.[17] Usvojenje takođe može osigurati od troškova prenatalnog ili dečjeg invaliditeta koji se mogu predvideti prenatalnim skriningom ili u odnosu na roditeljske faktore rizika. Na primer, stariji očevi[18] i/ili poodmakle godine majke povećavaju rizik od brojnih zdravstvenih problema kod njihovih potomaka, uključujući autizam i šizofreniju.[19]

Resursi

[uredi | uredi izvor]

Kada žene mogu da steknu dodatno obrazovanje i plate, porodice mogu da ulože više u svako dete. Deca sa manje braće i sestara obično ostaju u školi duže od dece sa mnogo braće i sestara. Napuštanje škole radi dobijanja dece ima dugoročne implikacije na budućnost ovih devojčica, kao i na ljudski kapital njihovih porodica i zajednica. Planiranje porodice usporava neodrživ rast stanovništva koji crpi resurse iz životne sredine, kao i napore na nacionalnom i regionalnom razvoju.[13][20]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Butler, Adrienne Stith; Clayton, Ellen Wright, ur. (2009). Overview of Family Planning in the United States (na jeziku: engleski). National Academies Press (US). 
  2. ^ McKissack, Patricia; McKissack, Fredrick (1995). The Royal Kingdoms of Ghana, Mali, and Songhay Life in Medieval Africa. Macmillan. str. 104. ISBN 978-0-8050-4259-7. 
  3. ^ a b v „What services do family planning clinics provide?”. NHS. Arhivirano iz originala 11. 11. 2014. g. Pristupljeno 8. 3. 2008. 
  4. ^ „National Child Abuse and Neglect Data System Glossary” (PDF). Administration for Children & Families. 2000. Arhivirano iz originala (PDF) 20. 10. 2020. g. Pristupljeno 30. 10. 2019. 
  5. ^ World Health Organization. (n.d.). Sexual and Reproductive Health. Retrieved on 30 October 2019.
  6. ^ United Nations Population Fund. „Family planning” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 6. 3. 2018. 
  7. ^ Bajos, N.; Le Guen, M.; Bohet, A.; Panjo, Henri; Moreau, C. (2014). „Effectiveness of family planning policies: The abortion paradox”. PLOS ONE. 9 (3): e91539. Bibcode:2014PLoSO...991539B. PMC 3966771 Slobodan pristup. PMID 24670784. doi:10.1371/journal.pone.0091539 Slobodan pristup. 
  8. ^ Packham, Analisa (2017-09-01). „Family planning funding cuts and teen childbearing”. Journal of Health Economics (na jeziku: engleski). 55: 168—185. ISSN 0167-6296. PMID 28811119. doi:10.1016/j.jhealeco.2017.07.002. 
  9. ^ Lu, Yao; Slusky, David J. G. (2018-06-28). „The Impact of Women's Health Clinic Closures on Fertility” (PDF). American Journal of Health Economics. 5 (3): 334—359. ISSN 2332-3493. S2CID 51813993. doi:10.1162/ajhe_a_00123. 
  10. ^ Centers for Disease Control and Prevention. (2006). „Recommendations to improve preconception health and health care — United States: A report of the CDC/ATSDR Preconception Care Work Group and the select panel on Preconception Care” (PDF). Morbidity and Mortality Weekly Report. 55 (RR-6). 
  11. ^ Center for Nutrition Policy and Promotion. „Expenditures on Children by Families, 2007; Miscellaneous Publication Number 1528-2007”. United States Department of Agriculture. Arhivirano iz originala 2008-03-08. g. 
  12. ^ MsMoney.com — Marriage, Kids & College — Family Planning Arhivirano 2008-07-24 na sajtu Wayback Machine
  13. ^ a b Wynes, S.; Nicholas, K.A. (2017). „The climate mitigation gap: Education and government recommendations miss the most effective individual actions”. Environmental Research Letters (na jeziku: engleski). 12 (7): 074024. Bibcode:2017ERL....12g4024W. ISSN 1748-9326. doi:10.1088/1748-9326/aa7541 Slobodan pristup. 
  14. ^ „Office of Family Planning”. California Department of Public Health. Arhivirano iz originala 2012-03-08. g. 
  15. ^ Powdthavee, N. (n.d). „Think having children will make you happy?”. The British Psychological Society (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 28. 09. 2018. g. Pristupljeno 27. 5. 2018. 
  16. ^ „Linköping University” (PDF). www.iei.liu.se. Arhivirano iz originala (PDF) 2018-06-12. g. Pristupljeno 2018-04-14. 
  17. ^ „92 percent of families with adopted children are satisfied with their decision”. 
  18. ^ Nybo Andersen, A.M.; Urhoj, S.K. (2017). „Is advanced paternal age a health risk for the offspring?”. Fertility and Sterility. 107 (2): 312—318. PMID 28088314. doi:10.1016/j.fertnstert.2016.12.019 Slobodan pristup. 
  19. ^ Sanchez, 2018
  20. ^ World Health Organization (2018). „Family planning/Contraception”. World Health Organization Newsroom (na jeziku: engleski). Pristupljeno 6. 3. 2018. 

Literatura

[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Planiranje porodice na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Планирање_породице&oldid=27923410”