Podvrška
Podvrška | |
|---|---|
 Panorama naselja Podvrška | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Borski |
| Opština | Kladovo |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  981 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 35′ 00″ S; 22° 30′ 00″ I / 44.583333° S; 22.5° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 125 m |
.svg)  Podvrška Podvrška na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 19321 |
| Pozivni broj | 019 |
| Registarska oznaka | KL |
Podvrška je naselje u Srbiji u opštini Kladovo u Borskom okrugu, nalazi se na oko 13 km od Kladova, u gornjem slivu Podvrške reke, na visoravni Ključ. Prema popisu iz 2022. u naselju je bilo 734 stanovnika (prema popisu iz 2011. bilo je 981 stanovnika, prema popisu iz 2002. bilo je 1143 stanovnika).
Geografija[uredi | uredi izvor]
Podvrška se nalazi na oko 6 km od puta Kladovo-Negotin u podnožju Velike (379 m) i Male čuke (350 m), na sastavu rečica Valja mare i Valja mika obrazujući Podvršku reku, koja se kasnije pod imenom Rečica uliva u Dunav.
Naselje je zbijenog tipa a na salašima van sela veoma je malo kuća.
Susedna mesta su Manastirica, Kladovo, Rečica, Velika Kamenica, i Petrovo Selo.
Više sela zapadno prema brdima su šume, a plodna polja su niže, severo-istočno i južno od sela.
U katastrofalnim poplavama koje su pogodile Istočnu Srbiju, septembra 2014. godine koje su izazvane obilnim padavinama u okolini Kladova i Negotina, Podvrška je možda najviše stradala. Tada je dve trećine sela bilo prekriveno muljem, a jedna osoba je stradala.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prema turskom katastarskom popisu 1741. godine u Podvrškoj je bilo 22 osobe koje su plaćale ispendžu (porez na zemljište koga je plaćalo nemuslimansko stanovništvo Osmanskog carstva), a 52 koje su plaćale džiziju (porez koji su plaćali u zamenu za neobavljanje vojničkih obaveza i od koga su bili oslobođeni deca, žene, starci i fizički ili psihički nesposobni).
Demografija[uredi | uredi izvor]
U naselju Podvrška je 1846. godine bilo 56 kuća 1866. godine 112 a 1924. godine 254 kuće. Prema popisu iz 1866. godine bilo je 528 stanovnika od kojih je 10 znalo pisati.
Prema poslednjem popisu iz 2022. godine u naselju je živelo 734 stanovnika što je za 247 manje u odnosu na 2011. kada je na popisu bilo 981 stanovnika. U naselju živi 641 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 52,34 godina (50,29 kod muškaraca i 54,47 kod žena).[1]
Prema podacima popisa iz 2022. u naselju ima 304 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,41.[2] a prema istom popisu u naselju ima 662 stambenih jedinica od kojih je 326 naseljenih.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 4 | 0 | ||
| 80+ | 11 | 19 | ||
| 75—79 | 21 | 30 | ||
| 70—74 | 51 | 66 | ||
| 65—69 | 59 | 62 | ||
| 60—64 | 50 | 55 | ||
| 55—59 | 40 | 36 | ||
| 50—54 | 41 | 46 | ||
| 45—49 | 36 | 35 | ||
| 40—44 | 36 | 25 | ||
| 35—39 | 28 | 25 | ||
| 30—34 | 40 | 24 | ||
| 25—29 | 31 | 33 | ||
| 20—24 | 49 | 17 | ||
| 15—19 | 20 | 24 | ||
| 10—14 | 22 | 19 | ||
| 5—9 | 27 | 15 | ||
| 0—4 | 28 | 18 | ||
| Prosek : | 44,5 | 49,8 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 517 | 123 | 324 | 45 | 25 | 0 |
| Ženski | 497 | 32 | 335 | 113 | 17 | 0 |
| UKUPNO | 1.014 | 155 | 659 | 158 | 42 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 204 | 80 | 0 | 0 | 32 |
| Ženski | 108 | 80 | 0 | 0 | 5 |
| UKUPNO | 312 | 160 | 0 | 0 | 37 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 21 | 23 | 12 | 2 | 5 |
| Ženski | 0 | 0 | 7 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 21 | 23 | 19 | 2 | 5 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 1 | 6 | 4 | 4 |
| Ženski | 0 | 0 | 1 | 6 | 8 |
| UKUPNO | 0 | 1 | 7 | 10 | 12 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 3 | 0 | 0 | 11 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | |
| UKUPNO | 3 | 0 | 0 | 12 | |
Znamenitosti[uredi | uredi izvor]
Postoje saznanja da se na Velikoj čuki nalaze tragovi zidina iz rimskog doba, ali nisu značajnije ubicirani.
Naselje danas[uredi | uredi izvor]
Stanovništvo pretežno živi od poljoprivrede, jedan deo radi u Kladovu a ima dosta njih koj rade u inostranim zemljama.
U Podvrškoj postoji osmogodišnja škola koja je osnovana 1870. godine i koja je od 1930 do 1972. godine nosila ime Stevana Sinđelića, a zatim je dobila ime po učiteljici ove škole Ljubici Jovanović Radosavljević koja je učiteljevala u ovoj školi od 1937. do 1940. godine, koja je bila učesnik NOB-a tako da se danas zove OŠ „Ljubica Jovanović Radosavljević”. Broj đaka je bio promenljiv zavisno od demografskih prilika i kretao se od 50 na prelazu vekova da bi šezdesetih godina prošlog veka dostigao između 300 i 400 đaka. U poslednje vreme broj stanovnika a i broj učenika je značajno samnjen, tako da je školu pohađalo školske 2021/2022. godine 46 učenika, a školske 2022/2023. godine ukupno 49 učenika.
Selo ima vodovod, telefonsku centralu, ambulantu i apoteku. U njemu su radile dve privatne pekare, pet privatnih prodavnica mešovite robe i dva ugostiteljska objekta.
U naselju je aktivan fudbalski klub sa dugom tradicijom, a izgrađen je i fudbalski teren.
Crkve i spomenici[uredi | uredi izvor]
Pravoslavna crkva Svetog oca Nikolaja Mirlikijskog u Podvrškoj se nalazi u centru sela, podignuta je 1897. godine na mestu starijeg hrama od slabijeg materijala izgrađenog 1840. godine. Crkva je posvećena Spasovdanu. a ikonostas potiče iz 1899. godine. Živopisao ga je Milisav Marković, slikar i ikonopisac iz Knjaževca.
Seoske slave, seoske zavetine su Đurđevdan i Spasovdan.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Starost i pol, podaci po naseljima - Popis stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. godine (PDF), Pristupljeno 17.7.2023. Beograd: Republički zavod za statistiku. 2023. str. 460. ISBN 978-86-6161-230-5.
- ^ Domaćinstva prema broju članova - Popis stanovništva, podaci po naseljima, Pristupljeno 2.8.2023. Beograd: Republički zavod za statistiku. 2023. str. 121. ISBN 978-86-6161-232-9.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Literatura[uredi | uredi izvor]
Onomatološki prilozi, SANU, Beograd, 2018, Jakša Dinić, Toponimi Majdanpeka i Miroč planine, str 72
Negotinska Krajina i ključ, Kosta Jovanović, SKA, Beograd, 1940, str. 267
Dr Petar Paunović, Putopis od sela do sela, od škole do škole, od kuće do kuće, širom Timočke Krajine, Rajačka škola zdravlja, Rajac, 2020, st. 327.
Radmila Tričković – Katastarski popis Krajine i Ključa 1740. godine
Radmila Tričković – Popis harača Krajine i Ključa 1740. godine
