Ričard Reti
| Ričard Reti | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Ričard Selig Reti |
| Datum rođenja | 28. maj 1889. |
| Mesto rođenja | Bazin, Austrougarska |
| Datum smrti | 6. jun 1929. (40 god.) |
| Mesto smrti | Prag, Čehoslovačka |
| Državljanstvo | Čehoslovačka |
Ričard Selig Reti (Bazin, 28. maj 1889 — Prag, 6. jun 1929) bio je austrougarski, kasnije čehoslovački šahista, šahovski autor i sastavljač šahovskih studija.[1]
Bio je jedan od glavnih zagovornika hipermodernizma u šahu. S izuzetkom Nimzovićeve knjige Moj sistem, smatra se glavnim književnim svaraocem pokreta.
Detinjstvo[uredi | uredi izvor]
Reti je rođen u jevrejskoj porodici u Bazinu, u Austrougarskoj (današnji Pezinok u Slovačkoj), gdje je njegov otac radio kao ljekar u austrougarskoj vojsci.
Njegov stariji brat Rudolf Reti bio je istaknuti pijanista, muzički teoretičar i kompozitor.[2] On je pradjed njemačkom slikaru Elijasu Mariji Retiju. Reti je došao u Beč da studira matematiku na bečkom univerzitetu.[3]
Šahovska karijera[uredi | uredi izvor]
Jedan od najboljih svjetskih igrača tokom 1910-ih i 1920-ih, on je počeo svoju karijeru kao kombinovani šahovski igrač, favorizujući šahovska otvaranja kao što su Kraljev gambit (1.e4 e5 2.f4). Poslije kraja Prvog svjetskog rata, međutim, njegov stil igre se promjenio, i postao je jedan od glavnih zagovornika hipermodernizma, uporedo sa Aronom Nimzovićem i ostalima. S izuzetkom Nimzovićeve knjige Moj sistem, smatra se glavnim književnim svaraocem pokreta. Najveće uspjehe je imao između 1918. i 1921, u turnirma u Kašau (Košice; 1918), Roterdam (1919), Amsterdam (1920), Beč (1920), i Getenburg (1921).[3]
1925. postavio je svjetski rekord za šah na slijepo sa igranih 29 igara simultalno. Pobijedio je 21, izjednačio je 6, i izgubio je 2.
Reti je takođe bio ugledan kompozitor šahovskih završnica.
Smrt[uredi | uredi izvor]
Reti je umro 6. juna 1929. u Pragu od šarlaha. Njegov pepeo je sahranjen u grobu njegovog oca, Dr. Samuela Retija, u jevrejskoj sekciji Središnjeg groblja u Beču.[4]
Naslijeđe[uredi | uredi izvor]
Retijevo otvaranje (1.Sf3 d5 2.c4) je nazvano poslije njega. Reti je porazio svjetskog šampiona Hosea Raula Kapablanku u Njujorškom šahovskom takmičenju 1924. koristeći ovo otvaranje – Kapablankin prvii poraz poslije 8 godina, njegov jedini poraz od Retija i prvi od kada je postao svjetski prvak. Ovaj turnir je ujedno bio i jedina prilika u kojoj je Reti pobjedio budućeg svjetskog prvaka Aleksandra Aljehina, ostvarujući ovaj podvig u istom broju poteza i istim konačnim potezom (31.Td1–d5).
Retijevi spisi postali su klasici šahovske literature. Moderne ideje u šahu (1923) i Masteri šahovske table (1933) proučavaju se danas.
Poznata završna studija[uredi | uredi izvor]
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
| 8 |      | 8 | |||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 1 | 1 | ||||||||
| a | b | c | d | e | f | g | h | ||
Reti je komponovao jednu od najpoznatijih završnih studija, pokazanom na ovom dijagramu. Objevljeno je u Ostrauer Morgencajtung 4. decembra 1921. Čini se da je nemoguće da bijeli kralj uhvati naprednog crnog pješaka, dok bijeli pješak može lako da zaustavi crnog kralja. Ideja rješenja je premjestiti kralja da napreduje u oba pješaka istovremeno koristeći specifična svojstva šahovske geometrije.
Publikacije[uredi | uredi izvor]
- Modern Ideas In Chess (1923) Complete Transcription Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. мај 2012)
- Masters Of The Chess Board. 1933. ISBN 978-0-486-23384-0.
Istaknute igre[uredi | uredi izvor]
- Reti vs. Akiba Rubinštajn, Karlsbad 1923, Kraljev indijski napad (A11), 1–0 Model igre za Reti-tip otvaranja.
- Reti vs. Hose Raul Kapablanka, Njujork 1924, Englesko otvaranje: Anglo-indijski sistem. (A15), 1–0 Poznata pobjeda nad Kapablankom.
- Reti vs. Aleksandar Aljehin, Njujork 1924, Indijska igra: londonski sitem (A48), 1–0 Retijeva jednina pobjeda nad Aljehoinom.
- Reti vs. Efim Bogoljubov, Njujork 1924, Englesko otvaranje (A13), 1–0 Aleksandar Aljehin je pohvalio "sjajan zaključak". Igra je osvojila nagradu za sjaj turnira.
Zbirka njegovih igara je objevljena kao Retijeve šahovske igre, napomenuto od strane H. Golombeka (Dover 1974).
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Richard Réti | Chess Theory, Opening Strategy & Endgame Technique | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-01-29.
- ^ Winter, Edward (2003). A Chess Omnibus. Russell Enterprises. ISBN 978-1-888690-17-0.
- ^ a b "Retijev memoar", u Retijeve najbolje šahovske igre, napomenuto od strane H. Golombeka (Dover 1974).
- ^ JewishGen Online Worldwide Burial Registry - Austria http://www.jewishgen.org/databases/Cemetery/.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Edward Winter, The Réti Brothers
- Complete works of Richard Reti Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. mart 2011)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
