Sviranje u grudima
| Sviranje u grudima | |
|---|---|
| Sinonimi | Sibilant rhonchi |
| Zvuk sviranje u grudima koji se čuje stetoskopom | |
| Specijalnosti | pulmologija |
| Uzroci | virusi, bakterije, strano telo, alergeni, upala pluća, astma, tuberkuloza |
Sviranje u grudima, zviždanje u grudima ili vizing (od eng. reči wheezing)[1] jedan je od simptoma u pulmologiji (kada ga čuju druge osobe) i ili znak bolesti (kada se čuje samo auskultacijom).
Etiopatogeneza[uredi | uredi izvor]
Sviranje u grudima su prateći plućni šumovi koje karakteriše trajanje duže od 250 ms. Prema dužini trajanja razlikuju se dva tipa sviranja u plućima:[2]
- sviranje visokog tona koje ima frekvenciju od oko 400 Hz ili više, karakterističnig zviždućeg ili šištećeg kvaliteta,
- sviranje niskog tona (krkori), koji imaju strugav ili krčeći kvaltet.
Pored različitog kvaliteta tona, kontinuirani prateći šumovi se opisuju i kao udisajni (inspiratorni) ili izdisajni (ekspiratorni), kratki ili dugi, pojedinačni ili višestruki šumovi.
Kako je visoko i tiho šištanje glasno ono često maskira disajne šumove.
Najčešće prihvaćeno objašnjenje o mehanizmu zviždanja je da su respiratorni putevi poput cevni koje se ponašaju analogno vibrirajućoj trsci. Prema nekim akustičnim testovima konstatovano je da sviranje u grudima nastaje kada su disajni putevi suženi skoro do nivoa zatvaranja, tako da suprotni zid počinje da vibrira.
Sviranje u grudima uzrokuju:[3]
- opstruktivna oboljenja pluća i disajanih puteva, najčešće opstruktivnim bronhospazmom u bronhijalnoj astmi ili otokom (edemom) sluzokože (alergijske reakcije na polen, hemikalije, perut kućnih ljubimaca, prašinu, hranu ili ubode insekata),
- kongestivna srčana insuficijencija,
- upala pluća,
- pojačano prisustvo sekreta u disajanim putevima,
- strano telo u disajnim putevima,
- pušenje duvana,
- apneja u snu,
- spoljašnja kompresij disajnih puteva (npr tumorima),
- gastroezofagealna refluksna bolest (GERB),
- problemi sa glasnim žicama,
- cistična fibroza
Kako najuži deo disajnih puteva čini traheja i prve četiri generacije bronha, tek posle četvrte generacije, poprečni presek disajnih puteva se naglo povećava. Zato sviranje u grudima nastaje samo ukoliko se, direktno ili indirektno, suze traheja i veliki bronhi.
Ukoliko je veći broj malih disajnih puteva opstruiran, zaostaje veća količina vazduha u alveolama. Da bi se tako zarobljeni vazduh istisnuo, potrebna je snažniji grč disajne muskulature, što rezultuje povećanjem peribronhijalnog pritiska, koji sužava traheju i velike bronhe.
Rendgenski je pokazano da se kod opstrukcije malih disajnih puteva traheja može suziti za 30%, pa i 50% njenog prečnika.
S obzirom da su traheja i bronhi deteta mekši nego kod odrasle osobe, oni će i lakše kolabirati, tako da je sviranje u grudima mnogo češći simptom u odojčadi i male dece, nego kod starije dece i odrsalih.
Faktori rizika[uredi | uredi izvor]
Svako može imati zviždanje u plućima nekom periodu života. Kod novorođenčadi, ono je verovatno zbog njihovih manjih disajnih puteva. Takođe je često kod dece koja imaju astmu ili bronhiolitis.[4]
Odrasli koji puše ili koji imaju emfizem pluća ili srčanu insuficijenciju imaju veću verovatnoću da imaju zviždanje u plućima.[4]
Klinička slika[uredi | uredi izvor]
Pri normalnom disanju, linearna brzina vazduha u traheobronhijalnom stablu nije dovoljna da dovede do sviranja u grudima, niti bilo kakvog drugog zvuka koji se čuje bez stetoskopa. Disanje postaje čujno u okolini tek kada, suženja disajnim putevima dovedu do turbulentnog protoka vazduha.
Dijagnoza[uredi | uredi izvor]
Dijagnoza snovnog oboljenje koje prati sviranje u grudima se postavlja na osnovu:
- anamneze i istorije bolesti,
- objektivnog pregleda (uskultacije),
- isipitivanja plućne funkcije,
- pregleda ispljuvka (sputuma),
- slikovnih radioloških metoda (rendgenografije grudnog koša, kompjuterizovane tomografije, nuklearna magnetna rezonance, scintigrafije pluća i dr).
Terapija[uredi | uredi izvor]
Lečenje se primarno zasniva ne terapiji osnovnog oboljenje koje je uzrokovalo sviranje u grudima.[4]
Prva stvar koju lekar može da uradi je da pacijentu da kiseonik, a u težim slučajevima da ga primi u bolnici dok ne ozdravi.[4]
Od lekova najčešće se koriste lekovi za bronhodilataciju koji ublažavaju otok i otvaraju disajne puteve. Inhalacioni kortikosteroidi za borbu protiv upale i ntagonisti leukotrienskih receptora za sprečavanje simptoma astme i alergije.[4]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Longo et al. (2012). Harrison: Principios de Medicina Interna. 18 ed. McGraw-Hill. 2 vols.
- ^ „ZVIŽDANJE • LekarInfo” (na jeziku: srpski). 2019. Pristupljeno 29. 11. 2022.
- ^ „Vizing, sviranje u grudima, bolest, bolesti, pulmologija”. Stetoskop.info (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-11-29.
- ^ a b v g d Contributors, WebMD Editorial. „Wheezing”. WebMD (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-11-29.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Klasifikacija | |
|---|---|
| Spoljašnji resursi |
- Audio Breath Sounds Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. decembar 2020) - Multiple case studies with audio files of lung sounds.
- R.A.L.E. Repository - sound files of breath sounds
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
