Stevan Baković
Stevan Baković | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 1794. |
| Mesto rođenja | Ožegovac, Hercegovina Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 9. april 1893. (98/99 god.) |
| Mesto smrti | Sarajevo, Austrougarska |
Stevan Baković (Ožegovac, 1794—Sarajevo, 1893) u narodu poznat kao Prota Baković je bio sveštenik Srpske pravoslavne crkve, koji je najveći period svešteničkog službovanja proveo u Sarajevu. Spada u red najzaslužnijih ljudi za izgradnju Saborne crkve u Sarajevu, čije temelje je lično osveštao. U narodu je bio cijenjen i poštovan, a njegova smrt je predstavljala veliki gubitak za srpsku čaršiju u tadašnjem Sarajevu. Sarajlije su ga smatrale za rijetko plemenitog i uzvišenog čovjeka, pravog i istinskog rodoljuba, čelik-karaktera i uzor sveštenika srpskoj crkvi i srpskom narodu.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Proto Stevan Baković je rođen 1794. godine u selu Ožegovac u Hercegovini, u pravoslavnoj porodici, od oca Prodana i majke Anđelije. U rodnom selu Sevan nije proveo mnogo vremena, jer mu se porodica nedugo nakon njegovog rođenja preselila u selo Crljenice koje danas pripada opštini Pljevlja. Nakon napunjenih deset godina, oko 1804. godine roditelji su ga odveli u Manastir Sveta Trojica kako bi započeo školovanje, kod tadašnjeg mitropolita hercegovačkog Jeremije. 1812. godine Stevan se oženio sa Jelkom, kćerkom Trivka Zeca iz Foče, i odlučio da ostatak života posveti svešteničkom pozivu. Naredne godine, spremao se za sveštenički čin, a sa ženom je nastavio da živi u manastiru Svete Trojice.
Godine 1813. po prvi put dolazi u Sarajevo, gdje ga 28. i 29. juna po starom kalendaru tadašnji mitropolit Venijamin rukopoložuje za sveštenika. U Sarajevu je službovao dvije godine, nako čega odlazi u obilazak rodbine u Pljevljima, odakle odlazi u Srbiju, gdje je Miloš Obrenović podigao ustanak. Poziv kneza Miloša da ostane aktivan u ustanku, odbio je zbog iznenadne bolesti, kada se vraća u Manastir Sveta Trojica, gdje ostaje do izlječenja. Svešteničku dužnost je kratko vrijeme obavljao u Stocu, a zatim u Duvnu, sve dok ga mitropolit dabrobosanski Vanijamin oko 1823. godine ne postavi za stalnog paroha u Sarajevu, pri Staroj crkvi. Godine 1840. vladika Amvrosije rukopoložio ga je u čin prote. Za vrijeme prote Stevana, u dabrobosanskoj mitropoliji se promijenilo dvanaest vladika. Godine 1882. imenovao ga je Kralj Milan, za počasnog člana konzistorije, a mitropolit Sava Kosanović ga je, prvog među svim protama odlikovao naprsnim krstom.[2]
Godine 1862. postavljen je temelj za izgradnju Saborne crkve u Sarajevu, u čemu je velika bila zasluga prote Bakovića. Na osvještenje temelja tada su stigli guverner valija, sva turska gospoda i vezirova pratnja. O vezirovom trošku razapeti su šatori, a sarajevska opština je priredila slatko šerbe, kolače i crnu kavu. Kada je sišao u temelj crkve proto Stevan Baković sa krstom u ruci i vodicu osvetio, vezir i svi muslimani i vladika sa sveštenstvom stoje više prote, a proto šest metara u zemlji sveti temelj i prvi kamen i meće novce i povelje pisma da se zazida u temelj.[3]
Do svoje duboke starosti, sve do 1887. godine, proto Baković je vršio svešteničku dužnost, kada mu se vjerni narod, gradska uprava i pravoslavna opština sarajevska odužuju, tako što mu dodjeljuju doživotnu penziju u iznosu od sedamdeset forinti mjesečno. Iako već u penziji, tada već stari proto je dolazio u crkvu i držao službe sve do 1890. kada je sasvim obnemogao i pao u postelju.
Prota Steva Baković je sa suprugom poživio sedamndeset šest godina, a upokojio se 9. aprila 1893. predveče, po starom kalendaru.[2]
Ulica[uredi | uredi izvor]
U starom jezgru Sarajeva, na Baščaršiji, u neposrednoj blizi Stare pravoslavne crkve jedna od ulica je ponijela naziv po Proti Bakoviću.[4][5]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Bosanska vila 1893, str. 97.
- ^ a b Bosanska vila 1893, str. 98.
- ^ Politika 1941, str. 18.
- ^ „Mapa Sarajeva”. navigator.ba. Pristupljeno 20. 2. 2017.
- ^ „In memoriam Proti Bakoviću”. infobiro.ba. Pristupljeno 13. 01. 2022.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- „Proto Stevan Baković”. Bosanska vila. 8 i 9. 10. april 1893.
- „Hadži Makso Despić: Zapisi starog Sarajlije; Postanak naše crkve u Sarajevu; Kako je početa 1862, a svršena i osveštana 1872 godine”. Politika. 11776. 16. mart 1941.
