Teodor Friman
| Teodor Friman | |
|---|---|
 Friman kao astronaut NASA | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Teodor Kordi Friman |
| Datum rođenja | 18. februar 1930. |
| Mesto rođenja | Haverford, Pensilvanija, SAD, |
| Datum smrti | 31. oktobar 1964. (34 god.) |
| Mesto smrti | Hjuston, Teksas, SAD |
| Grob | Nacionalno groblje Arlington |
| Državljanstvo | SAD |
| Nacionalnost | Amerikanac |
| Obrazovanje | AMA (BS, 1953) UM (MS, 1960) |
| Zanimanje | astronaut opitni pilot vazduhoplovni inženjer |
| Karijera | |
| Tip | Astronaut NASA |
| Status | preminuo |
| Čin |  Kapetan (ARV) |
| Selekcija | Nasina grupa 3 iz 1963. |
Teodor Kordi „Tedi” Friman (engl. Theodore Cordy "Teddy" Freeman; Haverford, 18. februar 1930 — Hjuston, 31. oktobar 1964) bio je američki pilot, vazduhoplovni inženjer i astronaut. Izabran je za astronauta 1963. godine.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Pre nego što je izabran za astronauta, leteo je kao borbeni pilot u Američkom ratnom vazduhoplovstvu, kojem je pristupio po završetku Akademije 1953. Uz osnovnu letačku obuku, završio je i obuku u elitnoj školi za probne pilote pri ARV u vazduhoplovnoj bazi Edvards, Kalifornija, i bio letački i test inženjer i pilot. U tom svojstvu je izabran za astronauta NASA.
Tokom karijere je zabeležio više od 3.300 časova leta, od čega preko 2.400 na mlaznjacima.[1]
Odrastao u Luisu, Delaver, po završetku srednje škole 1948. godine, pohađao je Univerzitet Delaver godinu dana, da bi potom bio primljen na Mornaričku akademiju SAD u Anapolisu, na kojoj je diplomirao 1953. Magistrirao je na Univerzitetu Mičigen iz oblasti vazduhoplovne tehnike 1960.
Friman je poginuo 31. oktobra 1964. tokom sletanja u bazu Elington, kada je guska uletela u motor i dovela do zapaljenja motora njegovog aviona T-38A. Friman se katapultirao gotovo horizontalno i poginuo je od posledica pada. Postao je prva žrtva kosmičkog programa SAD, a Frimanova supruga je o pogibiji svog supruga saznala od novinara.[2][3] Friman je sahranjen na Nacionalnom groblju Arlington. Njegovo ime se našlo na plaketi Pali astronaut koju su astronauti Apola 15 ostavili na Mesečevoj površini 1971. u znak sećanja na kolege koji su položili svoje živote u ime osvajanja kosmičkih prostranstava. U mladosti je bio član Mladih izviđača SAD i imao je čin First Class Scout.[4]
U trenutku smrti imao je samo 34 godine i čin kapetana Ratnog vazduhoplovstva SAD. Bio je oženjen i imao jednu kći. Posthumno je zavredeo nekoliko društvenih priznanja.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Teodor Friman (stoji, četvrti sleva) sa kolegama astronautima, 1963. godine -
Teodor Friman (stoji, prvi zdesna) tokom obuke preživljavanja sa ostatkom selekcije, 1964. godine -
Ime Teodora Frimana (peti odozgo) na plaketi uz figuricu Palog astronauta na Mesecu -
Frimanovo ime na Svemirskom memorijalnom ogledalu
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Theodore Freeman NASA bio”. NASA. Arhivirano iz originala 14. 10. 2016. g. Pristupljeno 19. 02. 2018.
- ^ „Astronaut killed in plane crash”. Spokesman-Review. (Spokane, Washington). Associated Press. 1. 11. 1964. str. 1.
- ^ Jean, Charlie (18. 3. 1986). „Memorial Will Honor All Who Died”. Orlando Sentinel. str. 2. Arhivirano iz originala 08. 07. 2012. g. Pristupljeno 4. 7. 2011.
- ^ „Astronauts and the BSA” (PDF). Boy Scouts of America. Arhivirano iz originala (PDF) 13. 11. 2018. g. Pristupljeno 20. 12. 2018.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Astronautix biography of Theodore C. Freeman
- Spacefacts biography of Theodore C. Freeman
- Freeman at Spaceacts Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016)
- Theodore C. Freeman biography
- Theodore C. Freeman at Astronauts Memorial page
- Teodor Friman na sajtu Find a Grave (jezik: engleski)
