Univerzitet Pensilvanije

Koordinate: 39° 57′ S; 75° 11′ Z / 39.95° S; 75.19° Z / 39.95; -75.19
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Univerzitet Pensilvanije
Grb Univerziteta Pensilvanije
lat. Universitas Pennsylvaniensis
Bivša imenaAkademija i dobrotvorna škola u provinciji Pensilvanija (1751–1755)
Koledž u Filadelfiji (1755–1779)
Univerzitet države Pensilvanija(1779–1791)
MotoLeges sine moribus vanae
Moto (na srpskom)Zakoni bez morala su beskorisni
Tipprivatni istraživački univerzitet
Osnivanje14. novembar 1740. god.; pre 283 godine (1740-11-14)[note 1]
OsnivačBendžamin Frenklin
Zadužbina$14,88 milijardi (2020)[4]
Budžet$3,5 milijardi (2020)[5]
PredsednikEjmi Gatman
ProrektorVendel Pričet
Predsednik OdboraDejvid L. Kohen[6]
Akademsko osoblje4.793 (2018)[7]
Broj studenata22.432 (jesen 2019)[8]
Preddiplomci10.019 (jesen 2019)[8]
Postdiplomci12.413 (jesen 2019)[8]
LokacijaFiladelfija, Pensilvanija, Sjedinjene Države
KampusUrbani, 1.085 acres (4,39 km2) ukupno:
299 acres (1,21 km2), kampus univerzitetskog grada;
694 acres (2,81 km2), Nju Bolton centar;
92 acres (0,37 km2), Moris Arboretum
BojePen crevena i Pen plava[9]
   
AtletikaNCAA divizija I –
Liga Bršljana
Filadelfijskih velikih 5
Siti 6
Sportski nadimakKvejkeri
AfilijacijeAAU
COFHE
NAICU
568 grupa
URA
Veb-sajtupenn.edu

Univerzitet Pensilvanije (engl. University of Pennsylvania) je privatni univerzitet u Filadelfiji. Član je Lige bršljana. Univerzitet tvrdi da je datum osnivanja 1740. godina[note 1] i da je jedan od devet kolonijalnih koledža zasnovanih pre Američke deklaracije o nezavisnosti. Bendžamin Frenklin, Penov osnivač i prvi predsednik, zalagao se za obrazovni program koji je obučavao vođe u trgovini, vladi i javnim službama, slično savremenom nastavnom programu liberalnih umetnosti.[10][11]

Univerzitet Pensilvanije

Pen ima četiri dodiplomske škole, kao i dvanaest diplomskih i profesionalnih škola. Škole koje upisuju dodiplomske studente uključuju Koledž za umetnost i nauku, Fakultet za inženjerstvo i primenjene nauke, Vortonova škola i Školu za medicinsku negu. Penov pravilnik „Jednog univerziteta“ omogućava studentima da se upišu na nastavu u bilo kojoj od 12 Penovih škola.[12] Među visoko rangiranim postdiplomskim i stručnim školama su pravna škola čiji je prvi profesor napisao prvi nacrt Ustava Sjedinjenih Država, prva medicinska škola u Severnoj Americi (Perelmanova medicinska škola, 1765) i prva kolegijatna poslovna škola (Vortonova škola, 1881).

Na Penu se nalazi i prva zgrada i organizacija „studentske unije“ (Hjuston Hol, 1896), prvi katolički studentski klub u Severnoj Americi (Njumanov centar, 1893),[13] prvi dvospratni koledž fudbalski stadion (Frenklin field, 1924. kada je izgrađen drugi nivo),[14][15] i Morisov arboretum, zvanični arboretum Komonvelta Pensilvanije. Prvi elektronski računar opšte namene (ENIAC) razvijen je u Penu i formalno je posvećen 1946. godine. Univerzitet je 2019. godine imao prihode od 14,65 milijardi dolara, šesti po veličini budžet među svim univerzitetima u Sjedinjenim Državama,[4] kao i istraživački budžet od 1,02 milijarde dolara.[7] Univerzitetski atletski program, Kvekeri, obuhvatga terenske univerzitetske timove u 33 sporta kao član konferencije NCAA divizije I Lige bršljana.

Prema podacima iz 2018. godine, ugledni alumni i/ili poverenici uključuju tri sudije Vrhovnog suda SAD, 32 senatora SAD, 46 guvernera SAD, 163 članova Predstavničkog doma SAD, osam potpisnika Deklaracije o nezavisnosti[16] i sedam potpisnika Ustava SAD (od kojih su četvorica potpisala oba, što predstavlja dve trećine od šest ljudi koji su potpisali oba),[17] 24 člana Kontinentalnog kongresa, 14 stranih šefova država i dva predsednika Sjedinjenih Država, uključujući Donalda Trampa.[18][19][20] Prema podacima od oktobra 2019. godine, 36 nobelovaca, 80 članova Američke akademije umetnosti i nauka,[21] 64 milijardera,[22] 29 Rodsovih stipendista,[23] 15 Maršalovih stipendista,[24] i 16 dobitnika Pulicerove nagrade povezani su sa ovim univerzitetom.

Jedna od prvih studentkinja i kasnije prvih profesorki ovog Univerziteta je prof. dr Medlin Žilije, nagrađivana hemičarka francuskog porekla koja se, između ostalog, zalagala i izvršila značajan uticaj na jednak položaj žena i muškaraca.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Bendžamin Frenklin, osnivač Univerziteta u Pensilvaniji, bio je primarni osnivač, dobrotvor i predsednik odbora poverenika Akademije i koledža Filadelfije, koji su se spojili sa Univerzitetom države Pensilvanija i formirali Univerzitet Pensilvanije 1791. godine.

Godine 1740, grupa Filadelfijanaca organizovala se da podigne veliku salu za propovedanje Džordža Vajtfilda, putujućeg jevanđeliste koji je obilazio američke kolonije držeći propovedi na otvorenom.[25] Zgradu je projektovao i sagradio Edmund Vuli i bila je najveća zgrada u Filadelfiji u to vreme, koja je privukla hiljade ljudi kada je prvi put u njoj propovedano..[26]‍:26 Sala za propovedanje je prvobitno trebalo da služi i kao prostorija dobrotvorne škole, ali je nedostatak sredstava uzrokovao da se odustane od planova za kapelu i školu.

Prema Franklinovoj autobiografiji, on je 1743. godine prvi put imao ideju da osnuje akademiju, „smatrajući da je rev. Ričard Peters podesna osoba da rukovodi takvom institucijom“. Peters je odbio usputni Franklinov upit, ali je bio jedan od Penovih osnivača od 1749. do 1776. godine, predsednik odbora poverilaca od 1756. do 1764. i blagajnik upravnog odbora od 1769. do 1770. godine[27]).

Šest godina kasnije, Frenklin je ponovo kontaktirao Petersa i druge.[26]‍:30 U jesen 1749, Frenklin je distribuirao pamflet „Predlozi koji se odnose na obrazovanje mladih u Pensilvaniji“, svoju viziju onoga što je nazvao „Javnom akademijom Filadelfije“,[28] kojim se zalagao za osnivanje institucije koja bi svim građanima pružala mogućnost sticanja visokog obrazovanja.

Predlog iz 1749. se smatrao inovativnim u to vreme, i Frenklin je organizovao 24 poverenika da pomognu u vođenju institucije koju je zamislio. Grupa je nabavila upražnjenu zgradu nakon što su njeni vlasnici zatražili od Franklinove grupe da preuzme njihove dugove i, shodno tome, njihove neaktivne fondove. Dana 1. februara 1750. godine novi upravni odbor preuzeo je zgradu i povereništva starog odbora. Dana 13. avgusta 1751. godine, Filadelfijska akademija je, koristeći veliku salu u 4. i Arč ulicama, osnovana i počela da prima svoje prve srednjoškolce. Dobrotvorna škola je takođe osnovana 13. jula 1753,[29]‍:12 po volji prvobitnih donatora, iako je trajala samo nekoliko godina. Dana 16. juna 1755. godine, Filadelfijski koledž je dobio dozvolu, što je otvaralo put dodavanju nastave na osnovnim studijama.[29]‍:13 Sve tri škole su delile isti upravni odbor i smatrane su delom iste institucije.[30] Prve startne vežbe održane su 17. maja 1757. godine.[29]‍:14

Univerzitet u Pensilvaniji sebe smatra četvrtom najstarijom visokoškolskom institucijom u Sjedinjenim Državama, iako to osporavaju univerziteti Prinston i Kolumbija.[31][32][33][34][35][36][37][38][39][40]

Za razliku od drugih kolonijalnih koledža koji su postojali 1749, uključujući Harvard, Vilijam i Meri, Jejl i Koledž u Nju Džersiju, Frenklinova nova škola nije se fokusirala isključivo na obrazovanje sveštenstva. On je zastupao tadašnji inovativni koncept visokog obrazovanja, koji je obuhvatao podučavanje ornamentalnog znanja umetnosti i praktične veštine neophodne za zarađivanje za život i obavljanje javne službe. Predloženi studijski program mogao je da postane prvi moderni nastavni plan i program slobodnih umetnosti u zemlji, iako nikada nije sproveden jer su anglikanski sveštenik Vilijam Smit, koji je postao prvi provost, i drugi poverenici svesrdno preferirali tradicionalni nastavni plan i program.[10][41]

Frenklin je sastavio odbor poverenika iz redova vodećih građana Filadelfije, prvi takav nesektaški odbor u državi. Na prvoj sednici odbora poverenika od 13. novembra 1749. godine, pitanje gde će se škola nalaziti bila je glavna briga. Iako je Džejms Logan, vlasnik praznog placa preko puta Šeste ulice kod stare Državne kuće Pensilvanije, kasnije preimenovane i široko poznate od 1776. kao Dvorana nezavisnosti, besplatno ponudio tu lokaciju, poverenici su smatrali da je zgrada koju je Edmund Vuli podigao 1740. godine za Džordža Vajtfilda,[42] koja je još uvek bila prazna, bila je još poželjnije mesto.

Ova visokoškolska institucija je od 1755. do 1779. nosila naziv i bila je poznata kao Filadelfijski koledž. Godine 1779, ne verujući tadašnjim lojalističkim tendencijama provosta Vilijama Smita, revolucionarna Državna zakonodavna vlast je stvorila univerzitet, a 1785. zakonodavna vlast je promenila ime u Univerzitet Države Pensilvanije.[30][note 2] Rezultat je bio raskol, pri čemu je Smit nastavio da radi na smanjenoj verziji Filadelfijskog koledža. Godine 1791, zakonodavna vlast je izdala novu povelju, spajajući ove dve institucije u novi Univerzitet Pensilvanije sa dvanaest ljudi iz svake institucije koji su služili u novom odboru poverenika.[30]

Iako je Pen počeo da radi kao akademija ili srednja škola 1751. godine i dobio svoju univerzitetsku povelju 1755. godine, prvobitno je 1750. godinu odredio kao datum svog osnivanja. Nešto kasnije u svojoj ranoj istoriji, Pen je počeo da imenuje 1749. godinu kao datum svog osnivanja, koji je nastavio da se pominje kao datum osnivanja više od jednog veka, uključujući i na proslavi stogodišnjice 1849. godine.[44] Godine 1899, upravni odbor je izglasao da se datum osnivanja ponovo prilagodi na raniji datum, ovog puta na 1740. godinu, datum „stvaranja najranijeg od mnogih obrazovnih fondova koje je Univerzitet preuzeo na sebe“, navodi se u knjizi univerzitetske istorije.[45] Upravni odbor je glasao kao odgovor na trogodišnju kampanju Penovog Generalnog alumni društva da retroaktivno revidira datum osnivanja univerziteta na 1740. godinu iz više razloga, uključujući i to da bi izgledao stariji od Univerziteta Prinston, koji je odobren 1746. godine.[46]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b The University officially uses 1740 as its founding date and has since 1899. The ideas and intellectual inspiration for the academic institution stem from 1749, with a pamphlet published by Benjamin Franklin (1705/1706–1790). When Franklin's institution was established, it inhabited a schoolhouse built on November 14, 1740 for another school, which never came to practical fruition.[1] Penn archivist Mark Frazier Lloyd noted, "In 1899, UPenn's Trustees adopted a resolution that established 1740 as the founding date, but good cases may be made for 1749, when Franklin first convened the Trustees, or 1751, when the first classes were taught at the affiliated secondary school for boys, Academy of Philadelphia, or 1755, when Penn obtained its collegiate charter to add a post-secondary institution, the College of Philadelphia."[2] Princeton's library presents another diplomatically-phrased view.[3]
  2. ^ „...(d) Dana 27. novembra 1779. godine, Generalna skupština Komonvelta Pensilvanije donela je akt o osnivanju univerziteta koji uključuje prava i ovlašćenja koledža, akademije i dobrotvorne škole. Ovo je bilo prvo označavanje institucije u Sjedinjenim Državama kao univerziteta; (e) Dana 22. septembra 1785. godine donesen je akt kojim je univerzitet imenovan Univerzitetom države Pensilvanije...”[43]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Penn History Exhibits - University Archives and Records Center”. archives.upenn.edu. Arhivirano iz originala 22. 8. 2019. g. Pristupljeno 31. 1. 2019. 
  2. ^ „A Penn Trivial Pursuit - Penn Current”. 3. 6. 2011. Arhivirano iz originala 2011-06-03. g. 
  3. ^ „Seeley G. Mudd Library : FAQ Princeton vs. University of Pennsylvania: Which is the Older Institution?”. 19. 3. 2003. Arhivirano iz originala 2003-03-19. g. 
  4. ^ a b As of June 30, 2020. U.S. and Canadian Institutions Listed by Fiscal Year 2020 Endowment Market Value and Change in Endowment Market Value from FY19 to FY20 (Izveštaj). National Association of College and University Business Officers and TIAA. 19. 2. 2021. Pristupljeno 19. 2. 2021. 
  5. ^ „Operating Budget”. Office of Budget and Management Analysis. University of Pennsylvania. Arhivirano iz originala 12. 11. 2019. g. Pristupljeno 19. 1. 2020. 
  6. ^ „The Trustees”. Office of the University Secretary, Penn. 1. 1. 2018. Arhivirano iz originala 4. 10. 2017. g. Pristupljeno 15. 3. 2018. 
  7. ^ a b „Penn: Penn Facts”. University of Pennsylvania. Arhivirano iz originala 23. 10. 2019. g. Pristupljeno 18. 1. 2020. 
  8. ^ a b v „Common Data Set 2019-20” (PDF). University of Pennsylvania. Arhivirano iz originala (PDF) 23. 05. 2020. g. Pristupljeno 23. 3. 2020. 
  9. ^ „Logo & Branding Standards”. University of Pennsylvania. Arhivirano iz originala 23. 7. 2019. g. Pristupljeno 1. 4. 2016. 
  10. ^ a b „Penn's Heritage”. University of Pennsylvania. Arhivirano iz originala 22. 4. 2016. g. Pristupljeno 8. 5. 2016. 
  11. ^ N. Landsman, From Colonials to Provincials: American Thought and Culture, 1680-1760 (Ithaca: Cornell University Press, 1997), pp. 30.
  12. ^ Meyerson, Martin (January 29, 1973). "Report of the University Development Commission" (PDF). upenn.com. Retrieved June 16, 2018.
  13. ^ John Whitney Evans, Making the Best of a Bad Job? Newman Chaplains between the Code and the Council, U.S. Catholic Historian, Vol. 11, No. 1, Sulpicians and Seminaries, Prelates and Priests (Winter, 1993), pp. 35–50.
  14. ^ Tannenbaum, Seth S. „Undergraduate Student Governance at Penn, 1895–2006”. University Archives and Research Center. University of Pennsylvania. Arhivirano iz originala 23. 4. 2017. g. Pristupljeno 19. 8. 2011. 
  15. ^ „Penn's Heritage | University of Pennsylvania”. www.upenn.edu (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-04-29. 
  16. ^ „Penn Signers of the Declaration of Independence and the Constitution”. 
  17. ^ „Signers of the Declaration of Independence and the Constitution”. Arhivirano iz originala 07. 03. 2017. g. Pristupljeno 15. 03. 2021. 
  18. ^ „Top 20 Colleges with the most billionaire alumni”. CNNMoney. CNN. 17. 9. 2014. Arhivirano iz originala 20. 9. 2014. g. Pristupljeno 17. 9. 2014. 
  19. ^ „Which Universities Produce the Most Billionaires?”. Arhivirano iz originala 31. 12. 2014. g. Pristupljeno 30. 12. 2014. „According to annual studies (UBS and Wealth-X Billionaire Census) by UBS and Wealth-X, the University of Pennsylvania has produced the most billionaires in the world, as measured by the number of undergraduate degree holders. Four of the top five schools were Ivy League institutions.” 
  20. ^ „Penn Signers of the Constitution and the Declaration of Independence”. Archives.upenn.edu. Arhivirano iz originala 7. 3. 2017. g. Pristupljeno 24. 1. 2017. 
  21. ^ „Facts | University of Pennsylvania”. Upenn.edu. Arhivirano iz originala 23. 10. 2019. g. Pristupljeno 24. 1. 2017. 
  22. ^ Elkins, Kathleen (18. 5. 2018). „More billionaires went to Harvard than to Stanford, MIT, and Yale combined”. CNBC. Arhivirano iz originala 22. 5. 2018. g. Pristupljeno 30. 1. 2019. 
  23. ^ „Rhodes Scholarships”. University of Pennsylvania. Arhivirano iz originala 27. 1. 2020. g. Pristupljeno 7. 12. 2019. 
  24. ^ „Marshall Scholarships”. University of Pennsylvania. Arhivirano iz originala 27. 1. 2020. g. Pristupljeno 7. 12. 2019. 
  25. ^ see second footnote 9 in Extracts from the Benjamin Franklin published Pennsylvania Gazette, (January 3 to December 25, 1740) – Founders Online https://founders.archives.gov/documents/Franklin/01-02-02-0065 Arhivirano avgust 26, 2023 na sajtu Wayback Machine "Note: The annotations to this document, and any other modern editorial content, are copyright the American Philosophical Society and Yale University. All rights reserved."
  26. ^ a b Montgomery, Thomas Harrison (1900). A History of the University of Pennsylvania from Its Foundation to A. D. 1770. Philadelphia: George W. Jacobs & Co. LCCN 00003240. 
  27. ^ „Richard Peters”. Archives.upenn.edu. 24. 1. 2022. Arhivirano iz originala 30. 6. 2022. g. Pristupljeno 31. 5. 2022. 
  28. ^ Friedman, Steven Morgan. „A Brief History of the University, University of Pennsylvania Archives”. Archives.upenn.edu. Arhivirano iz originala 2. 1. 2010. g. Pristupljeno 9. 12. 2010. 
  29. ^ a b v Wood, George Bacon (1834). The History of the University of Pennsylvania, from Its Origin to the Year 1827. McCarty and Davis. LCCN 07007833. OCLC 760190902. 
  30. ^ a b v „Penn in the 18th Century, University of Pennsylvania Archives”. University of Pennsylvania. Arhivirano iz originala 28. 4. 2006. g. Pristupljeno 29. 4. 2006. 
  31. ^ „Gazette: Building Penn's Brand (Sept/Oct 2002)”. www.upenn.edu. Arhivirano iz originala 20. 11. 2005. g. Pristupljeno 25. 1. 2006. 
  32. ^ „History”. Princeton University. Arhivirano iz originala 5. 8. 2019. g. Pristupljeno 16. 5. 2019. 
  33. ^ „Princeton University in the American Revolution”. Princeton University. Arhivirano iz originala 3. 4. 2016. g. 
  34. ^ „Who founded Princeton University and when?”. Princeton University. Arhivirano iz originala 5. 11. 2013. g. 
  35. ^ „Log College”. Princeton University. Arhivirano iz originala 17. 11. 2005. g. Pristupljeno 30. 1. 2006. 
  36. ^ „History – Columbia University in the City of New York”. www.columbia.edu. Arhivirano iz originala 17. 5. 2019. g. Pristupljeno 16. 5. 2019. 
  37. ^ „COH-03-057_Page-45”. dmr.bsu.edu. Arhivirano iz originala 22. 1. 2020. g. Pristupljeno 16. 5. 2019. 
  38. ^ „American Colonial Colleges” (PDF). scholarship.rice.edu. Arhivirano (PDF) iz originala 16. 1. 2013. g. Pristupljeno 16. 5. 2019. 
  39. ^ Zubatsky, David (2007). „The History of American Colleges and Their Libraries in The Seventeenth and Eighteenth Centuries” (PDF). ideals.illinois.edu. Arhivirano (PDF) iz originala 28. 10. 2014. g. Pristupljeno 16. 5. 2019. 
  40. ^ Edgar Potts Cheyney, "History of the University of Pennsylvania: 1740–1940", Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1940: pp. 45–52.
  41. ^ N. Landsman, From Colonials to Provincials: American Thought and Culture, 1680–1760 (Ithaca: Cornell University Press, 1997), p. 30.
  42. ^ Extracts from the Pennsylvania Gazette, (January 3 to December 25, 1740) – Founders Online https://founders.archives.gov/documents/Franklin/01-02-02-0065 Arhivirano avgust 26, 2023 na sajtu Wayback Machine
  43. ^ „Statues of the Trustees”. University of Pennsylvania. Pristupljeno 12. 9. 2022. 
  44. ^ „Penn Trustees 1749–1800”. University of Pennsylvania University Archives. Arhivirano iz originala 25. 11. 2012. g. Pristupljeno 23. 7. 2013. 
  45. ^ Cheyney, Edward Potts (1940). „History of the University of Pennsylvania 1740–1940”. History of the University of Pennsylvania. Philadelphia: University of Pennsylvania Press: 46—48. Arhivirano iz originala 24. 5. 2011. g. Pristupljeno 19. 8. 2011.  Cheyney was a Penn professor and alumnus from the class of 1883 who advocated the change in Penn's founding date in 1899 to appear older than both Princeton and Columbia. The explanation, "It will have been noted that 1740 is the date of the creation of the earliest of the many educational trusts the University has taken upon itself," is Professor Cheyney's justification (pp. 47–48) for Penn retroactively changing its founding date, not language used by the Board of Trustees.
  46. ^ „Presidents of Penn Alumni”. www.archives.upenn.edu. Arhivirano iz originala 19. 7. 2016. g. Pristupljeno 24. 8. 2016. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

39° 57′ S; 75° 11′ Z / 39.95° S; 75.19° Z / 39.95; -75.19
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Универзитет_Пенсилваније&oldid=27420200”