Pređi na sadržaj

Ujedinjenje Rumunije i Moldavije

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Rumunija ako bi došlo do ujedinjenja

Ujedinjenje Rumunije i Moldavije je popularan koncept koji se pojavljuje od kasnih 1980-ih, tokom sloma komunizma. Rumunska revolucija 1989. godine i nezavisnost Moldavije 1991. godine dodatno su doprineli razvoju pokreta za ujedinjenje dveju zemalja u kojima preovlađuje rumunski jezik. Ideja je raširena u Rumuniji, dok je u Moldaviji podržava manjina.

Pojedinci koji zagovaraju ujedinjenje obično se nazivaju „unionisti” (rum. unioniști). Neki ga podržavaju kao miran proces zasnovan na pristanku dveju zemalja, drugi u ime „rumunskog istorijskog prava nad Besarabijom”. Pristalice unije nazivaju protivnike „Moldovenistima” (rum. moldoveniști) ili „Satatalistima” (rum. stataliști).[1]

Pozadina[uredi | uredi izvor]

Kneževina Moldavija bila je vazalna država Osmanskog carstva, dok je njene istočne teritorije između Pruta i Dnjestra, nakon Bukureškog mira pripojila Ruska Imperija. Rusi su ovaj novi region nazivali Besarabija, uzevši ime koje se ranije odnosilo samo na južni deo regije i proširujući ga tako da pokriva čitavu novoanektiranu teritoriju. Ime je dobila po vlaškoj dinastiji Besarab, koja je bila rumunsko-kumanskog roda. Nakon Prvog svetskog rata, Besarabija je proglasila nezavisnost od Rusije i nakon 3 meseca se ujedinila sa Kraljevinom Rumunijom. Bilo je to 28. oktobra 1920. godine, a Rumunija se pozivala na istorijsko i etničko pravo.[2]

U Drugom svetskom ratu prelazila je iz ruke u ruku. Sovjetska aneksija je međunarodno priznata 1947. godine kao Moldavska Sovjetska Socijalistička Republika. Tada je deo Besarabije pripao i Ukrajini. [3]

Sovjeti su snažno promovisali moldavski etnički identitet. Zvanična sovjetska politika je navodila da su rumunski i moldavski dva različita jezika i da bi se naglasila ova razlika, moldavski je morao biti napisan novom ćirilicom (moldavskom ćirilicom) zasnovanom na reformisanoj ruskoj ćirilici.[4]

Razvoj događaja nakon 1989. godine[uredi | uredi izvor]

U septembru 1989. godine, liberalizacijom u Sovjetskom Savezu, parlament Moldavske SSR proglasio je moldavski kao službeni jezik i potvrdio postojanje „moldavsko-rumunskog jezičkog identiteta”.[5]

Posle nekoliko decenija strogog razdvajanja, 6. maja 1990. godine, Rumunija i Moldavska SSR privremeno su ukinule ograničenja prelaska granice, a hiljade ljudi prešlo je reku Prut koja je obeležavala njihovu zajedničku granicu.[6]

Faktori koji su ometali ujedinjenje bili su složeni, počev od opreza političkih lidera u Moldaviji i Rumuniji, rata u Pridnjestrovlju i što je možda još važnije, mentaliteta velikog dela stanovništva u Moldaviji (i donekle u Rumuniji) koji bili ravnodušni ili su se protivili takvom projektu.[7] U svom obraćanju rumunskom parlamentu, u februaru 1991. godine, prvi predsednik Moldavije, Mirča Snegur govorio je o zajedničkom identitetu Moldavaca i Rumuna, misleći na „Rumune sa obe strane reke Prut“. U junu 1991. Snegur je govorio o tome da se Moldavija kreće ka ponovnom ujedinjenju sa Rumunijom, dodajući da Sovjetski Savez ne ulaže velike napore da to zaustavi.[8]

Iako su mnogi moldavski intelektualci podržali uniju i želeli su „ponovno okupljanje sa rumunskom maticom“,[9] nije bilo dovoljno podrške za nju u narodu, jer se više od 70% Moldavaca protivilo prema anketi iz 1992. godine. Istovremeno, Pridnjestrovlje, istočni deo Moldavije, naseljen slovenskom (uglavnom ruskom i ukrajinskom) većinom, iskoristio je navodnu opasnost od ujedinjenja sa Rumunijom kao izgovor za sopstvene težnje za nezavisnošću.[10]

Političke promene nakon nezavisnosti Moldavije[uredi | uredi izvor]

Nakon proglašenja nezavisnosti 27. avgusta 1991. godine, rumunska zastava našla se na moldavskom grbu, a rumunska himna „Probudite se Rumuni” postala simbol nove nezavisne Moldavije.[11] Nakon rastuće napetosti između pro-sindikalne vladavine Moldavskog narodnog fronta i predsednika Snegura, posebno oko ujedinjenja,[12] predsednik se približio moldavskoj grupi zemljoradnika i imenovao njihovog kandidata Andreja Sangelija za premijera.

Posle pobede zemljoradnika na izborima 1994. godine, Moldavija je počela da se distancira od Rumunije. Državna zastava je malo izmenjena, a izabrana je i nova himna „Naš jezik”. Mnoge javne ličnosti smatrale su da je moldavski referendum iz 1994. godine o nezavisnoj Moldaviji imao za cilj isključivanje unije sa Rumunijom. Ustav usvojen 1994. godine od strane novog parlamenta kojim su dominirali moldavski poljoprivrednici i socijalisti nazvao je službeni jezik „moldavski”, za razliku od ranije Deklaracije o nezavisnosti koja ga je nazivala „rumunski”. Pokušaj moldavskog predsednika Mirče Snegura 1996. godine da promeni naziv službenog jezika u „rumunski” odbacio je moldavski parlament kao „promovisanje rumunskog ekspanzionizma”.

Demonstranti opozicije u Kišinjevu u januaru 2002. godine. Na plakatu piše: „Rumunski narod–rumunski jezik”.

Parlament kojim su dominirali komunisti, usvojio je 2003. godine „Koncept nacionalne politike“, navodeći da su Moldavci i Rumuni različiti narodi, a da su Rumuni etnička manjina u Moldaviji.[13]

Pre 2005. godine, jedino je Hrišćansko-demokratska narodna partija, jedan od političkih naslednika Narodnog fronta Moldavije, aktivno podržavala ujedinjenje. Međutim, stav hrišćansko-demokrata se značajno promenio nakon što su započeli blisku saradnju sa vladajućim moldavskim komunistima. Tokom izbora u aprilu 2009. godine, savez Nacionalno-liberalne stranke i Evropskog akcionog pokreta kandidovao se izborima zalažeći se na ideju labave unije sa Rumunijom, ali je skupio samo oko 1% glasova.[14]

Trenutno stanje[uredi | uredi izvor]

Dvojno državljanstvo[uredi | uredi izvor]

Anketa koja je sprovedena u novembru 2007. pokazuje da je 33,6% stanovništva Moldavije zainteresovano da pored moldavskog ima i rumunsko državljanstvo, dok 58,8% nije zainteresovano. Glavni razlog zainteresovanih je: osećaj pripadnosti Rumunije (31,9%), mogućnost putovanja u Rumuniju (48,9%) i mogućnost putovanja ili rada u Evropskoj uniji (17,2%).[15]

Između 1991. i 2009. godine, oko 140.000 državljana Moldavije dobilo je rumunsko državljanstvo.[16][17] Prema nekim procenama, čak 1 milion državljana Moldavije zatražilo je rumunsko državljanstvo do 2009. godine.[18] Rumunska vlada je 2010. godine stvorila Nacionalnu službu za državljanstvo za obradu velikog broja zahteva za rumunsko državljanstvo, posebno od građana Moldavije. Studija „Ponovno sticanje rumunskog državljanstva: istorijske, uporedne i primenjene perspektive“, objavljena 2012. godine, procenjuje da je 226.507 državljana Moldavije ponovo steklo rumunsko državljanstvo do 15. avgusta 2011. godine.[19][20] Između 15. avgusta 2011. i 15. oktobra 2012, još dodatnih 90.000 je ponovo steklo rumunsko državljanstvo, prema Nacionalnom autoritetu za državljanstvo, čime je ukupan broj iznosio 320.000.[21]

Stvarni broj osoba kojima je dato državljanstvo u ovim prijavama i dalje ostaje nejasno, jer svaka prijava može uključivati maloletnike koji zavise od podnošenja zahteva za odrasle. Procenjuje se je broj osoba oko 400.000.[22]

Godina Broj obrađenih osoba (odrasli)[23][24]
1991–2001 108.000
2002–2008 7.500
2009 22.000
2010 41.800
2011 69.800
2012 73.800
2013 64.900
2014 61.800[25]
2015 47.300
2016 63.000
2017 85.400
2018 47.200
2019 43.600
Ukupno 726.100

Akcija 2012[uredi | uredi izvor]

Grafit iz 2017. godine na kome piše: „Ponovno ujedinjenje 2018. godine”

U aprilu 2011. godine, koalicija nevladinih organizacija iz Rumunije i Moldavije stvorila je građansku platformu „Akcija 2012“ (Acțiunea 2012), čiji je cilj „podizanje svesti o neophodnosti ujedinjenja između Rumunije i Moldavije“. Godina 2012. izabrana je kao referenca na dvestogodišnjicu obeležavanja podele istorijske Moldavije 1812. godine, kada je Rusko carstvo pripojilo ono što će se kasnije nazvati Besarabija. Pristalice vide ujedinjenje kao preokret ove istorijske podele, preokret inspirisan prilično kratkotrajnom Unijom Besarabije sa Rumunijom (1918–1940) koja je prekinuta sovjetskom okupacijom.[26][27][28][29]

U februaru 2012. godine, formiran je Savet Ujedinjenja koji je trebao da „okupi sve unioniste“ u cilju „promocije ideje rumunskog nacionalnog jedinstva“. Među njima je bilo dosta istaknutih ljudi i političara Moldavije. [30][31][32]

Marševi ujedinjenja[uredi | uredi izvor]

Novostvorene inicijativne grupe Akcija 2012 i Saveta ujedinjenja organizovale su nekoliko manifestacija u znak podrške ujedinjenju tokom 2012. godine. Prva je bila okupljanje od 2.000 do 3.000 ljudi u Kišinjevu 25. marta 2012. godine.[33] Održana je u znak godišnjice Unije Besarabija sa Rumunijom 27. marta 1918. Veći skupovi održani su 13. maja[34] (koji je obeleženo 200 godina Bukurešškog sporazuma 1812. godine i prve ruske aneksije Besarabije) i 16. septembra.[35] Manifestacije manjeg obima odvijale su se u moldavskim gradovima Kahul i Balci 22. jula,[36] odnosno 5. avgusta.[37]

Marševi su podržavali razni intelektualci i umetnici iz obe zemlje,[38] dok su im se suprotstavili predsednik Moldavije Marijan Lupu i premijer Vlad Filat.[39]

Protesti u Kišinjevu 2014. godine

Nove inicijative grupe Akcije 2012 i Saveta ujedinjenja bili su skupovi u Bukureštu su održano u oktobru 2013. godine[40][41] i oktobru 2014. godine. Takođe, u septembru 2014. godine, održan je još jedan skup u Kišinjevu, tokom kojeg je Centralnom ulicom grada pronesena rumunska zastava dužine 300 metara. Dana 16. maja 2015, između 5.000 (procena policije) i 25.000 ljudi (procena organizatora) demonstriralo je za ujedinjenje u Kišinjevu[42] u kako se tvrdi, najvećim prorumunskim protestima od 1990-ih.[43][44] Još jedan protest, koji je privukao između 5.000 i 30.000 ljudi (tvrde organizatori), održao se 5. jula 2015. u Kišinjevu.[45][46]

Oko hiljadu mladih među učesnicima krenulo je u Bukureštu u Marš Stefana Moldavskog (rum. Marșul lui Ștefan cel Mare) pozivajući na ujedinjenje Moldavije sa Rumunijom.[47] Marš je trajao nedelju dana, od 5. do 11. jula. U Republici Moldaviji marš je sledio rutu Strašeni – Kalaraši – Kornešti – Ungeni.[48] Učesnici su prešli reku Prut, 11. jula u 10 sati.[49] Njihov marš je završen u Bukureštu, gde ih je nekoliko stotina rumunskih građana dočekalo na Univerzitetskom trgu, pre nego što su krenuli prema palati Kotročeni da pozovu rumunskog predsednika Klausa Johanisa da podrži projekat ujedinjenja.[50] Bivši predsednik Moldavije Vladimir Voronjin oštro je osudio pohod na Rumuniju. U pismu predsedniku Evropskog parlamenta Martinu Šulcu, objavljenom 7. jula, Voronin je optužio Bukurešt da podstiče „uništavanje i aneksiju Moldavije“.[51]

Dana 22. septembra 2015. godine, vlade Rumunije i Republike Moldavije održale su bilateralno okupljanje u Neptunu, okrug Konstanca, gde je demonstriralo preko 300 unionista. Njihovi predstavnici su dobili pristup sastanku, razgovarajući sa ministrom spoljnih poslova o zajedničkim projektima. Sindikalci su najavili „Agendu ponovnog ujedinjenja 2018“, neke od njihovih tvrdnji su prihvaćene i odlučene u okviru međuvladinog sastanka.[52]

Marš stogodišnjice

Povodom proslave stogodišnjice Dana Velike unije, 2018. godine nekoliko rumunskih i moldavskih aktivista za ujedinjenje organizovalo je demonstraciju nazvanu Marš stogodišnjice.[53] Počelo je u Alba Juliji 1. jula 2018. a završilo se u Kišinjevu 1. septembra 2018.[54] Jedan od njegovih glavnih ciljeva bio je postizanje ujedinjenja Moldavije sa Rumunijom. Učesnici su pokušali da prikupe milion potpisa za organizaciju referenduma. Iako su u početku moldavske vlasti zabranjivale učesnicima prelazak granice, kasnije su im dozvolile ulazak.[55][56]

Javno mnjenje[uredi | uredi izvor]

Moldavija[uredi | uredi izvor]

Rezultati istražiavnja javnog mnjenja o ujedinjenju sa Rumunijom u poslednjih godina u Moldaviji pokazuje povećanje interesovanja za ujedinjenjem, ali je ipak većina i dalje protiv. Rezultati su sledeći:

Datum Pitanje Za ujedinjenje Protiv ujedinjenja Ne bih glasao Ne znam/Nisam Bez odgovora
Novembar 2015 [57] Ako bi se sledeće nedelje održao referendum o ujedinjenju Republike Moldavije i Rumunije, da li biste glasali za ili protiv ujedinjenja 20.6% 52.7% 9.4% 13.8% 3.5%
April 2016 [58] Ako bi se sledeće nedelje održao referendum o ujedinjenju Republike Moldavije i Rumunije, da li biste glasali za ili protiv ujedinjenja 17.3% 66.1% 4% 11.5% 1.1%
Oktobar 2016 [58] Ako bi se sledeće nedelje održao referendum o ujedinjenju Republike Moldavije i Rumunije, da li biste glasali za ili protiv ujedinjenja 15.6% 63.8% 8.1% 11.8% 0.8%
April 2017 [58] Ako bi se sledeće nedelje održao referendum o ujedinjenju Republike Moldavije i Rumunije, da li biste glasali za ili protiv ujedinjenja 23.0% 58.1% 8.2% 8.6% 2.0%
Novembar 2017 [58] Ako bi se sledeće nedelje održao referendum o ujedinjenju Republike Moldavije i Rumunije, da li biste glasali za ili protiv ujedinjenja 21.7% 56.2% 7.1% 12.7% 2.3%
April 2018 [59] Ako bi se sledeće nedelje održao referendum o ujedinjenju Republike Moldavije i Rumunije, da li biste glasali za ili protiv ujedinjenja 24.0% 57.0% 9.0% 9.0% 1.0%
Oktobar 2020 [60] Ako bi se sledeće nedelje održao referendum o ujedinjenju Republike Moldavije i Rumunije, da li biste glasali za ili protiv ujedinjenja 33.3% 48.3% 3.5% 12.8% 2%

Rumunija[uredi | uredi izvor]

Istraživanje sprovedeno u Rumuniji o Moldaviji pokazalo je sledeće rezultate:[61]

Pitanje Da Ne Ne znam/Nemam mišljenje
Da li veruješ da je jezik kojim se govori u Besarabiji rumunski? 71.9% 11.9% 16.2%
Da li veruješ da je Besarabija rumunska zemlja? 84.9% 4.7% 10.4%
Da li se slažeš sa ujedinjenjem Besarabije sa Rumunijom? 86.5% 12.7% 0.8%
Da li smatraš da ujedinjenje Besarabije sa Rumunijom treba da bude prioritet rumunskih političara? 55.2% 20.5% 24.2%
Pitanje Rumuni Moldavci Rusi Ne znam/Nemam mišljenje
Da li smatraš da su Besarabljani: 67.5% 28.2% 3.9% 0.3%

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Igor Dodon: Cetăţenii Transnistriei sunt statalişti, nu ca cei care sunt pentru România”. 20. 12. 2017. 
  2. ^ "Vreme", Beograd 28. jun 1940.
  3. ^ Charles King, "The Moldovans: Romania, Russia, and the Politics of Culture", Hoover Press, 2000, pg. 35
  4. ^ Mackinlay, str. 140
  5. ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 19. 02. 2006. g. Pristupljeno 21. 03. 2021.  (Law regarding the usage of languages spoken on the territory of the Republic of Moldova), published in Veștile nr.9/217, 1989
  6. ^ "Podul de flori peste Prut. Punți de simțire românească", in România Liberă, 8 May 1990.
  7. ^ Martha Brill Olcott, "The Soviet (Dis)Union", in Foreign Policy, No. 82. (Spring 1991), pp. 130
  8. ^ "Moldavians seek to unite with Romania", in The Independent, 4 June 1991, page 12
  9. ^ King, str. 345
  10. ^ According to recent polls, 70 percent of Moldovans reject unification with Romania as "undesirable", while only 7–10 percent support it as necessary (Daily Report, 30 December 1992, p. 3) John B. Dunlop, "Will a Large-Scale Migration of Russians to the Russian Republic Take Place over the Current Decade?", in International Migration Review, . 27 (3): 605—629.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć). (Autumn 1993), p.
  11. ^ Mackinlay, str. 139
  12. ^ George Berkin, "Secession blues", in National Review, 9 September 1991
  13. ^ „"Concepția politicii naționale a Republicii Moldova"”. Arhivirano iz originala 25. 02. 2009. g.  at the Moldovan Parliament website
  14. ^ „Rezultatele alegerilor parlamentare din 5 aprilie 2009 / Alegeri 2009”. E-democracy.md. Pristupljeno 2016-04-14. 
  15. ^ „Barometer of Public Opinion / Institute for Public Policy”. Ipp.md. 30. 11. 2007. Arhivirano iz originala 3. 11. 2014. g. Pristupljeno 14. 04. 2016. 
  16. ^ „Cetăţenia română pentru basarabeni: Redobândire sau recunoaştere?”. Interlic.md. 27. 08. 2009. Arhivirano iz originala 23. 02. 2012. g. Pristupljeno 14. 04. 2016. 
  17. ^ „Cetatenia romana acordata mai repede”. Arhivirano iz originala 24. 7. 2011. g. Pristupljeno 8. 4. 2010. 
  18. ^ „Aproape un milion de moldoveni bat la porţile României”. Evz.ro. 20. 10. 2015. Pristupljeno 2016-04-14. 
  19. ^ „Aproape un sfert de milion de persoane din R.Moldova au redobândit cetățenia română, în 20 de ani”. Gandul.info. Pristupljeno 25. 2. 2015. 
  20. ^ „Redobândirea cetățeniei române”. Arhivirano iz originala 06. 03. 2016. g. Pristupljeno 25. 2. 2015. 
  21. ^ „Ordine | Autoritatea Națională pentru Cetățenie”. Arhivirano iz originala 18. 9. 2012. g. Pristupljeno 14. 10. 2012. 
  22. ^ „O politică ce capătă viziune - redobândirea cetățeniei române - Comunicate de presa - Fundatia Soros Romania”. Arhivirano iz originala 29. 10. 2013. g. Pristupljeno 12. 10. 2014.  C1 control character u |title= na poziciji 11 (pomoć)
  23. ^ „ARTICOLUL 11”. Cetatenie.just.ro. Arhivirano iz originala 24. 09. 2020. g. Pristupljeno 11. 04. 2018. 
  24. ^ „REDOBÂNDIREA CETĂȚENIEI ROMÂNE: O POLITICĂ CE CAPĂTĂ VIZIUNE?”. Fundatia.ro. Pristupljeno 11. 4. 2018. 
  25. ^ „ANC: Peste 61.000 de persoane au obţinut cetăţenia română în 2014”. 
  26. ^ „Actiunea Homepage”. Actiunea2012.ro. Pristupljeno 2016-04-14. 
  27. ^ „webRelease: S-a lansat platforma civică ACȚIUNEA 2012 ce susține unirea Republicii Moldova cu România”. HotNews. Pristupljeno 25. 2. 2015. 
  28. ^ „Unirea României cu Moldova, susținută de "Platforma Civică Acțiunea 2012"”. PUBLIKA.MD. 25. 2. 2015. Arhivirano iz originala 23. 04. 2011. g. Pristupljeno 25. 2. 2015. 
  29. ^ „Archived copy”. Arhivirano iz originala 15. 5. 2011. g. Pristupljeno 9. 7. 2011. 
  30. ^ „Consiliul Unirii a fost constituit la Chișinău”. Arhivirano iz originala 05. 07. 2012. g. Pristupljeno 25. 2. 2015. 
  31. ^ „A fost constituit Consiliul Unirii - Politic - Jurnal.md”. Arhivirano iz originala 3. 11. 2013. g. Pristupljeno 21. 3. 2012. 
  32. ^ „Conferința de presă și Declarația Consiliului Unirii”. Archive.is. Arhivirano iz originala 10. jul 2012. g. Pristupljeno 10. jul 2012. 
  33. ^ „Marșul Unirii de la Chișinău, blocat de tinerii Partidului Patrioții Moldovei”. Stiriletvr.ro. 25. 2. 2015. Arhivirano iz originala 19. 11. 2018. g. Pristupljeno 25. 2. 2015. 
  34. ^ „Marșul Unirii, din PMAN până la Ambasada Rusiei și a Turciei // FOTO - Social - Jurnal.md”. Arhivirano iz originala 17. jul 2012. g. Pristupljeno 16. 11. 2012. 
  35. ^ „Chișinău 16 septembrie. Marșul Unirii (live video)”. Ziua Veche. 16. 9. 2012. Pristupljeno 21. 3. 2015. 
  36. ^ „Cahul: Altercații la Marșul Unirii”. Teleradio-Moldova. Pristupljeno 21. 3. 2015. 
  37. ^ „Violențe la Bălți! // VIDEO, LIVE TEXT - Social - Jurnal.md”. Arhivirano iz originala 8. 10. 2012. g. Pristupljeno 16. 11. 2012. 
  38. ^ „Apelul virtuozilor - pe 16 septembrie cu toții la Marș!”. YouTube. 9. 9. 2012. Pristupljeno 25. 2. 2015. 
  39. ^ „Filat roagă moldovenii să NU participe la "Marșul Unirii" - Import Original”. Jurnal.md. 10. 9. 2012. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 21. 3. 20121.  Proverite vrednost paramet(a)ra za datum: |access-date= (pomoć)
  40. ^ Mîțu, Andrei (22. 10. 2013). „Peste o mie de persoane au participat la marșul Unirii din București”. Radio Chișinău. Arhivirano iz originala 28. 12. 2013. g. Pristupljeno 21. 03. 2021. 
  41. ^ R. Pantazi, I. Roșca (20. 10. 2013). „"Marșul pentru Basarabia" în București s-a încheiat. Peste 5.000 de persoane au mărșăluit înspre Palatul Parlamentului și au scandat "Unire!"”. HotNews. 
  42. ^ „Peste 25.000 de oameni au participat, la Chisinau, la un miting pentru unirea cu Romania: "Armata rusa afara!"”. Stirileprotv.ro. 14. 04. 2015. Pristupljeno 2016-04-14. 
  43. ^ „Cel mai mare PROTEST pro-românesc la Chișinău din istoria recentă. O MARE ADUNARE NAȚIONALĂ anunțată pentru 5 iulie / VIDEO | Eveniment”. Timpul.md. Pristupljeno 2016-04-14. 
  44. ^ „UPDATE Republica Moldova: Mii de persoane au participat la marsul unirii de la Chisinau”. HotNews. Pristupljeno 12. 5. 2016. 
  45. ^ „Marşul lui Ştefan cel Mare // Mii de tineri dintre participanţii la MAN au plecat pe jos spre Bucureşti pentru Unire ~ InfoPrut”. Infoprut.ro. 5. 7. 2015. Pristupljeno 2016-04-14. 
  46. ^ „Marea Adunare Naţională de la Chişinău”. www.digi24.ro. 5. 7. 2015. Pristupljeno 21. 3. 2021. 
  47. ^ „Marşul lui Ştefan cel Mare s-a încheiat la Bucureşti. Iohannis: "Vom fi împreună nu doar în Uniune, ci şi în comuniune"”. adevarul.ro. 12. 7. 2015. Pristupljeno 12. 5. 2016. 
  48. ^ Stan, Liviu G. (5. jul 2015). „Mii de tineri dintre participanţii la MAN au plecat pe jos spre Bucureşti pentru unire”. InfoPrut (na jeziku: rumunski). 
  49. ^ „Marea Adunare Națională de la Chișinău: 30.000 de participanți”. Agerpres (na jeziku: rumunski). 5. jul 2015. Arhivirano iz originala 25. 07. 2015. g. Pristupljeno 21. 03. 2021. 
  50. ^ „Supporters of Moldova's union with Romania finish week-long march”. Ukraine Today. 13. jul 2015. 
  51. ^ „Moldova: Pondering Unification with Romania?”. EurasiaNet.org. 10. jul 2015. 
  52. ^ „Şedinţă comună a Guvernelor României şi Republicii Moldova: Protest unionist la Neptun (galerie foto)”. ZIUA de Constanta. 2015-09-23. Pristupljeno 21. 3. 2021. 
  53. ^ „A început Marșul Centenarului: 1300 de km de la Alba Iulia la Chișinău”. Cotidianul (na jeziku: rumunski). 2. 7. 2018. Arhivirano iz originala 12. 04. 2020. g. Pristupljeno 21. 03. 2021. 
  54. ^ „Marşul Centenarului începe din 1 iulie la Alba-Iulia. Cum poți străbate cele 300 de localități din România și R. Moldova în cei 1.300 km”. Unimedia (na jeziku: rumunski). 25. jun 2018. Arhivirano iz originala 12. 04. 2020. g. Pristupljeno 21. 03. 2021. 
  55. ^ „Unionistii care au pornit in marsul centenarului de la Alba Iulia au ajuns aproape de Chisinau, iar maine urmeaza sa manifeste in PMAN”. ProTV Chișinău (na jeziku: rumunski). 31. 8. 2018. 
  56. ^ „Patriotas rumanos y moldavos marchaban desde Iași por la unidad y son agredidos en Chișinău”. El Correo de España (na jeziku: španski). 16. 9. 2018. Arhivirano iz originala 12. 04. 2020. g. Pristupljeno 21. 03. 2021. 
  57. ^ 2018 [mrtva veza]
  58. ^ a b v g [http://www.bop.ipp.md/ro/result/bar%7Cdate=May[mrtva veza] 2018}}
  59. ^ [https://deschide.md/ro/stiri/politic/30828/SONDAJ-BOP--C%C3%A2%C8%9Bi-moldoveni-sunt-gata-s%C4%83-voteze-pentru-Unirea-cu-Rom%C3%A2nia.htm%7Cdate=May 2018}}
  60. ^ Marchitan, Ana (23. 10. 2020). „1 din 3 cetățeni ai Republicii Moldova ar vota unirea cu România”. InfoPrut (na jeziku: rumunski). Pristupljeno 16. 11. 2020. 
  61. ^ „Studiu privind starea socială şi identitatea naţională în România” (PDF). Rgnpress.ro. Arhivirano iz originala (PDF) 25. 05. 2015. g. Pristupljeno 21. 3. 2021. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Ujedinjenje Rumunije i Moldavije na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Уједињење_Румуније_и_Молдавије&oldid=27812892”