Herkul Poaro
Herkul Poaro (engl. i fr. Hercule Poirot) je izmišljeni lik iz romana britanske književnice Agate Kristi. Pojavljuje se već u njenom prvom romanu Tajanstveni događaj u Stajlsu koji je objavljen 1920. godine. Pomalo ekscentričan, često komičan, jajaste glave, uvoštenih brkova, izglačanih cipela ali uvek briljantnog uma, često u duetu sa Arturom Hejstingsom rešava najzamršenije slučajeve širom planete.
Lik Herkula Poaroa
[uredi | uredi izvor]Po zanimanju detektiv, nekada pripadnik belgijske policije, Poaro 1916. godine dolazi u Englesku kao izbeglica tokom Prvog svetskog rata, i nastanjuje se u Stajlzu. Tako dobija priliku da reši svoj prvi slučaj na britanskom tlu. Agata Kristi će ga tokom niza godina provesti kroz 33 svoja romana i 54 pripovetke. Poslednji roman u kome će se pojaviti biće Zavesa koji je napisan tokom Drugog svetskog rata ali je objavljen tek 1975. godine, neposredno pred smrt „kraljice krimi romana“.
Dela sa likom
[uredi | uredi izvor]Herkul Poaro pojavio se u 33 romana Agate Kristi.
Herkul Poaro se pojavio i u sledećim pripovetkama Agate Kristi:
- Pustolovina egipatske grobnice
- Krađa nakita u hotelu "Veliki grad"
- Pustolovina italijanskog plemića
- Slučaj nestale oporuke
- Mrtvačevo ogledalo
- Žuti iris
- Afera na Pobedničkom balu
- U zapećku
- Bombonjera
- Pustolovina Zapadne zvezde
- Tragedija na dvorcu "Marsdon"
- Pustolovina jeftinog stana
- Zagonetka u lovačkom konaku
- Krađa obveznica od milion dolara
- Oteti premijer
- Nestanak gospodina Davenhajma
- Dama pod velom
- Izgubljeni rudnik
- Ubistvo u Mjusu
- Neverovatna krađa
- Trougao na Rodosu
- Zagonetka bagdadske škrinje
- Problem na moru
- Nemejski lav
- Lernejska hidra
- Kerinejska košuta
- Erimantski vepar
- Augijeve štale
- Stimfalidske ptice
- Bik sa Krita
- Diomedove kobile
- Hipolitin pojas
- Čopor geriona
- Hesperidske jabuke
- Kerberovo zatočeništvo
- Drugi gong
- Nasleđe Lemežererovih
- Kornvolska zagonetka
- Kralj tref
- Nacrti za podmornicu
- Pustolovina Klepamske kuvarice
- Pustolovina Božićnog pudinga
- Zagonetka španske škrinje
- Dvadesetčetiri kosa
- San
- Dvostruki greh
- Osinjak
- Dvostruki trag
- Kako raste tvoj vrt?
- Pustolovina Džonija Vejverlija
- Stan na trećem spratu
- Plajmaut ekspres
- Zagonetka u Market Bejzingu
- Poaro i zagonetka na regati
- Božićna pustolovina
Takođe, Poaro se pojavljuje i u drami Crna kafa („Black Coffee”) koju je 1997. godine pretočio u roman Čarls Ozborn.
Preporučeni redosled čitanja
[uredi | uredi izvor]Za ljubitelje Herkula Poaroa postoji preporuka kojim redosledom treba čitati njegove detektivske poduhvate:
- Najvažnija napomena je da se roman Zavesa obavezno čita na kraju.
- Roman Lord Edžver umire trebalo bi čitati pre romana Posle sahrane.
- Roman Pet prasića trebalo bi čitati pre romana Slonovi pamte.
- Roman Mačka među golubovima trebalo bi čitati pre romana Uoči svih svetih.
- Roman Gospođa Makginti je mrtva trebalo bi takođe čitati pre romana Uoči svih svetih, ali i pre romana Slonovi pamte.
- Roman Ubistvo u Orijent ekspresu trebalo bi čitati pre romana Ubistvo u Mesopotamiji.
- Roman Tragedija u tri čina trebalo bi čitati pre romana Božić Herkula Poaroa.
Ostali romani i priče o detektivskim slučajevima Herkula Poaroa mogu se čitati bilo kojim redosledom, ali se preporučuje ovaj:
- Tajanstveni događaj u Stajlsu - (The Mysterious Affair at Styles, 1920)
- Ubistvo na terenu za golf - (The Murder on the Links, 1923)
- Božićna pustolovina - (Christmas Adventure, pripovetka, 1923)
- Poaro istražuje - (zbirka priča, 1924)
- Poaroovi rani slučajevi - (zbirka priča, 1974)
- Ubistvo Rodžera Akrojda - (The Murder of Roger Ackroyd, 1926)
- Velika četvorka - (The Big Four, 1927)
- Zagonetka Plavog voza - (The Mystery of the Blue Train, 1928)
- Crna kafa (Black Coffee, pozorišni komad pretvoren u roman, 1997)
- Opasnost u End Hausu - (Peril at End House, 1932)
- Zagonetka bagdadskog kovčega - (The Mystery of the Baghdad Chest, pripovetka, 1932)
- Drugi gong - (The Second Gong, pripovetka, 1932)
- Lord Edžver umire - (Lord Edgware Dies, 1933)
- Ubistvo u Orijent ekspresu - (Murder on the Orient Express, 1934)
- Tragedija u tri čina - (Three Act Tragedy, 1935)
- Smrt u oblacima - (Death in the Clouds, 1935)
- Poaro i zagonetka na regati - (Poirot and The Regatta Mystery, pripovetka, 1936)
- Ubistva po abecedi - (The ABC Murders, 1936)
- Ubistvo u Mesopotamiji -(Murder in Mesopotamia, 1936)
- Karte na stolu - (Cards on the Table, 1936)
- Žuti iris / (Yellow Iris, pripovetka, 1937)
- Ubistvo u Mjusu (četiri novele, 1937)
- Nemi svedok - (Dumb Witness, 1937)
- Smrt na Nilu - (Death on the Nile, 1937)
- Sastanak sa smrću - (Appointment with Death, 1938)
- Božić Herkula Poaroa - (Hercule Poirot's Christmas, 1938)
- Tužni čempres - (Sad Cypress, 1940)
- 1, 2, cipela se raspala - (One, Two, Buckle My Shoe, 1940)
- Zlo pod Suncem - (Evil under the Sun, 1941)
- Pet prasića - (Five Little Pigs, 1943)
- Šupljina - (The Hollow, 1946)
- Herkulovi zadaci - (zbirka priča, 1947)
- Ko talas uhvati - (Taken at the Flood, 1948)
- Smrt gospođe Mekginti - (Mrs.McGinty's Dead, 1952)
- Posle sahrane - (After the Funeral, 1953)
- Hikori Dikori Dok - (Hickory Dickory Dock, 1955)
- Vašar zločina - (Dead Man's Folly, 1956)
- Mačka među golubovima - (Cat among the Pigeons, 1959)
- Pustolovina Božićnog pudinga - (zbirka priča, 1963)
- Satovi - (The Clocks, 1963)
- Treća devojka - (Third Girl, 1966)
- Noć veštica - (Hallowe'en Party, 1969)
- Slonovi pamte - (Elephants Can Remember, 1972)
- Zavesa: Poaroov poslednji slučaj - (Curtain, 1975)[1][2]
- Pripovetka Drugi gong iz 1932. godine objavljena je u zbirkama priča Svedok optužbe i druge priče (SAD, 1948) i Problem u zalivu Polensa i druge priče (Velika Britanija, 1991)
- Pripovetka Žuti iris iz 1937. godine objavljena je u zbirkama priča Tajne regate i druge priče (SAD, 1939) i Problem u zalivu Polensa i druge priče (Velika Britanija, 1991)
- Pripovetka Božićna avantura iz 1923. i Tajna bagdadskog kovčega iz 1932. godine objavljene su u zbirci priča Dok svetlo gori i druge priče (Velika Britanija, 1997)
- Priča Tajna španskog kovčega, proširena verzija priče Tajna bagdadskog kovčega objavljena je u zbirkama priča Avanture božićnog pudinga (Velika Britanija, 1960) i Servis za čaj iz „Arlekina” i druge priče (SAD, 1997).[1]
Zanimljivosti
[uredi | uredi izvor]Britanski glumac Ostin Trevor prvi je oživeo lik Herkula Poaroa u filmu Alibi iz 1931. godine, zasnovanom na radnji romana Ubistvo Rodžera Akrojda.
Čim se lik Herkula Poaroa proslavio, Agata Kristi je zabranila da se njegov lik koristi na koricama njenih knjiga.
Autorka romana je smatrala da bi roman Tužni čempresi bio bolji bez lika Herkula Poaroa u njemu.
Roman Zavesa: Poaroov poslednji slučaj, napisan je 40-tih godina 20. veka, ali je držan pod ključem sve do 1975. godine.
Britanskom glumcu Dejvidu Sačetu bilo je potrebno četvrt veka da snimi 70 priča o Herkulu Poarou.[1]
Ekranizacije
[uredi | uredi izvor]Većina romana i priča sa Poaroom do sada je ekranizovana. U toj ulozi oprobali su se: Ostin Trevor, Toni Rendal, Alber Fini, Piter Justinov, Alfred Molina i dr., ali se mnogi slažu da je lik Poaroa najvernije dočarao britanski glumac Dejvid Sačet (na slici) koji je do sada po tom liku snimio 24 filma i 40 epizoda serije Poaro. Filmovi i serije sa ovim likom i dalje se snimaju.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v Kristi, Agata (2014). „Lektira za ljubitelje Herkula Poaroa”. Nemi svedok. Beograd: Mladinska knjiga. str. 297-299. ISBN 978-86-7928-407-5.
- ^ „Suggested Reading order for Christie’s Poirot novels and short story collections” (PDF). The home of Agatha Christie. Arhivirano iz originala (PDF) 28. 03. 2016. g. Pristupljeno 25. 7. 2018.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Agata Kristi JU fan stranica - stranica na srpskom jeziku gde fanovi Agate Kristi i Herkula Poaroa mogu naći dosta zanimljivih podataka o ovom književnom junaku
- Oproštaj od Herkula Poaroa („Politika“, 30. oktobar 2013)
- Poaro i male sive moždane ćelije („Danas”, 10. septembar 2015)