Hijerapolis
| Hijerapolis Pamukale Ιεράπολις | |
|---|---|
 | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Hierapolis-Pamukkale |
| Mesto | Pamukale Denizli  Turska |
| Koordinate | 37° 55′ 30″ S; 29° 07′ 33″ I / 37.925° S; 29.1258° I |
| Kriterijum | Kulturno nasleđe: iii, iv, vii |
| Referenca | [Hierapolis-Pamukkale 485] |
| Upis | 1988 (12. sednica) |
| Veb-sajt | Hierapolis-Pamukkale |
Hijerapolis (grč. Ιεραπολις, што значи „Свети град“) je drevni grčki grad na vrhu jedinstvenih mineralnih izvora u jugozapadnoj Turskoj, čije se ruševine nalaze u blizini grada Denizli. Savremeno ime Hijerapolis je Pamukale (tur. Pamukkale, што значи „Памучна тврђава"). Na lokalitetu Hijerapolisa nalaze se ostaci kupatila, hramova i drugih drevnih grčkih i drevnih rimskih spomenika, kao i originalne ranohrišćanske građevine, zbog čega je 1988. godine, zajedno sa banjom Pamukale, upisan na Unesko listu svetske baštine.[1]
Geografija[uredi | uredi izvor]
Ovo područje se nalazi u dolini reke Menderes koje ima umerenu klimu skoro cele godine. Područje je poznato po karbonatnom mineralu koji je tekuća voda ostavlja za sobom. Lokalitet se sastoji od toplih izvora koji ima neobičan oblik plitkih terasastih bazena, nastalih prelivanjem mineralnih voda i taloženjem minerala. Pamukale, je prirodna formacija u okviru arheološkog nalazišta. Nalazi se u turskom unutrašnjem egejskom regionu, ovo područje od davnina privlačili su termalni izvori, još od vremena klasične antike.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
O poreklu grada poznato je samo nekoliko istorijskih činjenica. Nisu pronađeni tragovi prisustva Hetita ili Persijanaca. Frigijci su izgradili hram, verovatno u prvoj polovini 7. veka p. n. e. Ovaj hram, koji su prvobitno koristili građani obližnjeg grada Laodikeje, kasnije će činiti centar Hijerapolisa.[3]
Hierapolis je osnovan kao termalno kupalište rano u 2. veku pre nove ere u sferi Seleukidskog carstva. Antioh III Veliki je poslao 2.000 jevrejskih porodica u Lidiju i Frigiju iz Vavilona i Mesopotamije, a kasnije im se pridružilo još Judeja. Jevrejska skupština je rasla u Hijerapolisu i procenjuje se na 50.000 do 62. p. n. e.
Grad je proširen plenom iz bitke kod Magnezije 190. p. n. e, gde je Antioh Veliki poražen od rimskog saveznika Eumen II. Posle Apamejskog sporazuma kojim je okončan Sirski rat, Eumen je anektirao veći deo Male Azije, uključujući Hijerapolis.
Kada je 133. p. n. e. Atal III umro, zaveštao je svoje kraljevstvo Rimu. Tako je Hijerapolis postao deo rimske provincije Azije. U 17. godini nove ere, tokom vladavine cara Tiberija, veliki zemljotres je uništio grad.[4]
Grad, smešten u zemljotresnoj zoni, teško je oštećen zemljotresom iz neronskog perioda i u potpunosti je obnovljen. Posle ovih zemljotresa, grad je izgubio svoj helenistički karakter i postao tipičan rimski grad. Hijerapolis je postao važan centar Helenističke ere nakon rimskog perioda. Uticajem hrišćanskog apostola Pavla ovde je osnovana crkva dok je on bio u Efesu. Ovde je apostol Filip proveo poslednje godine svog života.[5] Navodi se da je gradski Martirijum izgrađen na mestu gde je Filip razapet 80. godine. nove. ere. Rečeno je i da su njegove ćerke delovale kao proročice u regionu.[6]
Hijerapolis, koji je prešao pod vizantijsku vlast 395. g. n. e. postao je episkopsko središte. Hijerapolis je ostao u granicama anatolskih Seldžuka pred kraj 12. veka. U drevnom gradu Hijerapolis; Nekropola, put i kapija Domicijana, hram Oktokonus smešten na kvadratnom području, pozorište, Frontinusova ulica i kapija, Agora, Severno-vizantijska kapija, Južno-vizantijska kapija, gimnazija, zgrada Tritonske fontane, Apolonovo svetilište, vodeni kanali i nimfeji, Zid, Filipus Martinon i njegov most, crkva Direkli, područje Nekropole, ruševine katedrale i rimskog kupališta.[7]
Podzemne vode Pamukale ( sedre ), koje se takođe koriste za lečenje , privlačile su turiste kroz istoriju.
Kupatilo je izgrađeno izvan grada kako bi se putnici mogli oprati i ući u grad.
Procenjuje se da broj stanovnika u gradu iznosi između 95.000 i 100.000, jer pozorišni kapacitet iznosi 9.500 ljudi.[8]
Iz dizajna pozorišta se vidi da su se ovde održavale borbe gladijatora. Postoji visinska razlika od približno jednog metra između područja udubljenja ispod scene i redova sedišta kako bi se publika zaštitila od divljih životinja. U pozorištima u kojima nema borbi gladijatora, ova razlika ne postoji, a redovi počinju od nivoa pozornice.[9]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Denizli Hierapolis Pamukkale
- ^ Pamukkale on Hierapolis
- ^ The city of Hierapolis
- ^ Arheolozi smatraju da su pronašli grobnicu svetog apostola Filipa
- ^ Tomb of St. Philip the Apostle
- ^ Gde je pogubljen sveti Filip?[mrtva veza]
- ^ Deadly CO2 gases in the Plutonium of Hierapolis
- ^ The Theatre at Hierapolis
- ^ Arheolozi koji su iskopali grčko-rimski hijerapolis[mrtva veza]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Arthur, Paul (2006). Byzantine and Turkish Hierapolis (Pamukkale) (PDF). Istanbul: Ege Yayınları. ISBN 975-807-134-3. Arhivirano iz originala 17. 09. 2010. g. Pristupljeno 27. 02. 2021.
- Bejor, Giorgio (1991). Le statue. Roma: Bretschneider. ISBN 8876890637.
- D'Andria, Francesco (1985). Le sculture del teatro : i rilievi con i cicli di Apollo e Artemide. Roma: G. Bretschneider. ISBN 8876890866.
- Arthur, Paul (2006). Byzantine and Turkish Hierapolis (Pamukkale) : an archaeological guide. Istanbul: Ege Yayınları. ISBN 975-8071-34-3.
- Bautechnik im antiken und vorantiken Kleinasien : internationale Konferenz, 13.-16. Juni 2007 in Istanbul. Istanbul. 2009. ISBN 978-975-807-223-1.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Pamukkale officiele site
- Pamukale u Turskoj Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. septembar 2021)
- 230 Bilder der klassischen Stadt und 80 aus dem Museum.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
