Ципула
| Cipula | |
|---|---|
| |
Naučna klasifikacija 
| |
| Domen: | Eukaryota |
| Carstvo: | Animalia |
| Tip: | Chordata |
| Klasa: | Actinopterygii |
| Red: | Mugiliformes |
| Porodica: | Mugilidae |
| Rod: | Mugil |
| Vrsta: | M. cephalus
|
| Binomno ime | |
| Mugil cephalus | |
| Sinonimi | |
| |
Cipula (Mugil cephalus) je važna riba u porodici Mugilidae.[2][3] Može se pronaći u primorskim tropskim i suptropskim vodama širom svijeta. [4] Dužina ove jedinke je obično od 30 do 75 centimetara. Poznata je pod raznim engleskim nazivima (flathead mullet, striped mullet, black mullet, bully mullet, common mullet, grey mullet, sea mullet). [1][5]
Opis[uredi | uredi izvor]
Leđa ove ribe su maslinastozelene boje, dok su bočne strane srebrnaste, te blijede u bijelu boju na stomaku. Riba može imati šest do sedam karakterističnih bočnih vodoravnih pruga. Usne su im tanke. Ne posjeduju bočnu liniju. Uobičajena dužina je oko 50 centimetara, a njihova maksimalna dužina je 100 centimetara. Može dostići maksimalnu težinu od osam kilograma.
Često ulazi u rijeke i estuare. Obično se drži pjeskovitih i blatnjavih podloga, hraneći se zooplanktonom. Odrasli primjerci se obično hrane algama u svježoj vodi.[6] Ove jedinke se mogu prilagoditi različitim nivoima saliniteta. [7]
Rasprostranjenost i stanište[uredi | uredi izvor]
Cipula živi u priobalnim vodama tropskih, suptropskih i umjerenih zona svih mora. Zauzima svježa i morska staništa u dubinama do dvadeset metara i sa temperaturama između 8 i 24 stepeni Celzijusovih.
U Australiji je riba široko rasprostranjena. Žive u tropskim i umjerenim priobalnim morskim i estuarskim vodama, ali se često nalaze i u nižim tokovima rijeka. U stanju su da žive u vodama različitog saliniteta, pa se tako mogu naći i u lagunama, jezerima i estuarima, ali uglavnom migriraju nazad u more zbog mrijesta. [8]
U slatkim vodama zapadnih Sjedinjenih Država, Cipula je takođe rasprostranjena, od rijeke Kolorado do rijeke Hile. Zbog brana i ograničenih tokova Kalifornijskog zaliva, raspon nastanjenosti ove ribe je ograničen. Često se može naći u glavnom toku i bočnim kanalima rijeke Hile. [9]
Ribarstvo[uredi | uredi izvor]
Ova jedinka je važna prehrambena riba. Istovremeno se lovi i uzgaja. Izvještaj svjetskog ribolova iz 2012. godine bio je 130.000 tona. [10]
Cipula je često prisutna u grčkoj, tajvanskoj, korejskoj, japanskoj, italijanskoj, turskoj i egipatskoj kuhinji. [11]
Na obali sjeverozapadne Floride i Alabame, ova riba je često specijalitet restorana sa morskom hranom. Najpopularnija je pržena verzija, mada se jedu i dimljena riba, pečena i u konzervi. Lokalni ribolovci je najčešće love mrežom. Cipula je česta hrana u ovim predjelima i često se može pronaći u domaćinstvima. Na Floridi se najčešće koristi bijela cipula (Mugil curema), zbog njihove sklonosti čistijoj vodi, što ribi daje čistiji i ljepši ukus. [12]
Prema MUZP-u, Cipula spada u ribe rangirane pod ,,najmanja zabrinutost".
Razvoj[uredi | uredi izvor]
Ontogeneza larvi ciple je dobro proučena, a posebno se intenzivno proučava razvoj larve vrste Mugil cephalus zbog širokog spektra rasprostranjenosti i interesovanja za akvakulturne primene.[13] Prethodno nedovoljno proučavan osteoološki razvoj Mugil cephalus istražen je u studiji iz 2021. godine, pri čemu su opisana četiri embrionalna i šest razvojnih koraka larve kod primeraka uzgojenih u akvakulturi i ulovljenih u divljini.[13] Ovi opisi su pružili pojašnjenje sumnjivih karaktera odraslih cipula i otkrili informativne detalje sa potencijalnim implikacijama na filogenetske hipoteze, kao i dali zakasnelu osnovu za poređenje cipula uzgajanih u akvakulturi kako bi se omogućilo prepoznavanje malformacija.[13]
Kuhinja[uredi | uredi izvor]
Ikra ciple se soli, suši i komprimuje kako bi se napravila specijalitetna hrana koja se konzumira širom sveta, kao što su grčki avgotaraho, tajvanski vujucu, korejski eoran, japanski karasumi, italijanska botarga, francuski putarg, turski havijar i egipatski batarek. U Egiptu se sama riba soli, suši i kiseli da bi se napravio fesih.[14][15]
Na obali severozapadne Floride i Alabame, cipula, nazvana prugasta ili crna cipula, često je specijalitet restorana koji služe morske plodove. Pohovana cipula je najpopularnija, ali se jede i dimljena, pečena i iz konzerve. Lokalni ribari obično hvataju cipulu mrežama koje se bacaju, iako većina koristi mreže koje se vuku. Cipula je poslastica na ovim prostorima i najčešće se konzumira u domovima. Cipula se obično filetira, a preostali okviri se koriste za riblji dodatak za supe i čorbe.[16] S druge strane, cipula koji se najčešće konzumira na Floridi je bela cipula (Mugil curema), jer njena preferencija za čistiju vodu joj daje čišći i manje blatnjav ukus.[17]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Camara, K.; Carpenter, K.E.; Djiman, R.; et al. (2017). „Mugil cephalus”. The IUCN Red List of Threatened Species. 2017: e.T135567A20682868. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T135567A20682868.en.
- ^ „Family Mugilidae - Mullets”. Fishbase. Pristupljeno 25. 3. 2017.
- ^ Johnson, G.D.; Gill, A.C. (1998). Paxton, J.R.; Eschmeyer, W.N., ur. Encyclopedia of Fishes. San Diego: Academic Press. str. 192. ISBN 978-0-12-547665-2.
- ^ Froese, Rainer; Pauly, Daniel; ur. (2014). Mugil cephalus” na FishBase-у. [верзија на датум: април 2014]
- ^ Common names of Mugil cephalus FishBase (2014)
- ^ „Mugil cephalus (Black mullet)”. Animal Diversity Web.
- ^ Minckley, W.L. 1973. Fishes of Arizona. Arizona Game and Fish Department, Phoenix. pp. 257-258.
- ^ Gomon, M.F.; Bray, D.J. (2019). „Mugil cephalus”. Fishes of Australia. Приступљено 22. 3. 2020. „Resources: Australian Faunal Directory”
- ^ Animal abstract: Mugil cephalus Архивирано 2016-12-31 на сајту Wayback Machine ARIZONA GAME AND FISH DEPARTMENT
- ^ „FAO Fisheries & Aquaculture - Species Fact Sheets - Mugil cephalus (Linnaeus, 1758)”. fao.org. Arhivirano iz originala 5. 11. 2015. g. Pristupljeno 30. 4. 2016.
- ^ „Instituto Veneto di scienze, lettere ed arti environmental database on the pool of Venice”. Arhivirano iz originala 13. 10. 2010. g. Pristupljeno 23. 5. 2007.
- ^ McKee, David (2008). Fishes of the Laguna Madre. College Station, Tx: Texas A&M University Press. str. 196. ISBN 978-1-60344-028-8.
- ^ a b v Thieme, Philipp; Vallainc, Dario; Moritz, Timo (2021). „Postcranial skeletal development of Mugil cephalus (Teleostei: Mugiliformes): morphological and life-history implications for Mugiliformes”. Zoological Journal of the Linnean Society. 192 (4): 1071—1089. doi:10.1093/zoolinnean/zlaa123.
- ^ „Egyptians celebrate Sham El-Nessim in parks with pickled fish - Politics - Egypt - Ahram Online”. english.ahram.org.eg (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2018-01-18.
- ^ „Fish in a barrel / Feseekh, an Egyptian delicacy that is sometimes deadly” (27 April 2019, p 42, (1/2 page article)). The Economist (weekly news magazine) Website requires subscription or simple registration (5 free articles/mo.) to read full articles). Pristupljeno 11. 6. 2019.
- ^ „Instituto Veneto di scienze, lettere ed arti environmental database on the pool of Venice”. Arhivirano iz originala 2010-10-13. g. Pristupljeno 2007-05-23.
- ^ McKee, David (2008). Fishes of the Laguna Madre. College Station, Tx: Texas A&M University Press. str. 196. ISBN 978-1-60344-028-8.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- McKee, David (2008). Fishes of the Laguna Madre. College Station, Tx: Texas A&M University Press. str. 196. ISBN 978-1-60344-028-8.
- J.S. Nelson, Fishes of the World. ISBN 978-0-471-25031-9.
- Froese, Rainer; Pauly, Daniel; ur. (2012). "Mugilidae" na Fiš bejsu. [verzija na datum: June 2012]
- Sepkoski, Jack (2002). „A compendium of fossil marine animal genera”. Bulletins of American Paleontology. 364: 560. Arhivirano iz originala 10. 05. 2012. g. Pristupljeno 2011-05-19.
- Eschmeyer, W. N.; R. Fricke & R. van der Laan (ur.). „{{{1}}} species.”. Catalog of Fishes. California Academy of Sciences. Pristupljeno 25. 9. 2020.
- „Fishes of the World, 4th Edition”. Wiley. Arhivirano iz originala 2012-03-18. g. Pristupljeno 2012-04-12.
- Gosline, W. A. (1961) "The Perciform Caudal Skeleton" Copeia 1961
- O.H. Oren (1981). Aquaculture of Grey Mullets. CUP Archive. str. 2. ISBN 9780521229265.
- J. S. Nelson; T. C. Grande; M. V. H. Wilson (2016). Fishes of the World (5th izd.). Wiley. str. 752. ISBN 978-1-118-34233-6. Arhivirano iz originala 08. 04. 2019. g. Pristupljeno 22. 05. 2023.
- „Mullet species”. britishseafishing.co.uk. 14. 9. 2012. Pristupljeno 25. 3. 2017.</ref> Outside Europe, the Mullidae are often called "goatfish".<ref name = Brittanica>{{cite web | url = https://www.britannica.com/animal/goatfish | title = Goatfish | access-date = 25 March 2017 | publisher = Encyclopædia Britannica}
- „Common names of Catostomus commersonii”. Fishbase. Pristupljeno 25. 3. 2017.
- Jean-Dominique Durand; Wei-Jen Chen; Kang-Ning Shen; Cuizhang Fue; Philippe Borsaf (2012). „Genus-level taxonomic changes implied by the mitochondrial phylogeny of grey mullets (Teleostei: Mugilidae) (abstract)” (PDF). Comptes Rendus Biologies. 335 (10&11): 687—697. PMID 23199637. doi:10.1016/j.crvi.2012.09.005.
- Froese, Rainer; Pauly, Daniel; ur. (2021). "Mugilidae" na Fiš bejsu. [verzija na datum: February 2021]
- Dalby, Andrew (2013) [1996]. Siren Feasts. Routledge. str. 189. ISBN 978-0-415-11620-6.
- Coroneo, V. (2009). Brandas, V., Sanna, A., Sanna, C., Carraro, V., Dessi, S., Meloni, M.. „Microbiological characterization of botargo. Classical and molecular microbiological methods”. Industrie Alimentari. 48 (487): 29—36. Arhivirano iz originala 2014-04-07. g. Pristupljeno 2014-04-06.
- Gall, Ken; Reddy, Kolli P.; Regenstein, Joe M. (2000), „Specialty Seafood Products”, Ur.: Martin, Roy E., Marine and Freshwater Products Handbook (2000): 403, CRC Press, str. 416, ISBN 1566768896
- Jenkins, Nancy Harmon (2003). The Essential Mediterranean: How Regional Cooks Transform Key Ingredients. HarperCollins. str. 41—43. ISBN 0060196513.
- Directivs (2020-03-17). „Comment consommer de la boutargue”. Boutargue Meyer - Le spécialiste de la Boutargue à Marseille et en Provence (na jeziku: francuski). Pristupljeno 2023-01-16.
- Riley, Gillian (2007). The Oxford Companion to Italian Food
. Oxford University Press. ISBN 978-0198606178. - Petrini, Carlo (2004). Slow Food: The Case for Taste. Columbia University Press. str. 129. ISBN 9780231502375.; „Haviar”. Ark of Taste.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Instituto Veneto di scienze, lettere ed arti environmental database on the pool of Venice”. Arhivirano iz originala 13. 10. 2010. g. Pristupljeno 23. 5. 2007.
- „FAO Fisheries & Aquaculture - Species Fact Sheets - Mugil cephalus (Linnaeus, 1758)”. fao.org. Arhivirano iz originala 5. 11. 2015. g. Pristupljeno 30. 4. 2016.
