Crkva Uspenja Sv. Bogorodice u Grkinji
| Crkva Uspenja Sv. Bogorodice u Grkinji | |
|---|---|
| Opšte informacije | |
| Mesto | Grkinja |
| Opština | Gadžin Han |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | Nepokretno kulturno dobro |
| Vreme nastanka | 1838. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Vlasnik | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš |
Crkva Uspenja Sv. Bogorodice u Grkinji sa pokretnim stvarima u njoj koje su od posebnog kulturnog i istorijskog značaja, nalazi se na teritoriji opštine Gadžin Han. Sagrađena je 1838. a osveštana 1849. godine od episkopa niškog Kalinika. Crkva je bila oslikavana 1861, 1867. i 1875. godine.[1]
Na osnovu odluke Vlade Republike Srbije 2002. godine dodaje se na spisak Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Nišu i zavedena je kao nepokretno kulturno dobro: spomenik kulture.[2]
Arhitektura[uredi | uredi izvor]
Konstrukcijski, crkva u Grkinji je izdužena jednobrodna građevina sa polukružnom apsidom na istočnoj strani i naknadno dozidanim otvorenim tremom na zapadnoj strani. Poluobličasti svod kojim je prekrivena se oslanja na bočne prislonjene luke. Podeljena je na četiri polja sa tri poprečna ojačavajuća luka koji spajaju suprotne pilastre. Građena je od pritesanog kamena čiji fino obrađeni elementi ukrašavaju otvore sa naglaskom na apsidalni deo. Arhivolte prozorskih otvora obrađene su ukrasima u formi izvijenog luka, kakav nadvisuje i plitke niše na luku apside. U potkrovlju se nalazi venac od lepo obrađenog kamena. Zapis o obnovi i živopisanju hrama nalazi se iznad zapadnog ulaza. Veća niša uokviruje dve manje sa scenama sv. Trojice, sv. Nikole i sv. Bogorodice.
Polukalota apside oslikana je predstavom Bogorodica šira od nebesa, dok su na zapadnom zidu sv. Arhanđeo Mihailo i Gavrilo. Na spoljašnjim stranama zapadnog zida su sv. Kuzman i Damjan, sv. Dimitrije, sv. Nikola, sv. Pantelejmon, sv. Simeon, sv. Trifun, kao i imena meštana priložnika iz 1875. godine. Anatomske nepravilnosti naivnog crteža i jarke boje, osnovne su karakteristike ovog slikarstva. Na ikonostasu je bojom dočarana rezbarija od biljnih venaca i tordiranih stubića.
Autor ikona koje su rađene 1867. godine je Miloš Ković Bundovski iz debarskog sela Galičnika. Freske na zapadnom zidu naosa su takođe delo ovog umetnika.[3]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Nepokretna kulturna dobra u Srbiji
- Spisak spomenika kulture u Nišavskom okrugu
- Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš
- Manastiri i crkve južne i istočne Srbije
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Odluka o utvrđivanju crkve Uspenja Sv. Bogorodice u Grkinji za spomenik kulture”. www.pravno-informacioni-sistem.rs. Pristupljeno 21. 2. 2022.
- ^ „NEPOKRETNA KULTURNA DOBRA NA TERITORIJI OPŠTINE GADžIN HAN”. www.zzsknis.rs. Pristupljeno 20. 2. 2022.
- ^ Rakocija, Miša (9. 1. 2014). „CRKVA USPENjA SV. BOGORODICE U GRKINjI”. www.eparhijaniska.rs. Arhivirano iz originala 20. 02. 2022. g. Pristupljeno 21. 2. 2022.
