Nikola Begović

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Nikola Begović
Datum rođenja(1821-12-01)1. decembar 1821.
Mesto rođenjaBegovići, Austrijsko carstvo
Datum smrti20. april 1895.(1895-04-20) (73 god.)
Mesto smrtiKarlovac, Austrougarska

Nikola Begović (Begovići na Baniji, 1. decembar 1821 — Karlovac, 20. april 1895) bio je srpski sveštenik, veroučitelj, pesnik i istoričar.[1]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Nikola Begović je rođen 1. decembra 1821. godine u selu Begovićima. Njegovi roditelji su bili pop Gajo i Katarina. Porodica je poreklom bila iz Stare Srbije. Škole je učio u Kostajnici, Sunji i Plaškom, gde je u Episkopskom klerikalnom učilištu osposobljen za učitelja. U Srpskoj osnovnoj školi u Kostajnici bio je učitelj 1842. i 1843. godine. Za đakona je rukopoložen 1844. godine, a sledeće godine za sveštenika. Bio je paroh u Petrinji od 1847. godine,[2] a potom u Perni (1857)[3]. Od 2. aprila 1862. do 20. aprila 1895. godine bio je paroh u srpskoj pravoslavnoj crkvi Svetog Nikole u Karlovcu. U karlovačkim školama je predavao veronauku.[4] Bio je i duhovni učitelj Nikole Tesle koji je za vreme svoga gimnazijskog školovanja u Karlovcu (1870-1873. godine) bio redovan u Srpskoj crkvi Svetog Nikole.[5]

Bavio se i književnim radom, uradio je na tom polju mnogo. Napisao je više priloga za istoriju narodne crkve, zatim više popularnih članaka o Srpskoj pravoslavnoj crkvi, srpske crkvene besede ("Liturgika"), radio je i na polju lepe knjige originalno i u prevodima, pevao je i pesme. Sakupio je „Narodne pjesme krajiških Srba“, a smatra se da je jedan od autora "Himne svetom Savi". Bavio se leksikografskim i etnografskim pitanjima.

Sima Lukin Lazić je 1895. objavio pohvalnu knjigu o Nikoli Begoviću, Srbin od Srbina. U njoj je pored ostalog zapisao da je Begović, dok je služio u Perni 1860., sakupio srpsko narodno blago toga kraja (reči, pesme, običaje, poslovice...) i tim materijalom poslužio Bogoslavu Šuleku. U svom nemačko-hrvatskom rečniku, Šulek se na prvom mestu zahvalio Begoviću: Najviše su mi u tom poslu pomogli: punonaslovni gos. Nikola Begović... Lazić taj rečnik naziva „hrvatskim”, jer je materijal skupljen najviše zahvaljujući Srbinu Nikoli Begoviću i drugim mnogobrojnim Srbima, koje je on dugo obilazio i u svojoj kući sabirao, da bi sakupio što više narodnih reči.[6] [7]

Najznačajnija dela iz istorije su „Istorija Srpske Crkve" (Novi Sad 1874) i „Život i običaji Srba graničara“ (Zagreb 1887).[8]

Begović je preminuo 20. aprila 1895. godine, svega nekoliko meseci nakon što je Srpska karlovačka opština proslavila pola veka njegovog svešteničkog rada.[8]

Od 2008. godine ulica Nova 9. u Busijama, prigradskom naselju Beograda, nosi ime po Nikoli Begoviću.[9]

Političko delovanje[uredi | uredi izvor]

Za vreme službovanja u Perni (1856−1862) izabran je 1861. godine za krajiškog zastupnika u Hrvatskom saboru. Zbog svojih istupanja i delovanja u Zagrebu je često hapšen. Tako je bio uhapšen u vreme Srpsko-turskih ratova (1876-1878). Godine 1867. izabran je za poslanika slunjskoga sreza na Saboru u Karlovcima, i na tom položaju je ostao sve do 1885.[10][11]

Kritika[uredi | uredi izvor]

Manojlo Grbić u 3. knjizi "Karlovačko vladičanstvo" (pp. 41—44.) kritikuje Nikolu Begovića. Begović je, po njemu, oklevetao vladiku Mušickog da je naredio pravoslavnima praznovanje mađarskog kralja svetog Stefana. Begoviću zamera što se politički dodvorava Beču pa vrši parastose i za rimokatolike, što smatra nedopustivim skandalom u pravoslavnoj crkvi.

Reference[uredi | uredi izvor]

Vikizvornik ima izvorni tekst povezan sa člankom Himna Svetom Savi.
  1. ^ http://www.zapadnisrbi.com/zasluzni-srbi/knjizevnici/109-nikola-begovic.html=Прота Nikola Begović - srpski polihistor
  2. ^ Gavrilović, Andra, ur. (1903). Znameniti Srbi XIX. veka, godina II. Zagreb: Srpska štamparija. str. 75. 
  3. ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1857. godine
  4. ^ Pravoslavlje, novine Srpske Patrijaršije, Beograd, broj 1037
  5. ^ Dan Mrkić: Nikola Tesla, evropske godine, Beograd 2004.
  6. ^ Lazić, Sima Lukin (1895). Srbin od Srbina. Zagreb. str. 45. 
  7. ^ Lazić, Sima Lukin (2019). Srbin od Srbina. Beograd: Ganeša klub. str. 45. 
  8. ^ a b Gavrilović, Andra, ur. (1903). Znameniti Srbi XIX. veka, godina II. Zagreb: Srpska štamparija. str. 77. 
  9. ^ http://www.sllistbeograd.rs/pdf/2008/02-2008.pdf#view=Fit&page=8="Službeni list Grada Beograda“ 02/2008
  10. ^ Dnevnik Sabora trojedine kraljevine Dalmacije, Hrvatske i Slavonije god.1861, Zagreb 1862.
  11. ^ Gavrilović, Andra, ur. (1903). Znameniti Srbi XIX. veka, godina II. Zagreb: Srpska štamparija. str. 76. 

Dela[uredi | uredi izvor]

  • „Biblijska povjestnica Staroga i Novoga Zavjeta i apostolska djela sa opisanijem Palestine od Hrista do naših vremena“, Zagreb 1852.
  • „Srpske katiheze na osnovu sinodalnog katihizisa“, Beograd 1860.
  • „Srpske besjede koje je sastavio i govorio Nikola Begović“, Beograd 1870.
  • „Istorija crkve srbske, priljubljena mladoj Srbadiji“, Novi Sad 1874; drugo izdanje:1877.
  • „Liturgika za srpske škole i narod“, Biograd 1885.
  • „Srpske narodne pjesme iz Like i Banije“, Zagreb 1885.
  • „Život i običaji Srba graničara“, Zagreb 1887.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Krnjajić, Branko (2019). Leksikon Srba Banije. Beograd: Zavičajno udruženje Banijaca, potomaka i prijatelja Banije. ISBN 978-86-81558-01-0. 
  • Štrohal, Rudolf (1906). Grad Karlovac opisan i orisan. Karlovac. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Никола_Беговић&oldid=26557723”