Pacifički planinski sistem

С Википедије, слободне енциклопедије
(преусмерено са Pacifički planinski masiv)
За друге употребе погледајте страницу Obalski opseg.
Pacifički obalski masiv
Pacific Coast Ranges
Kanadski obalski masiv, Visler, Britanska Kolumbija
Geografija
Države SAD,  Kanada,  Meksiko
MasivSeverno američki Kordileri
Masiv Kenај
Kanjon Malibu, Santa Monika planine

Pacifički planinski sistem (po SAD: Pacific Mountain System,[1] a u Kanadi: Pacific Coast Ranges[2] ) planinski masiv је koji se prostire duž zapadne pacifičke obale severnoameričkog kontinenta.[3]

Pacifički planinski masiv je deo Severno američkih Kordiljera[4][5][6][7] (koji se ponekad nazivaju Zapadnim Kordiljerima, ili u Kanadi, Pacifičkim Kordiljerima i/ili Kanadskim Kordiljerima), kojim su obuhvaćene Stenovite planine, Kolumbijske planine, Unutrašnje planine, Unutrašnji plato, planine Sijere Nevade, planinski lanci Velikog bazena, i drugi lanci i razni platoi i bazen.

Dezignacija Pacifički obalski masiv se međutim odnosi samo na Zapadni sistem Zapadnih Kordiljera,[8] koji se sastoji od planina Sent Elajasa, Obalskih planina, Insularne planine, Olimpijske planine, Kaskadne planine, Oregonski obalski lanac, Kalifornijski obalski lanci, Transverzni masiv, Peninsularni masivi, i Zapadna Sijera Madre.

Druge upotrebe[уреди | уреди извор]

Termin Obalski masiv ne koristi Geološki pregled Sjedinjih Država samo za opisivanje masiva istočno od Moreuza Huana de Fuke u Vašingtonu do Kalifornijsko-Meksičke granice; i samo za masive zapadno od Pjudžet Saunda, dolina Vilament, Sakramento i San Hoakin ili Kalifornijske centralne doline (time isključujući Sijeru Nevadu i Kaskadni masiv), i Mohave (visoku) i Sonoransku (nisku) pustinju.[9] i.e. Pacifičku graničnu provinciju. Isti termin se neformalno koristi u Kanadi za označavanje Obalskih planina i susednih ostrvskih lanaca kao što su Hazeltonske planine, i ponekad isto tako Sent Elajas planine.

Geografske karakteristike[уреди | уреди извор]

On se prostire od severa Britanske Kolumbije u Kanadi do severozapadnog Meksika, od tog nekih 7 250 km pripada Sjedinjenim Američkim Državama, a Kanadi još nekih 1 600 km.[3] Masiv se može podeliti na osam delova, i to od severa prema jugu;

Pored toga u taj planinski sistem se često ubraja i Masiv Sijera Nevade u istočnoj Kaliforniji.[3]

Uzdizanje Pacifičkog planinskog masiva rezultat je kretanja tektonskih ploča. Zbog tog su se obalski planinski masivi nabirali rasedali i intrudirali sa rastopljenim stenama, od Ostrva kraljice Šarlote na severu do južne Kalifornije.[3] Najznačajnija je bila bočna aktivnost - pacifičke ploče na zapadu prema severnoameričkoj ploči prema istoku čiji je sudar doveo do uzdizanja masiva. Zbog tog je na severu u Britanskoj Kolumbiji, nastao transformni rased u okeanu - Rased Kvin Šarlot, dok se s druge strane u Kaliforniji to desilo duž Raseda San Andreasa.[3]

Danas se trenutno u oba područja, ne odvija nikakva - subdukcija (podvlačenje jedne litosferne ploče pod drugu). Ipak je seizmička aktivnost, posebno u Kaliforniji - poprilična, naročito duž raseda, pa je zbog toga Kalifornija nakon Aljaske, najtrusnije područje Severne Amerike.[3]

Na zapadu uz obale Oregona i Vašingtona, pacifička ploča se širi prema podmorskim grebenima - Gorda i Huan de Fuka. Pa se litosferna ploča Huan de Fuka, istočno od ovog centra ekspanzije, subducira (podvlači) pod severnoameričku ploču.[3] Rastopljene stene litosfere koje su posledica te subdukcije su odgovorne za velike vulkane u Kaskadskim planinama. Svi vulkanski planinski vrhunci Kaskadskih planina su nastali erupcijama, na to ukazuju njihove rastopljene stene, koje imaju visok procent silicijuma.[3]

Sve do erupcije planine Sent Helen u jugozapadnom Vašingtonu 1980, Lasen u severnoj Kaliforniji bio zadnji aktivni vulkan (1914 - 1917) u svih 48 američkih saveznih država. Erupcija vulkana Sent Helens, bila je toliko snažna da mu je raznela vrh, a magnituda potresa bila je veća od bilo koje druge erupcije u regiji, uporediva jedino sa onom pre 6 600 godina kad je raznesena planina Mazama i stvorena kaldera u kojoj se danas nalazi Kratersko jezero.[3]

Geologija[уреди | уреди извор]

Na zapadnoj obali Severne Amerike, obalski lanci i obalska ravnica čine marginu. Većina zemljišta je sačinjena od terena koji su prirasli na margini. Na severu, ostrvski pojas je narasli teran, koji formira marginu. Ovaj pojas se proteže od Vrangelija terana na Aljasci do Čilivak grupe u Kanadi.[10]

Raskid u Rodiniji pre 750 miliona godina formirao je pasivnu marginu na severozapadu istočnog Pacifika. Raspad Pangeje pre 200 miliona godina započeo je kretanje Severnoameričke ploče na zapad, stvarajući aktivnu marginu na zapadnom kontinentu. Kako se kontinent kretao prema zapadu, terani su se nakupljali na zapadnoj obali.[10] Vreme nastanka ostrvskog pojasa je neizvesno, iako se zatvaranje nije dogodilo do pre najmanje 115 miliona godina.[10] Drugi mezozojski terani koji su narasli na kontinent uključuju planine Klamat,[11][12] Sijera Nevadu i Guerero superteran u zapadnom Meksiku.[13] Pre 90–80 miliona godina, podvodna Faralonska ploča se podelila i formirala Kula ploču na severu. Ovo je formiralo oblast u sadašnjoj severnoj Kaliforniji, gde su se ploče spojile formirajući melanž. Severno od ovoga nalazilo se Kolumbijsko udubljenje, gde je kontinentalna ivica bila istočno od okolnih oblasti.[10] Mnogi od glavnih batolita datiraju iz kasne krede.[13] Kako se laramidska orogeneza završila pre oko 48 miliona godina, na pacifičkom severozapadu počelo je nagomilavanje Silecija terana. Time je započela vulkanska aktivnost u zoni subdukcije Kaskadije, formirajući današnji Kaskadni lanac, i trajala je do miocena. Ovdašnji događaji se mogu odnositi na rasplamsavanje ignimbrita u južnom basenu i lancu.[14] Kako je proširenje u basena i opsega usporeno promenom kretanja Severnoameričkih ploča pre otprilike 7 do 8 miliona godina, otcepljenje je počelo u Kalifornijskom zalivu.[14]

Reference[уреди | уреди извор]

  1. ^ Physiographic regions of the United States, USGS
  2. ^ Merriam-Webster's collegiate encyclopedia, page 361 (Merriam-Webster, 2000).
  3. ^ а б в г д ђ е ж з „Pacific mountain system” (на језику: engleski). Encyclopædia Britannica. Приступљено 2. 11. 2013. 
  4. ^ R. Saager; F. Bianconi (1971). „The Mount Nansen gold–silver deposit, Yukon territory, Canada”. Mineralium Deposita. 6 (3): 209. Bibcode:1971MinDe...6..209S. S2CID 129092271. doi:10.1007/BF00208030. 
  5. ^ D. S. Cowan (1985). „Structural styles in Mesozoic and Cenozoic melanges in the Western Cordillera of North America”. Geological Society of America Bulletin. 96 (4): 451. Bibcode:1985GSAB...96..451C. doi:10.1130/0016-7606(1985)96<451:SSIMAC>2.0.CO;2. 
  6. ^ Melanie Ostopowich (2005) The Cordillera, Weigl Educational Publishers Limited, ISBN 1553881494, pp. 6, 12, and 20: "The Cordillera is one of the seven geographic regions in Canada".
  7. ^ The Encyclopedia Americana: a library of universal knowledge, Encyclopedia Americana Corp., 1918, ISBN 0717201333, p. 687: "[N]ame from the Spanish....It is used particularly in physical geography, although in geology also it is sometimes applied...."
  8. ^ S. Holland, Landforms of British Columbia, BC Govt. 1976.
  9. ^ „Coast Ranges”. Geographic Names Information System. United States Geological Survey. Приступљено 30. 7. 2007. 
  10. ^ а б в г Townsend, Catherine; Figge, John (2002). „Northwest Origins”. The Burke Museum. 
  11. ^ Sugihara, et al., pp. 170–194
  12. ^ „Klamath National Forest”. U.S. Forest Service. Приступљено 26. 3. 2013. 
  13. ^ а б Dickinson, William (2004). „Evolution of the North American Cordillera” (PDF). Annual Review of Earth and Planetary Sciences. 32: 13—45. Bibcode:2004AREPS..32...13D. doi:10.1146/annurev.earth.32.101802.120257. Архивирано из оригинала (PDF) 4. 1. 2014. г. Приступљено 9. 4. 2013. 
  14. ^ а б Humphreys, Eugene (2009-06-01). „Relation of flat subduction to magmatism and deformation in the Western United States”. Backbone of the Americas: Shallow Subduction, Plateau Uplift, and Ridge and Terrane Collision. Geological Society of America. ISBN 9780813712048. doi:10.1130/978-0-8137-2446-1-204.0.v. 

Literatura[уреди | уреди извор]

Spoljašnje veze[уреди | уреди извор]

Pacifički planinski sistem na Vikimedijinoj ostavi.
Преузето из „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pacifički_planinski_sistem&oldid=27675186”