Gaborone
| Gaborone Gaborone | |
|---|---|
 Panorama grada | |
 Zastava | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Bocvana |
| Okrug | Jugoistočni okrug |
| Osnovan | 1964. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 231.626 |
| — gustina | 1.370,57 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Površina | 169 km2 |
  Gaborone Gaborone na karti Bocvane | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Tata Fater Mafongo)[1] (BDC) |
| Pozivni broj | Geografski pozivni broj [2][3] |
| Veb-sajt | |
| http://www.gov.bw/en/Ministries--Authorities/Local-Authorities/Gaborone-City-Council | |
Gaborone (engl. Gaborone)[4][5][4][6] je glavni grad države Bocvane[7], osnovan 1964. godine.[8] On leži u jugoistočnom rubnom delu države na železničkoj pruzi, koja ga povezuje sa lukom Kejptaun u Južnoafričkoj Republici i preko Zimbabvea sa lukom Beirom u Mozambiku.
Grad broji 231.626 stanovnika prema popisu iz 2011. godine.[9] Pre Gaborona glavni grad Bocvane je bio Mafeking. Mafeking je bio glavni grad do proglašenja nezavisnosti 1965. Novi grad Gaborone je doživeo brz rast zahvaljujući relativno dobroj snabdevenosti vodom. U blizini se nalaze rudnici magnezijuma i azbesta. U gradu se nalazi Univerzitet Bocvane u kome se između ostalog nalazi i najveća biblioteka u južnoj Africi. Grad ima muzej sa prirodnjačkom i arheološkom zbirkom i umetničku galeriju osnovanu 1968.
Grad Gaborone se nalazi između brda Kgale i brda Udi, blizu ušća reke Notvane u reku Segoditšane u jugoistočnom uglu Bocvane, 15 km (9,3 mi) od južnoafričke granice.[10] Grad opslužuje Međunarodni aerodrom Ser Serece Kama. On je zaseban administrativni okrug, i glavni grad okolnog Jugoistočnog okruga.[11] Meštani grad često nazivaju GC ili Moce-Mšate.[12]
Gaborone je dobio ime po poglavici Kgosi Gaborone čije se selo Tlokveng nalazi u blizini Gaborona, sa druge strane reke.[13] Budući da nije imao plemensku pripadnost i bio je blizu pitke vode, grad je planski postao glavni grad sredinom 1960-ih, kada je Bečuanski protektorat postao nezavisna država.[13] Središte grada je dugačka traka komercijalnih preduzeća, nazvana „Glavni tržni centar“ sa područjem vladinih kancelarija u obliku polukruga na istoku. Gaborone je jedan od gradova sa najbržim rastom na svetu, što je stvorilo probleme sa stanovanjem i ilegalnim naseljima. Grad se takođe suočavao sa konfliktima koji su se u zemlju prelivali iz Zimbabvea i Južne Afrike tokom 1980-ih.
Gaborone je ekonomska i politička prestonica. U njemu su smeštena sedišta brojnih kompanija i Bocvanske berze. Gaborone je takođe dom Južnoafričke razvojne zajednice (SADC), regionalne ekonomske zajednice osnovane 1980.[14] U njemu se govore mnogi jezici. Glavni jezik je secvana (cvana). Govore se i engleski, kalanga i kalagadi.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Klima[uredi | uredi izvor]
| Klima Gaborona (Ser Serece Kama aerodrom, 1981–2010) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 39 (103) |
40 (104) |
39 (102) |
37 (98) |
33 (91) |
29 (84) |
28 (83) |
33 (91) |
39 (103) |
38 (100) |
40 (104) |
39 (103) |
40 (104) |
| Maksimum, °C (°F) | 32,7 (90,9) |
32,1 (89,8) |
30,8 (87,4) |
28,4 (83,1) |
25,6 (78,1) |
23,1 (73,6) |
22,9 (73,2) |
26,2 (79,2) |
30,0 (86) |
32,0 (89,6) |
32,3 (90,1) |
32,5 (90,5) |
29,1 (84,4) |
| Prosek, °C (°F) | 25,7 (78,3) |
25,2 (77,4) |
23,7 (74,7) |
20,6 (69,1) |
16,8 (62,2) |
13,7 (56,7) |
13,5 (56,3) |
16,9 (62,4) |
21,2 (70,2) |
24,0 (75,2) |
24,7 (76,5) |
25,3 (77,5) |
20,9 (69,6) |
| Minimum, °C (°F) | 19,7 (67,5) |
19,3 (66,7) |
17,4 (63,3) |
13,5 (56,3) |
8,3 (46,9) |
5,0 (41) |
4,4 (39,9) |
7,5 (45,5) |
12,3 (54,1) |
16,3 (61,3) |
17,7 (63,9) |
18,8 (65,8) |
13,4 (56,1) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | 14 (57) |
13 (55) |
11 (52) |
0 (32) |
−1 (30) |
−1 (30) |
−2 (28) |
0 (32) |
5 (41) |
7 (45) |
8 (46) |
11 (52) |
−2 (28) |
| Količina padavina, mm (in) | 143 (5,63) |
82 (3,23) |
74 (2,91) |
30 (1,18) |
8,3 (0,327) |
7,5 (0,295) |
1 (0,04) |
0,9 (0,035) |
5,8 (0,228) |
5,8 (0,228) |
58 (2,28) |
71 (2,8) |
487,3 (19,183) |
| Dani sa padavinama | 6 | 5 | 5 | 3 | 2 | 1 | 1 | 1 | 2 | 4 | 5 | 6 | 41 |
| Izvor #1: African Regional Climate Centre[15] | |||||||||||||
| Izvor #2: Weatherbase (records)[16] | |||||||||||||
Istorija[uredi | uredi izvor]
Dokazi pokazuju da je duž reke Notvane vekovima bilo stanovnika. U novijoj istoriji, Tlokva su napustili Magalisberško područje da bi se nastanili na toj oblasti oko 1880. godine, a naselje je nazvano Mošaveng. Reč „Gaborone“ doslovno znači „ne odgovara loše“ ili „nije neprimereno“.[17] Grad su tada rani evropski kolonizatori nazivali „Gaberones“.[18] Gaberones, skraćeno za „Gaboronovo selo“, dobio je ime po poglavici Gaboronu plemena Tlokva,[10] čije je rodno selo (danas zvano Tlokveng) bilo preko reke od Vladinog kampa, imena sedišta kolonijalne vlade. Nadimak „GC“ potiče od naziva Government Camp („Vladin kamp“).[12] Godine 1890, Sesil Džon Rouds izabrao je Gaberone za smeštaj kolonijalne tvrđave.[19] Tvrđava je bila mesto gde je Roudes planirao Džejmsonov prepad.[18] Grad je 1969. godine promenio ime iz Gaberones u Gaborone.[20][21]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
![[ikona]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png){kind=small} | Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
| 1964. | 1971. | 1981. | 1991. | 2001. | 2006. | 2011. |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 3.855 | 17.718 | 59.657 | 133.468 | 186.007 | 191.776 | 231.626 |
Privreda[uredi | uredi izvor]
| Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
| Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Ramadubu, Dikarabo (27. 1. 2020). „Gaborone Mayor hits the ground running”. Gaborone, Botswana: Botswana Guardian. Arhivirano iz originala 31. 07. 2020. g. Pristupljeno 30. 5. 2020.
- ^ „Current Local Time in Gaborone, Botswana”. www.timeanddate.com. Arhivirano iz originala 9. 2. 2014. g. Pristupljeno 28. 4. 2018.
- ^ Botswana Telecommunications Authority (11. 9. 2009). Botswana (country code +267). National Numbering Plans. International Telecommunication Union. Arhivirano iz originala (DOC) 27. 12. 2009. g. Pristupljeno 27. 12. 2009.
- ^ a b „Gaborone”. Collins English Dictionary. HarperCollins. Arhivirano iz originala 26. 7. 2019. g. Pristupljeno 26. 7. 2019.
- ^ „Gaborone”. Oxford Dictionaries. Oxford University Press. Pristupljeno 26. 7. 2019.
- ^ „Gaborone”. The American Heritage Dictionary of the English Language (5th izd.). Boston: Houghton Mifflin Harcourt. 2014. Pristupljeno 26. 7. 2019.
- ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 84. ISBN 86-331-2112-3.
- ^ Parsons, Neil (19. 8. 1999). „Botswana History Page 7: Geography”. Botswana History Pages. Gaborone, Botswana: University of Botswana History Department. Arhivirano iz originala 7. 10. 2009. g. Pristupljeno 4. 8. 2009.
- ^ „The Population of Towns, Villages and Associated Localities” (PDF). 2011 Population and Housing Census. Gaborone: Statistics Botswana. jun 2012. Arhivirano iz originala (PDF) 4. 9. 2015. g. Pristupljeno 14. 6. 2012.
- ^ a b Seth, Willie (2008). „Major urban centres”. Botswana and Its People. Godfrey Mwakikagile. str. 44—46. ISBN 978-0-9814258-7-0. Pristupljeno 4. 8. 2009.
- ^ Laws of Botswana Arhivirano 23 jul 2011 na sajtu Wayback Machine, Ministry of Local Government Arhivirano 18 jul 2009 na sajtu Wayback Machine
- ^ a b Njeru, Purity (2009). „History of Gaborone”. Nairobi, Kenya: The African Executive. Arhivirano iz originala 7. 7. 2011. g. Pristupljeno 4. 8. 2009.
- ^ a b „Map - Gaborone - MAP[N]ALL.COM”. 174.127.109.64. Pristupljeno 2020-05-30.
- ^ „Southern African Development Community :: About SADC”. www.sadc.int. Arhivirano iz originala 12. 3. 2018. g. Pristupljeno 28. 4. 2018.
- ^ „Precipitation and temperature reference climatologies: Seretse Khama International Airport”. African Regional Climate Centre. Arhivirano iz originala 14. 3. 2016. g. Pristupljeno 19. 1. 2016.
- ^ „Weatherbase: Historical Weather for Gaborone, Botswana”. Weatherbase. Arhivirano iz originala 24. 9. 2012. g. Pristupljeno 26. 6. 2012.
- ^ „Travel Companion – Southern Botswana” (PDF). Travel Companion. Botswana Tourism Board. Arhivirano iz originala (PDF) 7. 8. 2011. g. Pristupljeno 31. 5. 2011.
- ^ a b Hardy, Paula; Firestone, Matthew D. (2007). „Gaborone”. Botswana & Namibia. Lonely Planet. str. 75—88. ISBN 978-1-74104-760-8. Pristupljeno 4. 8. 2009.
- ^ „African cities- Gaborone History”. Gaborone.info. AfricanCities.net. Arhivirano iz originala 21. 7. 2011. g. Pristupljeno 4. 8. 2009.
- ^ „Regions Given New Spelling”. Spokane Daily Chronicle. Spokane, Washington, USA. Associated Press. 22. 12. 1969. str. 11. Arhivirano iz originala 17. 11. 2015. g. Pristupljeno 11. 7. 2010.
- ^ Britannica, Gaborone Gaborone, britannica.com, USA, accessed on July 7, 2019
- ^ „Burbank's Sister Cities”. Burbank Sister City Organization. Arhivirano iz originala 21. 5. 2012. g. Pristupljeno 22. 7. 2010.
- ^ Mooketsi, Lekopanye (1. 4. 2009). „Chinese firms to build massive industrial park”. Mmegi. Arhivirano iz originala 16. 1. 2012. g. Pristupljeno 3. 8. 2010. „The last event was the signing ceremony for a twinning arrangement between Zhejiang Province and the Gaborone City Council.”
- ^ „Gaborone, Västerås city councils twin”. Daily News. Gaborone. 27. 10. 2011. Arhivirano iz originala 24. 7. 2012. g. Pristupljeno 23. 6. 2012.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt
- Gaborone Satellite view at WikiMapia (not affiliated with Wikipedia/Wikimedia Foundation)
- Gaborone Encyclopædia Britannica entry
- Map of Gaborone
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
