Iskrvavljenost

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Iskrvavljenost
Klasifikacija i spoljašnji resursi
MKB-10T14.0-T14.1
MKB-9-CM872-893

Iskrvavljenost, (lat. effusio sanguinis), smrt izazvana krvarenjem, je stanje u organizmu, koje nastaje nakon povreda krvnih sudova, i praćeno je isticanjem krvi iz njih sve do potpunog gubitka krvi. Krvarenje se može okončati iskrvavljenjem (do potpunog gubitka krvi) ili može da traje sve dok to ne bude spontano sprečeno bilo vazokonstrikcijom (stezanjem krvnih sudova), bilo koagulacijom krvi u predelu ozlede zida krvnog suda ili nakon nadvladavanja pritiska od izlivene krvi u okolini nad pritiskom koji vlada u krvnom sudu.[1]

Vrste iskrvavljenosti[uredi | uredi izvor]

Na osnovu količine izgubljene krvi u toku krvarenja razlikujemo sledeće vrste iskrvavljenosti;

  • Kompletna iskrvavljenost-potpuni gubitak krvi (lat. Exsanguinatio), završava smrtnim ishodom.
  • Veliki gubitak krvi (lat. Desanguinatio), koji prati hipovolemija i pojava šoka. Može okončati smrtnim ishodom ako se pravovremeno ne započene sa nadoknadom izgubljene krvi (transfuzijom krvi ili zamenama za transfuziju (infuzijom rastvora), ako krv nije trenutno dostupna).[2]

Količina izgubljene krvi[uredi | uredi izvor]

Krv kod čoveka u proseku čini trinaestinu njegove ukupne telesne masa.

Iskustveno je utvrđeno da zdrava osoba može da izgubi 10-15% krvi bez ozbiljnih posledica. Zato kod dobrovoljnog davanja krvi maksimalna količina uzete krvi ne sme biti veća od 8-10%. Kod krvarenja, iz zida oštećenog većeg krvnog suda, važniju ulogu u spontanom zaustavljanju krvarenja ima obrazovanje krvnog ugruška (koaguluma). Kod krvarenja iz većeg broja manjih krvnih sudova (venule i kapilari) važniju ulogu u spontanom zaustavljanju krvarenja ima vazokonstrikcija (stezanje krvnih sudova).

Količina izgubljene krvi koja može dovesti do smrtnog ishoda, je individualna, ali se smatra, da je kod prosečne osobe, dobrog zdravstvenog stanja, gubitak krvi preko 40% celokupne krvi, opasan po život. Kod bolesnih, starih osoba, dece i bolesnika nakon operativnog zahvata gubitak i manje količine krvi može rezultovati smrtnim ishodom. Organizam mnogo teže podnosi hronični gubitak krvi čak i ako se radi o manjim količinama.

Etiologija[uredi | uredi izvor]

Prema uzroku i načinu nastanka iskrvavljenja mogu biti;

Klinička slika[uredi | uredi izvor]

Promene kod iskrvaljenosti karakterišu sledeće manifestacije;

  • bledilo kože,
  • suvoća u ustima i izražena žeđ
  • sumaglica i vrtoglavica
  • malokrvnost i suvoća tkiva i unutrašnjih organa,
  • nesvestica koja prelazi u gubitak svesti,
  • poremećaj srčanog ritma (u početku ubrzan (>120 otkucaja) a kasnije usporen zbog smanjenog ili potpunog prestanka priliva krvi u srčane šupljine-„srce radi na prazno“),
  • jako oslabljen puls
  • pad krvnog pritiska sve do nemerljivog.
  • smrtni ishod.

Terapija[uredi | uredi izvor]

Deo opreme i lekova koji se koristi u lečenju iskrvavljenosti

Glavni zadatak u lečenju iskrvavljenosti i sprečavanju hemoragičnog šoka je uklanjanje hipovolemije i poboljšanje mikrocirkulacije. Od prvih faza lečenja, potrebno je uspostaviti transfuziju krvi ili, u ekstremnim slučajevima administraciju infuzionih rastvora (fiziološki rastvor, 5% rastvor glukoze) za sprečavanje refleksnog zastoja srca - sindroma praznog srca.[3]

Brzo zaustavljanje krvarenja moguće je samo ako je izvor krvarenja dostupan bez anestezije i svega onoga što prati više ili manje opsežnu operaciju. Dok je u većini slučajeva, kod pacijenta sa hemoragičnim šokom mora primeniti operacija, kojoj mora slediti ubrizgavanje različitih rastvora koji zamenjuju plazmu, i/ili transfuzije krvi u venu, kao nastavak lečenje i zaustavljanje krvarenja posle operacije.

Infuzijska terapija koja ima za cilj da eliminiše hipovolemiju izvodi se pod kontrolom centralnog venskog pritiska, krvnog pritiska, srčane funkcije, ukupnog perifernog vaskularnog otpora i vremena izlučivanja urina.

Kao zamenska terapija koriste se i kombinacija derivata plazme i konzervirani preparati krvi ma osnovu količine izgubljene krvi.

Za korekciju hipovolemije naširoko se koriste hemodinamičke alternative krvi: preparati dekstrana (reopoligliukin, poliglukin), želatinski rastvori (želatinol), hidroksietil skrob (reftan, stabizol, infukol), fiziološki rastvori (fiziološki rastvor, Ringer-laktat, laktozol), rastvor glukoze ( glukosteril). Od krvnih proizvoda češće se koriste crvena krvna zrnca, sveže smrznuta plazma i albumini.

U nedostatku povećanja krvnog pritiska, uprkos adekvatnoj infuzijskoj terapiji u trajanju od 1 sata, dodatno se primenjuju lekovi poput adrenalina, norepinefrina, dopamina i drugih vazokonstriktivnih lekova (nakon zaustavljanja krvarenja).

U lečenju hemoragičnog šoka koriste se i lekovi koji poboljšavaju reološka svojstva krvi: heparin, trental, kao i steroidi. Nakon što se pacijentu ukloni opasnost od hemoragičnog šoka i eliminiše neposredna životna opasnost, koriguju se i poremećaji homeostaze.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Ćeramilac A. Opšta i specijalna patologija mehaničke traume. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, 1986.
  2. ^ Primanje krvi transfuzijom Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. septembar 2007), Pristupljeno 18. 11. 2009.
  3. ^ Ćosić V. Urgentna stanja u interoj medicini Naučna knjiga, Beograd, (1987). str. 45-50

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Kratofil B, Maldini B. Kardiopulmonalna reanimacija. U: Jukić M, Majerić Kogler V, Husedžinović I, Sekulić A, Žunić J. Klinička anesteziologija., Zagreb: Medicinska naklada, 2005:341-360.
  • Ćeremilac A. Patologija mehaničkih povreda (sudsko medicinski značaj) Medicinska knjiga Beograd-Zagreb 1973.



Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Искрвављеност&oldid=27441034”