Nacionalni park Havajski vulkani

Nacionalni park Havajski vulkani
IUCN kategorija II (nacionalni park)
Nacionalni park Havajski vulkani
Mjesto	SAD
Najbliži grad	Hilo
Površina	1.348 km²
Osnovano	1. avgusta 1916. godine
Upravljačko tijelo	NPS

Nacionalni park Havajski vulkani (engl. Hawai‘i Volcanoes National Park) jedan je od 58 nacionalnih parkova smeštenih u Sjedinjenim Američkim Državama, a smatraju ga najatraktivnijim parkom. Nalazi se na listi UNESKOove Svetske baštine.

Geografija i okolina

Ovaj atraktivni američki nacionalni park smešten je na ostrvu Havaji, najvećem ostrvu Havajskog ostrva koje se nalazi u Tihom okeanu. Park se sastoji od nekoliko još uvek aktivnih vulkana. Rasprostire se na površini od 1348 km². Park je nastao usled stotina hiljada godina vulkanskih delovanja i procesa evolucije, tokom kojih se zemlja uzdizala iz okeana, a usled čega se stvarao jedinstveni ekosistem koji je omogućio nastanak različitih drevnih havajskih kultura.

Vulkan Kilauea, jedan od svetski najaktivnijih i Mauna Loa, najveći svetski vulkan, naučnicima su omogućili uvid u nastanak celog Havajskog arhipelaga, a posetiocima veličanstvene prizore vulkanskog tla. Zahvaljujući prirodnim vrednostima, Nacionalni park Havajski vulkani je 1980. godine prvo proglašen međunarodnim rezervatom biosfere, a potom 1987. godine i svetske kulturne baštine.

Više od polovine parka je proglašeno divljinom koja posetiocima pruža neuobičajene uslove za planinarenje i mogućnosti kampovanja. Park obuhvata različita prirodna okruženja koja se protežu od nivoa mora do vrha najvećeg svetskog vulkana Mauna Loa na 4169 m nadmorske visine. Glavni ulaz u park je sa havajskog puta Belt koji se nastavlja do drugog ulaza u blizini grada Kalapana, ali jedan deo puta danas je prekriven lavom.

Istorija i klima

Kilauea i Halemaumau kaldere oduvek su se među domorocima smatrali svetim domom boginje vulkana Pele, a Havajci su posećivali krater donoseći boginji razne darove. Tokom jedne neuobičajeno velike erupcije 1790. godine, zajedno sa ženama i decom , poginula je grupa ratnika, a preživeli su tokom bega ostavili otiske stopala u lavi koji su vidljivi i danas.

Prvi zapadnjaci koji su posetili ovo područje bili su engleski misionar Vilijam Elis i američki Asa Terston, koji su u Kilaueau stigli 1823. godine. Jedan od pokretača ideje o osnivanju nacionalnog parka 1916. godine bio je Lorin A. Terston.

Klima u Nacionalnom parku Havajski vulkani je odgovarajuća klimi celog ostrva, ali se zbog veće nadmorske visine temperature noću spuštaju do 11°C. Tokom cele godine temperature su ujednačene i kreću se od najmanje izmerenih 11°C do najvećeg proseka od 20°C. Prosečna godišnja količina padavina je 2556 mm, a mart je najkišniji mesec.

Flora i fauna

Pre nekoliko miliona godina spore paprati nošene vetrom i vazdušnim strujama iz jugoistočne Azije su dospele na polja lave usred Tihog okeana. To je bio tek jedan od načina kako je život dospeo na Havajski arhipelag.

Na isti način, na ostrva su dospeli razni insekti, seme i pauci, ali je bilo i drugih načina. Jedan od njih bio je taj da su neke ptice tokom migracija na svojim krilima ili u digestivnom sistemu nosile seme otporne na uticaje soli. Prelazak novih velikih morskih prostranstava bio je onemogućen vodozemcima, gmizavcima i većim sisarima. Jedine vrste kojima je to uspelo bile su medvedice i neke vrste šišmiša. Od miliona raznih organizama, retki su dospeli do ostrva, a od onih koji su dospeli malo ih je opstalo i prilagodilo se novoj sredini.

Tokom prilagođavanja sredini bez predatora, mnoge životinje evolucijom su izgubile urođene odbrambene mehanizme, pa su tako neke bube, koje su koristile smrad za odbranu, ostale bez tog odbrambenog mehanizma, a neke ptice koje su ostale bez prirodnih neprijatelja, nisu imale potrebu da lete pa su postale neletačice.

Više od 90% biljnih i životinjskih vrsta koje se može naći na Havajima su endemske vrste i nije ih moguće naći nigde drugde na Svetu. Stotinjak vrsta endemskih ptica potiče od tek dvadesetak vrsta njihovih predaka, hiljade vrsta cvetnica je evoluiralo od 272 prvobitnih vrste, više od 1.000 mekušaca nastali su evolucijom od najmanje 22 vrste, a oko 10.000 insekata i pauka nastaju evolucijom 350-400 vrsta njihovih predaka.