Razgovor:Masakr u južnoj Bačkoj/Arhiva 1

Arhiva 1

Arhiva 2

Prvi podnaslov

Prebačeno iz članka Mađarska okupacija Bačke. --BokicaK ^{Got something to say?} 09:26, 27. mart 2007. (CEST)

Skriveni tekst prebačen iz članka

GDE SA OVIM?

Januarski pokolji

Prema prikupljenim podacima, veliki župan u Novom Sadu dr Peter Fernbah zatražio je od vojnih vlasti da se uputi kaznena ekspedicija radi uništenja komunista u Šajkaškoj, u stvari, radi „pročešljavanja“ Srba i usput Jevreja. Zahtev je upućen po savetu Odbora devetorice.

Naređenje za „raciju“ potpisao je komandant segedinske diviziske oblasti general Fekete Halmi Cajdner. Za komandanta ekspedicije postavljen je general vitez Graši Jožef. Pored svih napred registrovanih zločinaca, u ovoj krvavoj i razbojničkoj „raciji“ izdavali su naređenja ili inače uzimali učešća žandarski pukovnik Deak Laslo: potpukovnik Gunde Geza; potpukovnik Peterdi: komandant 16 hatarvadaš bataljona, advokat i javni beležnik dr. Leh Tibor; predsednik novosadske opštine vitez Nađ Mikloš; Pap Đorđe; žand. kapetan dr. Zeldi Marton; i kapetan Gabor iz Sombora.

Povod za raciju bio je „ustanak“, koji je izmišljen. 4. januara 1942. godine patrola mađarskih žandarma i graničnih lovaca napala je na jednu grupu rodoljuba u Žablju. U samoodbrani rodoljubi su ubili dva graničara lovca i dva žandarma, a nekoliko ih ranili. Ovaj događaj zvanična klika proglasila je za „ustanak“ i mađarska vlada šalje u žabaljski kraj honvede iz segedinskog garnizona. Ovi dolaze u žabaljski kraj i titelsku oblast i počinju da haraju, pale, ubijaju, siluju i pljačkaju. Zverstva honveda u to doba prevazilaze sve što se da zamisliti. Otpočeti 4. januara 1942. godine, ovi zločini sve su se više gomilali, dok u Novom Sadu 23. januara nisu doživeli svoj vrhunac.

Po Šajkaškoj krv se potocima lije...

U nedelju 4. januara 1942 otpočelo je puškaranje po ulicama Čuruga, u žabaljskom srezu. Čuruški petokolonaši, naoružani puškama, počeli su ubijati mirno stanovništvo po ulicama. U isti mah, dobošem je naređeno da se svi stanovnici povuku u svoje kuće. Dva sata po ovom naređenju, stigli su u Čurug honvedi iz Sente i Segedina u jačini od 3.000 ljudi. Prvo su stigli tenkovski odredi, zatim pešadija u kamionima pa onda i artiljerija. Istovremeno sa honvedima stižu u žabaljski srez i žandarmi iz Temerina, Bačkog Gradišta i drugih mesta. Jedan deo segedinskih honveda uputio se u čuruški rit, gde je, prolazeći kroz salaše, ubijao i klao civilno stanovništvo, dok je drugi deo ostao u gradu gde je, zalazeći od kuće do kuće, izvodio ukućane, muškarce, žene i decu. Čuruški stanovnici, ovako odvođeni iz svojih kuća, ubijani su bez milosti i bez suda. Ubijani su gde su se zatekli i gde je to razbojnicima bilo zgodno: pred kućama, na ulici, u opštinskoj zgradi, u policiji, u osnovnoj školi. Jedan deo pohvatanih stanovnika odveden je u dva žitna magazina Ditriha i Omiljanskog, pa su tu ubijeni iz mitraljeza. Najviše je ovih mučenika stradalo na samoj reci Tisi, gde su ubijani, pa bacani pod led koji je, kao što je poznato, usled izuzetno oštre zime godine 1941/42, bio neobično debeo. U rupe na Tisi bacani su i oni koji su ubijani na drugim mestima, pa su tu dovoženi u zajedničku ledenu grobnicu. U Čurugu je pobijeno tada, od 4. do 9. januara 1942. godine, nekih 1.800 duša, ljudi, žena i dece. Ubistva i masakriranja vršena su po danu i po noći. Svi ubijeni su prethodno do gole kože opljačkani, a njihova imovina je razvučena.

U Žablju je takođe izvršen masovan pokolj. Tu su Srbi dovođeni na žabaljsku skelu. Prvo su morali u jednom magacinu skinuti odelo i onako goli, samo sa donjim vešom, pa i bez njega, po nezapamćenoj ciči, odvođeni su na Tisu i tu ubijani. Nasred Tise bile su provaljene rupe na ledu, pa su oko tih rupa postrojavane žrtve, mitraljeskom vatrom ubijane i pod led bacane. Neki su naterivani da sami skaču pod led. Neki koji nisu hteli skočiti, odvođeni su do jednog strvodera koji ih je udarao sekirom po glavi, pa ih onda polužive bacao pod led. Bilo je slučajeva da su ljudi probadani bajonetom i bacani u Tisu. Majke su naterivane da same svojom rukom bacaju svoju decu pod led. One koji su bili ubijeni na obali, sami Srbi morali su prevući i gurnuti pod led da bi zatim i oni bili ubijeni.

U Gospođincima, u srezu žabaljskom, ubijeno je u vreme januarskih pokolja 80-100 duša. Ubijeni su između ostalih Janko Vislarski, sveštenik; dr. Ilija Bulanović, lekar sa ženom i troje dece itd.

U Đurđevu, srez Žabalj, ubijeno je oko 300 duša. Među ostalim ubijen je tada Marko Zlakolica, beležnik. U Titelu ubijeno je oko 60-80 duša, među kojima i Đorđe Parabućski, prota.

U Mošorinu i okolini: 7. januara na sam pravoslavni Božić, četa od 150 honveda, uveče između 8 i 9 sati, otišla je u selo i počela iz kuća izvoditi mirne stanovnike, koji su proslavljali Božić. Sve uhapšene odvodili su u opštinsku konjušnicu i u školu, gde su ih, po prethodnom mučenju, ubijali. Mnoge su vodili na Tisu, pa ih ubijali kod mošorinske pumpe. Delom su ih ubijali i po ulicama. Ubijene su prethodno zlostavljali i mučili, tako da su svi leševi bili unakaženi: oči izvađene, nosevi odsečeni, jezici iščupani, ruke i noge prebijene. Žene su silovali pa im grudi sekli. Imovina ubijenih je pljačkana, raznošena, upropašćivana i uništena. Tada su između ostalih ubijeni Svetozar Vlaškalić, prota; Joca Suzić, ekonom i žena mu Zorka; Rada Živković, trgovac; Miloš Gavrilović, trgovac; Rada Zanazir, ekonom itd.

Kad je led na Tisi počeo da se otapa, leševi su stali ploviti. U vremenu od 2. maja do 25. juna 1942, na području Okružnog suda u Petrovgradu, sudskim putem pregledano je i sahranjeno 292 leša, od kojih je bilo 227 muških i 65 ženskih. Identitet ni kod jednog leša nije se mogao utvrditi, jer ni kod jednog nisu nađene isprave. Svi leševi imali su žicom vezane ruke na leđima. Svi su bili samo u donjem rublju ili goli. Od toga broja leševa bilo je 16 dece do 15 godina, a 15 od 15 do 20 godina. Bilo je nekoliko leševa dece do 5 godina, a bio je i jedan leš muškog deteta između tri i po i četiri godine, Utvrđeno je da je dete bilo probodeno bajonetom i da je od toga nastupila smrt. Nađen je u vodi i jedan džak, u kome je bilo zavezano troje dece od jedne do četiri godine. Na području Sreskog suda u Perlezu sahranjeno je u isto vreme 144 leša. od kojih je bilo 109 muških, 27 ženskih i 3 dečja. Osim toga, opštine na području Okružnog suda u Petrovgradu, sahranile su još oko stotinu leševa izvučenih iz Tise.

Možda nema jasnije optužbe ovih zlikovačkih dela nego što je sledeći stav iz pera već pomenutog narodnog poslanika Žilinskog: „Jedna verzija o progonu glasi, da su tokom noći u Zabiju sakupili nešto oko 1.000 do 1.400 ljudi, u ogromnoj većini Srbe, manjim delom Jevreje, i cele porodice, zajedno sa ženama, devojkama, decom i odojčadima, prevozili na obalu Tise vojničkim kamionima, ovde ih postavili na strmu obalu, nasuprot banatskoj obali, kao da čekaju skelu, nakon čega su ih izrešetali automatskim puškama, a zatim bacili u Tisu kroz rupu isečenu na ledu. Prema drugoj verziji, ova se ubistva u Žablju odvijaju te i manjim delovima i to u danima od 5 do 19 juanuara. U susednoj velikoj opštini Čurugu ovo klanje je navodno obavljano od kuće do kuće dok je pred kućama stajao vojnički kamion, u koji su bacali leševe, pa kada bi se kamion napunio, odvozili su ih na Tisu i onde ih bacali pod led zaleđene Tise. Kamion se zatim vraćao i tako je teklo to jezivo klanje, tokom koga ni za koga nije bilo milosti, pa ni za decu, ni za starce, dogod se ponovo kamion ne bi napunio.

Prebacio sam ovaj skriveni tekst iz članka na stranu za razgovor. Nema smisla da toliko velik tekst stoji skriven u članku. Može li neko da kaže zašto je taj tekst uopšte bio sakriven i možemo li taj tekst ili njegov deo uklopiti u postojeći tekst članka? PANONIAN (razgovor) 19:42, 29. avgust 2013. (CEST)

za vreme Božića u Novom Sadu?

Po kom kalendaru je Božić od 21. do 23 januara?