Uvac

Za druge upotrebe, pogledajte Uvac (višeznačna odrednica).

Uvac
Meandri Uvca
Opšte informacije
Dužina	119 km
Basen	1.310 km2
Pr. protok	18 ​m3⁄s
Sliv	Crnomorski
Vodotok
Ušće	Lim
Geografske karakteristike
Država/e	Srbija Bosna i Hercegovina
Reka na Vikimedijinoj ostavi

Uvac je reka u Srbiji koja protiče između planina Zlatibor i Zlatar i predstavlja južnu granicu planine Zlatibor, te severnu granicu planine Zlatar. Na njemu su izgrađene HE Kokin Brod (20 MW) i HE Uvac (31 MW) i tri vještačka akumulaciona jezera: Uvačko (Sjeničko), Zlatarsko i Radoinjsko.

Karakteristike

Reka izvire jugoistočno od Jadovika, a na Zlatar dolazi kod sela Ojkovice, gdje prima pritoku Tisovicu. Odatle teče pored sela Negbine, Burađe, Sjeništa, Dobroselice i Jablanice, primajući mnoge pritoke. Veće su: Šupljica (uliva se u Uvac u Negbini), Rasnički potok (uliva se u Draglici) i Dobroselički i Šaranski potok (ulivaju se u Dobroselici). Zbog svojih uglavnom nepristupačnih kanjona, u selu Uvcu se nalaze mnogi manastiri. Tu su nedavno obnovljeni manastir Uvac i manastir Dubrava, ali bilo je i mnogih drugih, kojih danas nema, kao što je legendarni manastir Janja, opjevan u narodnoj pjesmi Miloš u Latinima kao jedna od najvažnijih nemanjićkih zadužbina. Vjeruje se da se današnji manastir Uvac nalazi na Janjinom mjestu.

Uvac je glavna pritoka reke Lim. Nekoliko poslednjih kilometara, reka Uvac predstavlja granicu između Srbije i Bosne i Hercegovine, tj. granicu opština Priboj i Rudo. Deo pruge Beograd-Bar prolazi rekom Uvac. Taj deo je inače sporna teritorija i pripada BiH.

Na samom Uvcu se nalaze i sela Štrpci, naselje Uvac u blizini graničnog prelaza Uvac. U narodu je od davnina Uvac bio poznat kao granica Srbije i Turske, tuda su u vreme Miloša Obrenovića postavljeni „uduti“ koji će ostati do završetka Prvog balkanskog rata i 1912. godine. Istorijski je poznato da su zbegovi 1690. godine prelazili preko Pribojske Banje, zatim se spuštali preko Crnog Vrha do prelaza na Uvcu a dalje prema Zlatiboru i sjeveru. Mnogo vremena su šume bile pune hajduka „narodnih branilaca“, a kasnije razbojnika i ubica, koji su uništeni odlučnim akcijama serdara Jovana Mićića i narodne vlasti.

Galerija

• 
• 

Beloglavi sup

U kanjonu Uvca živi beloglavi sup. Beloglavi sup je velika ptica srazmerno male glave i kratkog repa. Dugačak je 95-105 cm. Raspon krila se kreće od 240 do 280 cm. Beloglavi sup zauzima prvo mjesto među velikim jedriličarima. Kada je vreme loše, primoran je da nezgrapno udara krilima ne uspjevajući da se podigne u visinu, ali, kada su uslovi povoljni, on se lako kreće sa masama toplog vazduha koje ga podižu u vazdušno prostranstvo i skoro trećinu dana provodi u klizećem letu potpuno raširenih krila dok su mu velika konturna pera potpuno odvojena jedno od drugog poput prstiju na ruci i, pod dejstvom vazdušnog pritiska, savijena nagore.

Vidi još

• Specijalni rezervat prirode Uvac
• Uvačko jezero

Literatura

• Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. 
• Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3. 

Spoljašnje veze

• Specijalni rezervat prirode Uvac
• Krstarenje Uvačkim jezerom
• Beloglav sup - Klisura reke Uvac, 1. deo, RTS naučno- obrazovni program - Zvanični kanal
• Povratak beloglavog supa - Klisura reke Uvac, 2. deo, RTS naučno-obrazovni program - Zvanični kanal
• Trag: Vreme orlova - uvačka bajkaI, RTS Trag - Zvanični kanal
• Rezervat prirode Uvac, Discoverserbia.org
• Članak o Uvcu, Ilustrovana Politika, 14. avgust 2008.
• Uvačko jezero – vidikovac Molitva – meandri Uvca, fotografije, karta, opis planinarske staze do vidikovca Molitve.
• Potopljeni stari most na reci Uvac, fotografije mosta pre i neposredno pred potapanje
• Meandri kanjona reke Uvac i planina Javor, ubrzani video snimak iz vazduha
• Vidikovac Molitva, očaravajući pogled na meandre Uvca