Hronologija Narodnooslobodilačke borbe jun 1942.
Hronološki pregled važnijih događaja vezanih za Narodnooslobodilačku borbu naroda Jugoslavije, koji su se desili tokom juna meseca 1942. godine:
| ← maj | Hronologija Narodnooslobodilačke borbe u 1942. | jul → | ||||||||||||||||||||||||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
2. jun[uredi | uredi izvor]
- Jake četničke snage, preko masiva Durmitora, izvršile koncentričan napad na položaje Trećeg šumadijskog bataljona Druge proleterske udarne brigade u Dobrom dolu. Iskoristivši gustu maglu, vejavicu i noć, one su iznenadile partizane, brzo ih odbacile s položaja i zauzele Dobri do, izbivši na oko 10 kilometara od partizanske bolnice. Energičnim protivnapadom, u toku noći 2/3. juna Prvi crnogorski bataljon Prve proleterske udarne brigade i delovi Prvog užičkog i Trećeg šumadijskog bataljona Druge proleterske brigade odbacili su četnike prema selu Provaliji i ponovo ovladali Dobrim dolom. U ovoj teškoj borbi, ubijeno je 20 i zarobljeno 17 četnika, dok su partizanske snage imale 20 poginulih i ranjenih boraca. Zaplenjena je i veća količina naoružanja i druge vojne opreme. Za uspeh u ovoj borbi Vrhovni štab NOP i DVJ je pohvalio Štab durmitorskih trupa, na čelu sa Petrom Ćetkovićem.[1]
4. jun[uredi | uredi izvor]
- Prvi partizanski piloti Franjo Kluz i Rudi Čajavec izvršili svoje prve borbene zadatke. Franjo Kluz i mehaničar-strelac Ivica Mitračić, avionom „Potez 25” su bombardovali neprijateljske položaje u Orahovi, kod Bosanske Gradiške i jednu kolonu ustaške Crne legije, koja se kretala u pravcu Međeđe, kod Bosanske Dubice. Rudi Čajavec (1911—1942) i Milutin Jazbec (1916—1942), avionom „Brege 19” su iznad Banja Luke bacali letke, a potom su bombardovali ustaški aerodrom Zalužani, u blizini grada. Od strane protivavionske odbrane su bili pogođeni, pa je ranjeni Čajavec morao prinudno da sleti u blizini sela Kadinjana, kod Laktaša. Nakon prinudnog sletanja, na teritoriju koju su kontrolisali četnici, Čajavec je izvršio samoubistvo da ne bi bio zarobljen, dok je Jazbec uspeo da umakne, ali su ga uhvatile ustaše i kao dezertera streljale u Zagrebu.[2][3][4]
5. jun[uredi | uredi izvor]
- U okolini Foče, naredbom Vrhovnog štaba NOP i DVJ, formirana Treća proleterska sandžačka udarna brigada. U sastav brigade su ušli borci iz Pljevaljskog i Bjelopoljskog partizanskog odreda, Zlatarskog bataljona i Mileševske čete. Na dan formiranja brigada je imala pet bataljona, sa oko 960 boraca. Komandni sastav brigade su činili — Vladimir Knežević komandant, Velimir Jakić politički komesar, Mile Peruničić zamenik komandanta, Rifat Burdžović zamenik političkog komesara i Ratko Martinović načelnik Štaba. Brigada je za zasluge u toku Narodnooslobodilačkog rata odlikovana Ordenom narodnog heroja.[5][6][7]
8. jun[uredi | uredi izvor]
- Kod sela Lepenica, na planini Motajici Proleterski bataljon Bosanske krajine vodio teške borbe protiv nemačkog folksdojčerskog bataljona „Princ Eugen”, delova četničkog Borjanskog odreda i jednog voda domobrana. U ovim borbama Proleterski bataljon je bio gotovo razbijen, pa je od 215 ostalo samo 118 boraca. Veći deo rukovodstva je stradao u borbama ili je prilikom probijanja bio zarobljen i kasnije ubijen. Tokom borbe je poginuo Danko Mitrov (1919—1942), komandant Četvrtog krajiškog odreda, dok su zarobljeni i kasnije ubijeni — Zdravko Čelar i Esad Midžić, komandant i politički komesar Proleterskog bataljona i Novak Pivašević, komandant Trećeg bataljona Četvrtog krajiškog odreda. Neposredno pre ovih borbi, 6. juna su stradali Branko Tubić (1920—1942), politički komesar Druge kozarske čete Proleterskog bataljona i Fadil Šerić (1914—1942), borac ovog bataljona. Svi poginuli rukovodioci bataljona su proglašeni za narodne heroje.[2][8][9][10][11][12][13]
10. jun[uredi | uredi izvor]
- Na Zelengori, naredbom Vrhovnog štaba NOP i DVJ, formirana Četvrta proleterska crnogorska udarna brigada. U sastav brigade su ušli borci iz delova Lovćenskog, Zetskog, Komskog i Durmitorskog partizanskog odreda. Na dan formiranja brigada je imala pet bataljona, sa oko 1.100 boraca. Komandni sastav brigade su činili — Peko Dapčević komandant, Mitar Bakić politički komesar, Boško Đuričković zamenik političkog komesara i Milentije Popović rukovodilac Politodjela. Brigada je za zasluge u toku Narodnooslobodilačkog rata odlikovana Ordenom narodnog heroja.[5][14][7]
- U selu Mala Remeta, kod Iriga, u borbi protiv grupe nemačkih vojnika poginuo Boško Palkovljević Pinki (1920—1942), jedan od najistaknutijih sremskih partizana. Među prvim borcima iz Vojvodine, 25. oktobra 1943. godine, proglašen je za narodnog heroja.[15]
11. jun[uredi | uredi izvor]
- U selu Smriječnu, kod Plužina, naredbom Vrhovnog štaba NOP i DVJ, formirana Peta proleterska crnogorska udarna brigada. U sastav brigade su ušli borci iz tri bataljona Nikšićkog i jednog bataljona Zetskog partizanskog odreda. Na dan formiranja brigada je imala četiri bataljona, sa oko 900 boraca. Komandni sastav brigade su činili — Sava Kovačević komandant, Radomir Babić politički komesar, Velimir Terzić zamenik komandanta i Blažo Jovanović zamenik političkog komesara. Brigada je za zasluge u toku Narodnooslobodilačkog rata odlikovana Ordenom narodnog heroja.[5][16][17]
- Na stratištu Gramozna jama u Ljubljani u znak odmazde za ubistvo jednog fašiste streljana sedmorica talaca — Anton Trtnik (1908—1942), Jože Cimerman (1922—1942), Franc Murovec (1923—1942), Maksimilijan Hvalec (1923—1942), Aleksander Matjažič (1923—1942), Franc Zelnik (1910—1942) i Anton Žerjal Tonček (1915—1942), narodni heroj. Žerjal je bio jedan od rukovodilaca tehnike CK KP Slovenije i uhapšen je sredinom maja 1942. u okolini Ljubljane.[18]
27. jun[uredi | uredi izvor]
- U selu Ugarcima, kod Trebinja, četnici streljali troje istaknutih rukovodilaca Narodnooslobodilačkog pokreta iz Hercegovine — Dragicu Pravicu (1919—1942), sekretara Sreskog komiteta SKOJ-a za Trebinje i člana Okružnog komiteta KPJ za južnu Hercegovinu; Radeta Pravicu (1912—1942), člana Sreskog komiteta KPJ za Trebinje i Stevu Bratića (1913—1942). Oni su bili zarobljeni od četnika u toku Treće neprijateljske ofanzive i nakon teškog mučenja su bili streljani. Dragica Pravica je nakon rata proglašena za narodnog heroja.[19][20][21]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Hronologija NOB 1963, str. 285–286.
- ^ a b Hronologija NOB 1963, str. 281–285.
- ^ Narodni heroji 1 1982, str. 147.
- ^ Lekiskon NOR 2 1980, str. 1174.
- ^ a b v Hronologija NOB 1963, str. 279–281.
- ^ Lekisikon NOR 2 1980, str. 1125.
- ^ a b Narodni heroji 2 1982, str. 409.
- ^ Narodni heroji 1 1982, str. 567.
- ^ Narodni heroji 1 1982, str. 151.
- ^ Narodni heroji 1 1982, str. 535.
- ^ Narodni heroji 2 1982, str. 103.
- ^ Narodni heroji 2 1982, str. 295.
- ^ Narodni heroji 2 1982, str. 247.
- ^ Leksikon NOR 1 1980, str. 193.
- ^ Narodni heroji 2 1982, str. 68.
- ^ Leksikon NOR 2 1980, str. 844.
- ^ Narodni heroji 2 1982, str. 410.
- ^ Narodni heroji 2 1982, str. 382.
- ^ Narodni heroji 2 1982, str. 123.
- ^ Stijačić 1974, str. 20.
- ^ Stijačić 1974, str. 70.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Hronologija oslobodilačke borbe naroda Jugoslavije 1941—1945. Beograd: Vojnoistorijski institut. 1963. COBISS.SR 50018311
- Stijačić, Slavko (1974). Trebinjci pali u borbi za slobodu 1941—1945. Trebinje: SUBNOR Trebinje. COBISS.SR 258634247
- Hronologija revolucionarne delatnosti Josipa Broza Tita. Beograd: Export-press. 1978. COBISS.SR 50094343
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945. tom I. Beograd—Ljubljana: Narodna knjiga—Partizanska knjiga. 1980. COBISS.SR 49291527
- Leksikon Narodnooslobodilačkog rata i revolucije u Jugoslaviji 1941—1945. tom II. Beograd—Ljubljana: Narodna knjiga—Partizanska knjiga. 1980. COBISS.SR 49300743
- Hronologija radničkog pokreta i SKJ 1919—1979. tom II 1941—1945. Beograd: Narodna knjiga; Institut za savremenu istoriju. 1980. COBISS.SR 49272583
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48703239
