Crkva Svetog velikomučenika Georgija u Tuzli
| Crkva Svetog velikomučenika Georgija | |
|---|---|
.jpg) | |
| Osnovni podaci | |
| Status | otvoren |
| Tip | crkva |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Eparhija zvorničko-tuzlanska |
| Osnivanje | 1900. god. |
| Posvećen | Svetom Georgiju |
| Arhitektura | |
| Stil | istoricizam srpska sakralna arhitektura moravski stil |
| Nivo značaja | Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine |
| Rekonstruisan | 2015. godine |
| Lokacija | |
| Mesto | Tuzla |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Koordinate | 44° 32′ 16.65″ N 18° 41′ 20.97″ E / 44.5379583° S; 18.6891583° I |
  Crkva Svetog velikomučenika Georgija Crkva Svetog velikomučenika Georgija na karti Bosne i Hercegovine | |
Crkva Svetog velikomučenika Georgija je srpska pravoslavna crkva koja se nalazi u Tuzli. Pripada mitropoliji dabrobosanskoj, eparhiji zvorničko-tuzlanskoj, posvećena je Svetom Georgiju, a izgrađena 1900. godine.
Opšte informacije[uredi | uredi izvor]
Crkva se nalazi na brdu na lokalitetu Trnovac u Tuzli, na nadmorskoj visini od 292 m, udaljena je 860 m vazdušnom linijom severoistočno od pešačke zone Tuzle, odnosno 250 m od bolničkog kompleksa na Gradini. Zajedno sa grobljem nalazi se na površini od oko 35,7 hektara. Izgrađena je na manjem zaravnjenom platou, na vrhu brda.[1][2]
Zajedno sa grobljem, 29 fresaka, ikonostasom i 17 ikona, crkva je na sednici održanoj od 7. do 13. jula 2009. godine proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.[2]
Crkva ima trikonhalnu osnovu sa upisanim krstom, a pripada tipu jednobrodne crkve sa pripratom, naosom, oltarskim prostorom i horskom galerijom. Orijentisana je u pravcu istok-zapad, širine je 9,46 m, a dužine 11,61 m.[3] Zidovi crkve debeli su oko 65 cm, a malterisani sa obe strane.[2] U crkvi se ističu trokrako prilazno stepenište, predvorje crkve, horske galerije, konhe, ikonostasna pregrada i oltarski prostor.[3]
Groblje koje se nalazi uz crkvu površine je 35.689 m2. Od nastanka pa do danas, crkva je pod upravom i vlasništvom Srpske pravoslavne crkve. Groblje se kontinuirano koristi od 18. veka, ali veruje se da je starije, jer je najstariji nadgrobni spomenik iz 1800. godine. Na groblju se nalazi 50 nadgrobnih spomenika. Crkva je građena u stilovima kao što su istoricizam, srpska sakralna arhitektura i u moravskom stilu.[3]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Crkva Svetog velikomučenika Georgija napravljen je 1900. godine, a zadužbina je imućne porodice Jovanović (braća Jovo, Pero i Lazo) iz Donje Tuzle.[4] Temelji za građu crkve postavljeni su 2. avgusta 1899. godine na praznik Svetog Ilije proroka, a gradnja je završena 14. oktobra 1900. godine, na praznik Pokrova Presvete Bogorodice. Crkvu je osveštao mitropolit eparhija zvorničko-tuzlanske Grigorije Živković i posvetio je velikomučeniku Georgiju, a Bogorodičin Pokrov je crkvena slava.[5]
O podizanju i osvećenju crkve svedoče dva natpisa koja su isklesana u kamenu. Jedan se nalazi u crkvi, desno od ulaznih vrata, a drugi na zidu istočne konhe, takođe sa desne strane. Na prvom se na ćiriličnom pismu nalazi dokaz o zadužbinarima hrama i godini izgradnje, a na drugom koji je uklesan 1882. godine na ćirilici piše[2]:
„Ovde u ladnom grobu/počivaju smrtni/ostatci/Riste Jovanovića/ovo-mesnog trgovca/i žitelja, koji poživi/75. ljeta, a sahranjen/na Vel. petak 26. marta/1882. godine./Iz odanosti prema/svome roditelju/blagodarni sinovi/Jovo, Pero i Lazo/podigoše mu ovaj spomenik./1882”
Enterijer hrama je tokom Drugog svetskog rata devastiran nekoliko puta.[6] Nakon završetka rata radila se detaljna obnova, koja je uključila živopisanje hrama, izradu ikonostasa i ostalog crkvenog mobilijara. Ikonopisanje na zidovima hrama radio je ikonopisac Dragan Bjelogrlić iz Novog Sada od 1980. do 1981. godine.[2] Tokom Rata u Bosni i Hercegovini, na crkvi je 1992. godine oštećen krov, koji je ubrzo saniran.[3] Tokom 2014. godine hram je nekoliko puta oskrnavljen.[7] Crkva je obnovljena 2015. godine, izvršeni su sanacioni i hidroizolatorski radovi, uređeni enterijer, crkvena porta, prilaz, postavljena nova rasveta, video nadzor i pločnici.[8]
Galerija[uredi | uredi izvor]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Hram Svetog Georgija na Trnovcu u Tuzli”. tourismbih.com. Pristupljeno 29. 8. 2020.
- ^ a b v g d „Pravoslavna crkva svetog velikomučenika Georgija sa grobljem na Trnovcu, graditeljska cjelina”. old.kons.gov.ba. Pristupljeno 29. 8. 2020.
- ^ a b v g „Zvornicko-tuzlanska eparhija”. intratext.com. 29. 8. 2020.
- ^ „Pravoslavna crkva i groblje na Trnovcu”. bhstring.net. 29. 5. 2014.
- ^ „Crkva na Trnovcu u Tuzli”. bastina.ba. 16. 10. 2018.[mrtva veza]
- ^ Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa tuzlanskog kantona.
- ^ „Ponovo oskrnavljen hram Svetog Georgija na Trnovcu u Tuzli”. Srpska pravoslavna crkva. 2. 9. 2014. Arhivirano iz originala 26. 9. 2015. g. Pristupljeno 29. 8. 2020.
- ^ „Trnovac: Obnovljen Hram svetog Velikomučenika Georgija”. tuzlainfo.ba. 28. 11. 2015.
