Džordž Vujnović
| Džordž Mane Vujnović | |
|---|---|
 Džordž Vujnović 1943. godine | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 31. maj 1915. |
| Mesto rođenja | Pitsburg,  Pensilvanija,  SAD |
| Datum smrti | 24. april 2012. (96 god.) |
| Mesto smrti | Njujork,  Njujork,  SAD |
| Obrazovanje | Univerzitet u Beogradu |
| Porodica | |
| Supružnik | Mirjana Lazić |
| Rođaci | Ksenija Vilkinson (kćerka) |
| Vojna karijera | |
| Vojska |  Kancelarija za strateške usluge |
| Čin | major |
Džordž Mane Vujnović (engl. George Mane Vujnovich; Pitsburg, 31. maj 1915 — Njujork, 24. april 2012) je bio američki obaveštajni major srpskog porekla, pripadnik Kancelarije za strateške usluge tokom Drugog svetskog rata i jedan od najvažnijih učesnika spasavanja američkih vazduhoplovaca oborenih iznad teritorije Jugoslavije 1944. godine, u operaciji Halijard.
Mladost i obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Rođen je 31. maja 1915. godine i Pitsburgu (savezna država Pensilvanija), u porodici srpskih emigranata koji su se doselili 1912. godine.[1] Uz pomoć srpskih emigrantskih organizacija, dobio je stipendiju za studije na Medicinskom fakultetu Univerzitetu u Beogradu. Tu je upoznao Mirjanu Lazić, sa kojom se venčao uoči Drugog svetskog rata.
Drugi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Beograd je napustio na početku Aprilskog rata 1941. godine i zajedno sa suprugom otišao u Budimpeštu, odakle su avionom otišli za Tursku, potom u Jerusalim i Kairo. U Kairu se zaposlio pri Pan amerikan vorld ervejzu, koje ga je evakuisalo u Ganu pred napadima Nemačkog afričkog korpusa pod komandom generala Romela. Njegova supruga Mirjana je uspela da ode za SAD i tamo dobije posao u ambasadi Kraljevine Jugoslavije u Vašingtonu.[1]
Iz Gane je prebačen u Nigeriju, gde je unapređen u čin potporučnika i imenovan za komandanta američke vazduhoplovne baze. Brzo je preuzet na službu u Kancelariji za strateške usluge, zbog znanja srpskog jezika i stanja u Kraljevini Jugoslaviji.
Nakon kapitulacije Italije 1943. godine, Vujnović je vraćen za SAD radi kratke obuke i potom prekomandovan u Bari, odakle su organizovane bombarderske akcije za uništavanje naftnih polja u Ploeštu u Rumuniji, odakle se snabdevao Vermaht.
Operacija Halijard[uredi | uredi izvor]
Vujnović je tokom leta 1944. godine, radio na pripremama operacije Halijard, čiji je cilj bio da se sa teritorije Kraljevine Jugoslavije, uz pomoć Jugoslovenske vojske u Otadžbini, izvuku oboreni saveznički piloti. On je prema instrukcijama generala Nejtana Tvajninga, komandanta 15. korpusa i potonjeg načelnika štaba Američkog ratnog vazduhoplovstva, osmislio i realizovao ovu složenu i rizičnu operaciju.
Kao važan deo operacije, Vujnović je obučavao američke vazduhoplovce i agente kako se da pri sletanju ponašaju kao Srbi.[2]
Za uspomenu je od generala Dragoljuba Mihailovića dobio oficirski bodež.[3]
Posleratna karijera[uredi | uredi izvor]
Nakon rata, Vujnović je nastavio da se bavi vazduhoplovstvom, tako što je prodavao avionske delove Američkom ratnom vazduhoplovstvu do penzionisanja 80-ih godina.
Njegova supruga Mirjana je umrla 2003. godine.
Za zasluge u operaciji Halijard, odlikovan je Bronzanom medaljom 2010. godine. Ceremonija dodele medalje je upriličena u srpskoj crkvi Svetog Save u Njujorku. Tada je izjavio[4]:
Ova misija ne bi bila uspešna bez velike hrabrosti Draže Mihailovića i njegovih hrabrih ljudi.
Smrt[uredi | uredi izvor]
Vujnović je preminuo 24. aprila 2012. godine u Njujorku.[2] Iza njega je ostala kćerka Ksenija Vilkinson.[4]
Prema sopstvenoj želji, sahranjen je u porodičnoj grobnici svoje supruge u Beogradu.[3]
Odlikovanja[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Babac, Dušan (2017). Srbi - američki ratni heroji. Beograd: Medija centar Odbrana. str. 334. ISBN 978-86-335-0577-2.
- ^ a b Goldstein, Richard (29. 4. 2012). „George Vujnovich is Dead at 96; Led War Rescue”. The New York Times.
- ^ a b „Ovo je Džordž Vujnović, heroj misije Halijard: Tražio je da ga sahrane u Srbiji”. B92. 26. septembar 2019.
- ^ a b v „George Vujnovich: OSS agent whose Operation Halyard saved allied airmen”. The Independent. 29. 6. 2012.
