Aerodrom Tuzla

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Međunarodni aerodrom Tuzla


Opšti podaci
IATA TZL
ICAO LQTZ
Tip Civilni/Vojni
Operator Direkcija za civilno
vazduhoplovstvo
Bosne i Hercegovine
Država Bosna i Hercegovina
Najbliži grad Tuzla
Nadmorska visina 233 m
Koordinate 44° 27′ N 18° 43′ E / 44.450° S; 18.717° I / 44.450; 18.717
Statistika
Broj putnika 584.589
Avio-operacije 4.005
Poletno-sletne staze
Smer Dužina Površina
m ft
09/27 2.500 8.152 Asfaltirana

Međunarodni aerodrom Tuzla je aerodrom u blizini Tuzle u Bosni i Hercegovini. Međunarodni aerodrom Tuzla je drugi najveći aerodrom u Bosni i Hercegovini, nakon Aerodroma Sarajevo. Aerodrom je poznat kao niskobudžetno vazduhoplovno središte Bosne i Hercegovine, budući da ga koriste ljudi iz Bosne, dijaspore i putnici iz susednih zeljama, Srbije i Hrvatske. Aerodrom je civilni i vojni.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Počeci[uredi | uredi izvor]

Međunarodni aerodrom Tuzla bio je najveći vojni aerodrom u bivšoj Jugoslaviji. Tamo je neko vreme bila aktivna 350. izviđačka avijacijska eskadrila.

Početkom devedesetih godina 20. veka, još uvek kao deo Jugoslavije i pre početka Rata u Bosni i Hercegovini, jugoslovenska avio-kompanija Er Komers obavljala je komercijalne letove iz Sarajeva i Tuzle do Austrije i Švajcarske.[1]

Aerodrom je 1992. godine stavljen pod kontrolu Unprofora, a od 1996. godine postala je glavno čvorište IFOR-a, koje je bilo zaduženo za nadzor primene Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini. Kanton Tuzla je 1998. godine promenio je Međunarodni aerodrom Tuzla u civilni aerodrom. Međunarodni aerodrom Tuzla za civile je otvoren 10. oktobra 1998. godine kao civilni i vojni aerodrom. Nakon potpunog međunarodnog vojnog povlačenja, Međunarodni aerodrom Tuzla počeo je sa implementacijom svih tehničkih zahteva i standarda koje je nametnula Organizacija međunarodnog civilnog vazduhoplovstva.

Razvoj od 2000-ih[uredi | uredi izvor]

Međunarodni aerodrom Tuzla je 5. juna 2008. godne dobio Privremeni sertifikat za javnu upotrebu aerodroma u međunarodnom vazdušnom saobraćaju koji je važio godinu dana.[2] Nakon što je provedena opšta revizija od strane nadležnih institucija za civilnu avijaciju Bosne i Hercegovine 5. juna 2009. godine, Međunarodni aerodrom Tuzla dobio je sertifikat za javnu upotrebu u međunarodnom vazdušnom saobraćaju sa neograničenim rokom važenja.[2]

  • Juna 2015. godine, mađarski niskobudžetni prevoznik Viz er otvorio je operativnu bazu u Tuzli, bazirajući jedan Erbas A320 na aerodrom.[3] Nakon otvaranje baze, sve Viz er destinacije iz Tuzle skočile su na 9, uključujući 22 nedeljna polaska u ljetnom rasporedu letova.
  • Terkiš Erlajns Kargo počeo je letove iz Tuzle do aerodroma Ataturk u Istanbulu 2. juna 2016. godine. Vlada Republike Turske izdvojila je kvotu od 15.000 tona svežeg mesa i mesnih proizvoda za uvoz iz Bosne i Hercegovine. Za 2016. godinu planirano je ukupno 90 letova sa Erbas 330 teretnim avionima.[4]
  • Viz er je 21. avgusta 2016. godine objavio da će bazirati drugi Erbas A320 avion na svoju tuzlansku bazu od 27. marta 2017. godine Od marta 2017. godine avio-kompanija obavlja pet novih usluga od Tuzle do Kelna, Fridrihshafena i Nirnberga u Nemačkoj, Bratislave u Slovačkoj i Vekšea u Švedskoj. Viz er je najavio i svoju najnoviju rutu koja povezuje Tuzlu sa londonskim Lutonom u Ujedinjenom Kraljevstvu od 30. oktobra, aerodrom Bilund u Danskoj od 31. oktobra i Berlin-Šonefeld od 17. decembra. Ukupan broj nedeljnih letova skočio je na 43 povratna leta, obilazeći 16 destinacija u 7 zemalja.[5]
  • Godina 2017. bila je rekordna za aerodrom u Tuzli od kada je otvoren, prvi put prešavši pola miliona putnika.
  • Od juna 2018. godine Viz er povezuje Tuzlu i Karlsrue/Baden-Baden u Nemačkoj.
  • Aerodorm je 2. novembra 2016. godine objavio početak proširenja i rekonstrukcije terminala. Kapacitet nove zgrade je 700.000 putnika godišnje.[6]

Ustanove[uredi | uredi izvor]

Prostor za kontrolu pasoša

Terminal[uredi | uredi izvor]

Zgrada putničkog terminala otvorena je 1998. godine, a ima kapacitet za 350 putnika po satu. Terminal je opremljen jednom kapijom za dolazak i odlazak, dva šaltera za registraciju putnika, usluge za hendikepirane putnike, uslugu izdavanja karata kao i dodatnim sadržajima za putnike i kontrolom granične službe 24 sata dnevno koji su opremljeni rendgenskim aparatima i carinskom kontrolom. Budući da je putnički terminal dostigao svoj kapacitet 2015. godine, Vlada Federacije Bosne i Hercegovine odlučila je izdvojiti 2 miliona konvertibilnih maraka iz godišnjeg budžeta za 2016. godinu za početne planove i radove za izgradnju novog terminala, dok je Vlada tuzlanskog kantona obezbedila 500.000 konvertibilnih maraka za ugradnju novog i poboljšanog sistema za osvetljenje prilaza. Mnoge agencije za iznajmljivanje automobila imaju kancelarije na aerodromu, a aerodrom obezbeđuje i dugoročno parkiranje za drumska vozila.[7][8]

Peroni[uredi | uredi izvor]

Međunarodni aerodrom Tuzla ima tri perona od kojih su 2 trenutno u upotrebi:[9] peron za putničke avione veličine 116 x 106 m i teretni peron približno iste veličine. Peroni su dizajnirane za servisiranje svih klasa aviona. Dva aviona srednje veličine Boing 737 ili Erbas 320 familije mogu da se istovremeno nađu na putničkom peronu pored zgrade terminala. Na teretnom peronu dva teretna aviona Iljušin Il-76 ili Erbas A330 mogu se istovremeno naći na dva parkirna mesta, ili jedan Antonov An-124 Ruslan ili Boing 747 teretni avion na jednoj parkirnom mestu. Međunarodni aerodrom Tuzla imao je potpisan ugovor sa Terkiš erlajns o servisiranju 130 teretnih letova iz Istanbula 2016. godine sa Erbus A330F. Aerodrom ima mešovitu civilnu i vojnu upotrebu, a dom je i treće helikopterske eskadrile vazduhoplovstva Bosne i Hercegovine. Pored staze za vožnju F, paralelno sa poletno-sletnom stazom, postoji 31 parking mesto za helikoptere Bel UH-1 ili slične veličine.

Radno vreme aerodroma je od 03.30 do 24.00 za kompercijalne avio-prevoznike i od 06.00 do 17.00 za opštu/kooperativnu avijaciju sa mogućim produženjem.[9] Međunarodni aerodrom Tuzla je Organizacija međunarodnog civilnog vazduhoplovstva klasifikovala kao ILS CAT I.

Avio-kompanije i destinacije[uredi | uredi izvor]

Avion Viz era nakon sletanja na Međunarodni aerodrom Tuzla

Putnici[uredi | uredi izvor]

Avio-kompanije Destinacije
Fribrd Erlajns Sezonski zakup: Antalija[10]
Viz er Bazel—Miluz—Frajburg, Berlin-Šenefeld, Keln-Bon,
Dortmund, Ajndhoven, Fridrihshafen, Geteborg, Frankfurt-Han,
Malme, Memingen, Beč[11]

Sezonski: Bilund, Karlsrue/Baden-Baden, Stokholm-Skavsta, Vekše

Teret[uredi | uredi izvor]

Avio-kompanije Destinacije
Terkiš erlajns Ataturk[12]

Statistika[uredi | uredi izvor]

Kretanje putnika[uredi | uredi izvor]

Godina/Mesec [13] Januar Februar Mart April Maj Jun Jul Avgust Septembar Oktobar Novembar Decembar Ukupno Promena
2019 36.341 30.658 35.679 - - - - - - - - - 102.313 Pad -14,4%
2018 40.563 35.976 43.112 52.638 49.371 53.709 67.438 65.364 56.062 50.122 30.763 39.471 584.589 Rast +9,0%
2017 26.554 23.105 29.116 50.763 47.701 49.662 63.173 63.788 52.816 51.556 37.432 40.178 535.834 Rast +72,1%
2016 19.234 19.939 23.598 25.261 27.324 26.673 32.229 31.046 27.793 27.621 23.619 27.061 311.398 Rast +20,2%
2015 12.960 12.005 14.474 17.311 18.082 21.563 33.666 33.007 28.900 27.167 22.462 17.427 259.074 Rast +71,2%
2014 8.276 6.455 7.289 9.495 9.343 12.195 19.887 19.253 16.967 16.299 12.363 13.531 151.353 Rast +146,0%
2013 1 0 0 0 455 6.251 11.868 11.000 9.071 8.673 7.359 6.835 61.513 Rast +1.367,7%
2012 8 0 51 13 2 854 1.762 1.243 195 59 4 0 4.191 Pad -7,4%
2011 0 0 12 54 8 1.143 1.506 965 10 426 403 0 4.527 -

Statistika putničkih ruta[uredi | uredi izvor]

Broj putnika na Aerodromu Tuzla po destinacijama (2018)[14]
Rang Aerodrom Broj putnika na ruti % promena
2017/2018
1 Švajcarska Bazel, Švajcarska 63.615 Rast 28,50
2 Njemačka Dortmund, Nemačka 60.621 Rast 21,77
3 Švedska Malme, Švedska 58.570 Rast 3,73
4 Švedska Geteborg, Švedska 50.751 Pad 0,35
5 Njemačka Berlin, Nemačka 41.184 Rast 30,16
6 Njemačka Han, Nemačka 39.812 Rast 4,60
7 Njemačka Memingen, Nemačka 38.830 Rast 17,60
8 Njemačka Keln, Nemačka 36.930 Rast 20,69
9 Njemačka Fridrihshafen, Nemačka 33.168 Rast 25,13
10 Švedska Stokholm, Švedska - -
Broj putnika na Aerodromu Tuzla po destinacijama (2017)[15]
Rang Aerodrom Broj putnika na ruti % promena
2016/2017
1 Švedska Malme, Švedska 56.461 Rast 26,72
2 Švedska Geteborg, Švedska 50.930 Rast 18,46
3 Njemačka Dortmund, Nemačka 49.781 Rast 0,93
4 Švajcarska Bazel, Švajcarska 49.503 Rast 28,95
5 Njemačka Han, Nemačka 38.058 Rast 22,76
6 Njemačka Memingen, Nemačka 33.016 Rast 4,30
7 Njemačka Fridrihshafen, Nemačka 26.506 Rast 0.0
8 Švedska Stokholm, Švedska 25.510 Rast 13,16
9 Ujedinjeno Kraljevstvo London, Ujedinjeno Kraljevstvo 20.708 Rast 0,0
10 Švedska Vekše, Švedska 20.269 Rast 0,0

Statistika o teretu[uredi | uredi izvor]

Godina Utovareno (t) Istovareno (t) Ukupan teret (t)
2017 249.6 - Rast249.6
2016[16] 6.065,92 3.83 Rast6.062,09
2015 219.557 16.689 Rast236.246
2014 55.559 53.793 109.392

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Airways: A Global Review of Commercial Flight (na jeziku: engleski). Airways International, Incorporated. 2001. 
  2. ^ a b „Airport History”. web.archive.org. 23. 08. 2011. Arhivirano iz originala 23. 08. 2011. g. Pristupljeno 28. 04. 2019. 
  3. ^ „Wizz Air opens Tuzla base”. Pristupljeno 28. 04. 2019. 
  4. ^ Bosnian, Flying (3. 06. 2016). „Bosnia and Herzegovina aviation news: ✈ Turkish Airlines Airbus 330 cargo flights from Tuzla Int. Airport”. Bosnia and Herzegovina aviation news. Pristupljeno 28. 04. 2019. 
  5. ^ „Welcome to the world of opportunity! | Wizz Air”. wizzair.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 28. 04. 2019. 
  6. ^ Bosnian, Flying (2. 11. 2016). „Bosnia and Herzegovina aviation news: ✈ Tuzla airport: photos of proposed terminal building”. Bosnia and Herzegovina aviation news. Pristupljeno 28. 04. 2019. 
  7. ^ Fena. „Aerodrom Tuzla: Obnovljeni putnički terminal u funkciji od maja”. Radio Sarajevo. Pristupljeno 28. 04. 2019. 
  8. ^ „Investicija od milion KM: Aerodrom Tuzla gradi carinski terminal za skladištenje avio-goriva”. Biznis Info (na jeziku: bošnjački). 24. 10. 2016. Pristupljeno 28. 04. 2019. 
  9. ^ a b „Tuzla international airport”. web.archive.org. 25. 12. 2015. Arhivirano iz originala 25. 12. 2015. g. Pristupljeno 28. 04. 2019. 
  10. ^ Bosnian, Flying (1. 4. 2019). „Bosnia and Herzegovina aviation news: ✈ Summer Charter flights Tuzla-Antalya”. Bosnia and Herzegovina aviation news. Pristupljeno 12. 4. 2019. 
  11. ^ „WIZZ AIR ANNOUNCES AUSTRIAN BASE IN VIENNA WITH 3 BASED AIRCRAFT AND 17 NEW LOW-FARE ROUTES”. web.archive.org. 9. 1. 2018. Arhivirano iz originala 09. 01. 2018. g. Pristupljeno 12. 4. 2019. 
  12. ^ „Nakon višemjesečne pauze: Sa tuzlanskog aerodroma poletio prvi avion s mesom za Tursku (FOTO)”. Klix.ba (na jeziku: bošnjački). Pristupljeno 12. 4. 2019. 
  13. ^ Statistika - Međunarodni aerodrom Tuzla
  14. ^ Bosnia and Herzegovina aviation news: ✈Bosnia and Herzegovina-Germany air traffic report
  15. ^ Bosnia and Herzegovina aviation news: ✈Tuzla Airport air traffic data for 2017
  16. ^ http://www.bhdca.gov.ba/website/dokumenti/Statistika/Statistika%202016_bos.pdf

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Aerodrom Tuzla na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Аеродром_Тузла&oldid=26806064”