Bitka kod Velikog Šiljegovca
| Bitka kod Velikog Šiljegovca | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Srpsko-turskih ratova | |||||||||
 Bitka kod Đunisa | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 Kneževina Srbija |
 Osmansko carstvo | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
 Mihail Černjajev |
.svg){kind=small} Jaja Paša | ||||||||
| Jačina | |||||||||
| 45.000 | 60.000 | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| znatni | znatni | ||||||||
Bitka kod Velikog Šiljegovca, oko 13 km zapadno od Aleksinca, vođena je u oktobru 1876. kao deo prvog srpsko-turskog rata (1876-1877).[1][2]
Suprotstavljene snage
[uredi | uredi izvor]
Srpska vojska
[uredi | uredi izvor]Posle bitke kod Kreveta, Srbi su na glavnom južnomoravskom vojištu do 19. oktobra povećali snage na oko 40-45.000 ljudi.[1] Srpski raspored bio je sledeći:
- Aleksinačka odbrana pukovnika Jovana Popovića (15 i po bataljona, 2 eskadrona, 1 baterija, 1 mostovski ekipaž, ukupno 8.836 boraca) od Šumatovca do Bobovišta;[1]
- trupe pukovnika Paje Đorđevića (15,5 bataljona, 5 baterija, gradska artiljerija i 2 pionirske čete, 9.630 boraca) od Bobovišta do Đuniskog mosta;[1]
- trupe majora Petersona (9 i po bataljona, 1 baterija, 7 pozicijskih baterija, 1 vod konjice - 4.862 borca) na Đuniskom visu;[1]
- trupe majora Flajšera (18 bataljona i 3 baterije - 3.259 boraca) na Krevetu;[1]
- korpus pukovnika Đ. Horvatovića od Kreveta do Vukanje i to na Vukanji leteći odred pukovnika Andrejeva (1 rusko-srpski eskadron, 1 četa Crnogoraca i 1 kombinovana četa - 662 borca), u centru od Ostroša do Pačarevskog jezera Kragujevačka i Čačanska brigada (8 bataljona i 2 baterije sa 4.065 boraca) pod komandom pukovnika Klindera, na desnom krilu u rejonu kod Zubovca 3 bataljona i 2 baterije pod komandom Žuravjeva i na levom krilu od Pačarevskog jezera do Rujnika 12 bataljona i 2 baterije pod komandom pukovnika Malostvora.[1]
Turska vojska
[uredi | uredi izvor]Turske snage, oko 69 tabora stajaće vojske, bile su raspoređene:[1]
- divizija Fazli-paše (tur. Fazli paşa, 12 tabora, 2 baterije i 6 eskadrona) na liniji Mrsolj (Moravac)-Adrovac, frontom ka Moravi;
- divizija Sulejman-paše (12 tabora, 3 baterije i 1 konjički puk) od Trnjana preko Kormana do Srezovca, frontom ka Moravi;
- divizija Hadin-paše (12 tabora i 2 baterije) s jednom brigadom od Srezovca do Srezovačkog potoka frontom ka severozapadu, a jednom od Kormanskog lojza do Peščanice frontom ka Krevetu;
- divizija Jaja-paše (10 tabora i 3 baterije) od Čuke do Đuline čuke, frontom ka Krevetu;
- brigada Azis-paše (3 tabora i 1 baterija) od Golog brda do Krušja, frontom prema Gredetinskoj reci;
- divizija Adil-paše (10 tabora i 2 baterije) na položaju Cerovi-Kiridžijski laz;
- u rezervi 8 tabora brigade Mustafa-paše iz divizije Ali-Saib-paše (tur. 'Ali Şaib paşa) na Vetrenu (kota 357) i Belom šancu.[1]
Bitka
[uredi | uredi izvor]19. oktobar: turski napad
[uredi | uredi izvor]Turci su otpočeli napad 19. oktobra u 7 časova. Divizija Jaja-paše napadala je prema Gredetinu, a brigada Azis-paše sa Golog brda prema Gredetinskoj reci. One su potisnule odred Malostvova, izbile u dolinu Gredetinske reke i zauzele selo Peščanicu; divizija Adil-paše napala je oko 8 časova centar Horvatićevog korpusa (ka koti 372) i do 10 časova prisilila njegove jedinice da odstupe preko sela Radevca ka selu Grevci, što je dovelo do povlačenja i srpskog levog krila na Plandište. Za to vreme trupe desnog krila Horvatićevog korpusa i trupe na Đuniskom visu i Deligradu bile su pasivne; turske snage zauzele su položaje na liniji Golo brdo-Staro lojze-Ostroše-Pačarevsko jezero-Rujnik.[1]
20-21. oktobar: srpski protivnapad
[uredi | uredi izvor]Srpsko desno krilo zanoćilo je na liniji Kitica-Zubovac-Kruška, centar sa predstražom na Solimanskom lazu i glavninom kod manastira Sveti Aranđel, a levo krilo delom na Piskavici, a delom na Grebunu i Velikom Šiljegovcu. Da bi popravio situaciju general Černjajev je ojačao korpus Horvatovića sa rusko-srpskom brigadom i naredio mu da 20. oktobra povrati protivnapadom izgubljene položaje. I pored požrtvovanja i oštrih borbi, srpske snage u tome nisu uspele i zadržale su se desnim krilom na levoj obali Ribarske reke, od Banjske reke do Zelene njive, centrom kod manastira Svetog Aranđela i levim krilom na liniji Piskavica-Veliki Šiljegovac-Grebun. [1]
Turci su 21. oktobra odbili obnovljene napade srpskih trupa i zauzeli Veliki Šiljegovac i desnu obalu Ribarske reke, a 23. oktobra u 7 časova, uz podršku celokupne artiljerije, prešli su u opšti napad na odseku leva obala Ribarske reke-Krevet, koji su Srbi odbili.[1]
Posledice
[uredi | uredi izvor]Pošto su iskoristili zatišje od 5 do 6 dana, Turci su se učvrstili između Ribarske i Gredetinske reke i stvorili povoljne uslove za dalje nastupanje na sever. Obe strane vodile su borbe neodlučno i bez sadejstva.[1]
Reference
[uredi | uredi izvor]Literatura
[uredi | uredi izvor]- Opačić, Dr Petar; Skoko, Dr Savo (1981). Srpsko-turski ratovi 1876 - 1878. Beograd: Beogradski izdavačko-grafički zavod. str. 339.
- Opačić, Petar; Skoko, Savo; Vukčević, Slavko i Ratković-Kostić, Slavica (1998). Bitke i bojevi u Srpsko-turskom i Crnogorsko-turskom ratu 1876 - 1878. i Srpsko-bugarskom ratu 1885. [Znamenite bitke i bojevi srpske i crnogorske vojske: od Careva Laza 1712. do Dobropoljske bitke 1918.], Knj. 2. Novi Sad: Pravoslavna reč; Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 622. ISBN 86-335-0038-8.
- Đorđević, Dr Vladan (2021). Srpsko-turski rat: uspomene i beleške iz 1876, 1877. i 1878. godine - Na granici, Knj. 1. Niš: Talija izdavaštvo. str. 599. ISBN 978-86-81800-95-9.
- Đorđević, Dr Vladan (2021). Srpsko-turski rat: uspomene i beleške iz 1876, 1877. i 1878. godine - Preko granice, Knj. 2. Niš: Talija izdavaštvo. str. 441. ISBN 978-86-81800-95-9.
- Babac, Dušan M. (2011). Srpska vojska u ratovima za nezavisnost 1876 - 1878. Beograd: Medija centar "Odbrana". str. 247. ISBN 978-86-335-0325-9.
- Sava Grujić, Srpsko-turski rat 1876/1877, Beograd (1901).
- Petar Pešić, Naš rat s Turcima 1876/77, Beograd (1925).