Bitka kod Mora
| Bitka kod Mora | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Mađarske revolucije 1848. | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Austrija•  Kraljevina Hrvatska |
 Ugarska | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
Ferenc Otinger Josip Jelačić |
Mor Percel | ||||||
| Jačina | |||||||
| oko 15.000 sa 60 topova[1] | oko 6.000 sa 24 topa[1] | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| laki | oko 2.500 i 5 topova | ||||||
| Istorija Mađarske |
|---|
 |
Bitka kod Mora bila je deo Mađarske revolucije 1848.
Uvod[uredi | uredi izvor]
Ferdinand I abdicirao je 2. decembra u korist Franca Jozefa I, ali to mađarski Parlament, osim novoformirane Miroljubive stranke (40 poslanika), nije priznao. Obe strane pripremale su se za oružani obračun.[1]
Suprotstavljene snage[uredi | uredi izvor]
U decembru 1848. mađarska vlada raspolagala je sa oko 120.000 vojnika: Honveda, nacionalne garde i stranih dobrovoljaca (2 poljske legije, 8 četa Italijana, Bečka akademska legija, tirolski i bečki dobrovoljci), nejednako obučenih, sa 250 topova. Nedostajali su oprema, municija i starešinski kadar, pošto je većina aktivnih oficira ostala verna caru. Glavnina vojske (Dunavska armija) pod komandom Artura Gergeja sa oko 30.000 ljudi nalazila se kod Bratislave, dok je ostatak, u divizijama od 3.000-12.000 ljudi, bio rasut po čitavoj Ugarskoj, od Štajerske i Karpata do Arada, Temišvara i Petrovaradina.[1]
U isto vreme, carska vojska je sa srpskim, hrvatskim i rumunskim dobrovoljcima raspolagala sa oko 132.000 ljudi, bolje naoružanih, obučenih i sa boljim komandnim kadrom od mađarske vojske. Glavnina pod generalom Vindišgrecom (45.000 ljudi sa 180 topova) bila je kod Beča, dok je u Vojvodini bilo oko 20.000 boraca pod Teodorovićem i Knićaninom, a u Erdelju još 18.000 pod generalom Puhnerom.[1]
Bitka[uredi | uredi izvor]
Vindišgrec je 16. decembra zauzeo Bratislavu koju su Mađari napustili bez borbe, a Gergej se 28. decembra povukao na planinu Verteš u nameri da sačeka Percela, koji mu je sa 5.000 ljudi hitao u pomoć. Ali austrijski 1. korpus (oko 15.000 ljudi sa 60 topova) razbio je njihove snage 30. decembra u bici kod Mora. Mađarska vojska je odstupila prema Budimu, koji je napustila 4. januara, dok se mađarska vlada još 30. decembra preselila u Debrecin.[1]
Posledice[uredi | uredi izvor]
Budim je zauzet bez borbe 5. januara 1949. U nastavku operacija u januaru, Dunavska armija je krenula na sever i oslobodila Košice, Austrijanci su izbili do Tokaja i odbacili Mađare preko Tise, ali su se naglo povukli zbog napredovanja Dunavske armije iz Slovačke.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Gažević, Nikola (1974). Vojna enciklopedija, tom 5. Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 187—192.