Bitka na Moravskom polju

Bitka na Moravskom polju
Okršaj Rudolfa Habzburškog protiv Otokara Bohemijskog, crtež Julijusa Šnora fon Karolsfelda iz 1835.
Vreme 26. avgust 1278. Mesto Donja Austrija Ishod nemačko-ugarska pobeda
Sukobljene strane
Sveto rimsko carstvo Kraljevina Ugarska	Kraljevina Češka
Komandanti i vođe
Rudolf I Habsburški Ladislav IV Ugarski	Otakar II Pšemisl  †
Jačina
2.000 nemačkih i 14.000 ugarskih konjanika	3.000 konjanika
Žrtve i gubici
znatni	teški

Bitka na Moravskom polju se odigrala 26. avgusta 1278. i bila je ključni događaj za istoriju srednje Evrope u narednim vekovima. Suprotstavljene strane su bile bohemijska (češka) vojska koju je predvodio pšemislovski kralj Otokar II i carska vojska predvođena nemačkim kraljem Rudolfom I Habzburškim u savezu sa ugarskim kraljem Ladislavom IV Kumancem. Bitka je bila deo pohoda Rudolfa Habzburškog da osigura priznanje za cara Svetog rimskog carstva. Iako su obe strane u svojim vojskama imale pešadiju, bitka je uglavnom bila veliki okršaj teških vitezova konjanika, mada su kumanski konjanici-strelci u ugarskoj vojsci igrali važnu ulogu. Bitka je konačno rešena napadom iz zasede carsko-ugarske vojske, što se u ono vreme smatrala nečasnim i protiv pravila viteštva.

Pozadina

Moravsko polje (nem. Marchfeld) je ravnica u Donjoj Austriji, između leve obale Dunava i desne obale Morave. Raskrsnica je puteva koji vode iz južne Nemačke i Češke ka donjem Podunavlju, odnosno ka Jadranskom moru. Češki kralj Otakar II teško je porazio ugarsku vojsku pod Belom IV u bici kod Krojsenbruna (nem. Groissenbrunn) na Moravskom polju 12. jula 1260.

Uplitanje nemačkog kralja Rudolfa I u upravljanje Češkom i Moravskom bilo je povod da se Otakar II lati oružja. Pozvao je svoje vazale iz Češke i Moravske, saveznike iz Poljske i najamnike iz Saksonije i Brandenburga. Uspeo je da prikupi u rejonu Brna oko 1.000 vitezova u punoj opremi i oko 2.000 lakih konjanika.

Rudolf je od feudalnog poziva Austrije, Koruške, Štajerske i Švapske sakupio oko 2.000 konjanika, od kojih do 300 na oklopljenim konjima. Njemu se pridružio, sa oko 14.000 ljudi, ugarski kralj Ladislav IV, željan revanša za poraz svog oca kod Krojsenbruna. Među Mađarima bilo je nekoliko hiljada Kumana, izrazitih nomadskih konjanika. Mađari su bili, pretežno, konjanici-strelci, samo je plemstvo bilo opremljeno za blisku borbu.

Bitka

Češke i nemačko-ugarske snage srele su se 26. avgusta 1278. kod Dirnkruta (nem. Dürnkrut) na Moravskom polju. Borbeni poredak sukobljenih snaga teško je rekonstruisati sa potpunom tačnošću. Taktika tog vremena najviše upućuje na onu od nekih 12 postojećih izvornih verzija, po kojoj je vojska Otakara II bila podeljena u 7 feudalnih kontingenata postavljenih u dve linije, sa rezervom u trećoj. Nemci su se, po toj verziji, postavili na desno krilo borbenog poretka u tri stepena, Mađari levo u dva, a Kumani rasuto ispred Mađara.

Bitka je otpočeta akcijom Kumana koji su, pošto su se postavili u polukrug prema desnom krilu neprijatelja, počeli da obasipaju strelama njegove zbijene redove. Potom su krenuli u napad laki mađarski konjanici, čiji su pritisak ubrzo pojačali teški. Razbijeno je Otakarovo desno krilo i centar. Uspeh levog krila, kojim je komandovao sam Otakar, Rudolf je uvođenjem rezerve u borbu pretvorio u poraz. Otakar je zbačen s konja i ubijen. Ubrzo je pao i češki logor branjen pešadijom.

Posledice

Sadejstvo lakih konjanika-strelaca (Mađara) i konjanika-oklopnika (Nemaca), porazilo je jednostrano naoružanu i brojno inferiorniju konjičku vojsku Otakara II. Ovom pobedom Rudolf je učvrstio vlast u Austriji, Štajerskoj i Kranjskoj.