Buđi (Pešta)

Buđi mađ. Bugyi
Pogled iz vazduha
Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Mađarska
Region	Centralna Mađarska
Županija	Pešta
Srez	Dabaš
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2018.	5.174
— gustina	44,23 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	47° 11′ 06″ S; 19° 05′ 45″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Površina	115,55 km2
Buđi Buđi na karti Mađarske
Poštanski broj	2347
Pozivni broj	(+36) 29
Veb-sajt
http://www.bugyi.hu/

Buđi (mađ. Bugyi) je naselje u centralnoj Mađarskoj. Buđi je veće naselje u okviru peštanske županije.

Geografija

Lokacija

Nalazi se jugoistočno od Budimpešte, u peštanskoj ravnici.

Susedna naselja: Alšonemedi sa severa, Oča (Felšebabad) sa severoistoka, Šari u okrugu Dabaš sa istoka, Dabaš sa jugoistoka, Kunpeser i Kunsentmikloš sa juga, Apaj sa jugozapada, Kiškunlačhaza i Deleđhaza sa zapada Dunavaršanj i Takšonj sa severozapada.

Grad je spojen iz nekoliko srednjovekovnih sela (Buđ, Vani, Rada, Irbo). Prirodni i privredni razvoj regiona je definisan drevnim tokom (obalom) reke Dunava, koja je isušena 1920-ih godina. Kao rezultat različitih tipova zemljišta i mikroklime, region je posebno pogodan za poljoprivrednu proizvodnju, otuda njegova važna uloga u snabdevanju prestonice svežim proizvodima. Grad se nalazi u blizini područja rudnika šljunka, tako da je njegova geografija prepuna rudarskih jezera.

Jedno od značajnih bogatstava Buđija je njegova bogata flora i fauna. Bogat život ptica i divljači ovog kraja privlači lovce i ljubitelje prirode iz zemlje i inostranstva. Jugozapadna polja grada prelaze u Nacionalni park Kiškunšag, koji je poznat kao jedan od prirodnih staništa za ptice u centralnoj Evropi sa svojim slanim jezerima i močvarama. Neka od njegovih retkih bogatstava su Velika droplja ili najlepši cvet Iris pumila, koji se prostire na 9,4 hektara zaštićene drevne močvare.

Etimologija

Ime grada se prvi put pojavljuje u zvaničnim dokumentima kao latinski „Bevd” (Bevd) 1321. godine kao forma od Budimateusfelde (Budymatheusfelde). Ime je dobilo od ličnih imena koja počinju sa "Bud" (od glagola "biti") prvobitnih čeških/slovenskih doseljenika. Primeri uključuju: Budvajs (Budweis−biti mudar), Budik (probuditi), Budimir (mirno). Sufiks i u mađarskom "Buđ-i" označava "Bud". Ime mesta ima etimološku vezu sa savremenim mađarskim zajedničkim imenom "buđi", što znači ženske gaćice.

Istorija

Godine 1446. javlja se pod imenom Bud, tada je pripadao okrugu Šolt, županije Fejer, a 1507. javlja se kao Bvgh (Bwgh), tada je već pripadao Peštanskoj županiji.

Istorijske znamenitosti Buđija su koncentrisane oko njegovog trouglastog baroknog glavnog trga. Rimokatoličku crkvu Svetog Adalberta, na primer, sagradio je 1761. godine grof Karolj I Esterhazi, biskup Vaca. Dvorac Beležnaj ugostio je značajne mađarske kulturne ličnosti u dalekoj prošlosti. Pored luteranske crkve, koja je podignuta 1783. godine, nalazi se takozvani „kamen srama“, spomenik verovatno iz vremena Avara. Na jevrejskom groblju još se uvek mogu pronaći mermerne glave. Trenutno, jedan od najsvečanijih događaja u gradu su žetveni dani koji se odžavaju svakog oktobra.

Najveći vlasnici naselja bili su: u 18. veku porodica Beležnaj, grof Mikloš Beležnaj, a kasnije baron Banfijak, baron Vaj Mikloš i grof Vaj Abraham.

Početkom 20. veka pripadao je okrugu Alšodabaši, županije Pešta-Piliš-Šolt-Kiškun. Godine 1910, od 3.464 stanovnika, 1.596 su bili rimokatolici, 1.761 reformatori, a 88 Izraelci.

Stanovništvo

Tokom popisa iz 2011. godine, 85% stanovnika se izjasnilo kao Mađari, 0,6% kao Romi, 0,6% kao Nemci i 2% kao Rumuni (14,8% se nije izjasnilo).

Verska distribucija je bila sledeća: rimokatolici 35,2%, reformisani 27,7%, luterani 0,6%, grkokatolici 0,4%, nedenominacioni 10,1% (25,2% se nije izjasnilo).

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• Borovszky Samu: Pest-Pilis-Solt-Kiskun vármegye
• Kiss, Lajos (1980). Földrajzi nevek etimológiai szótára. Budapest: Akadémiai. ISBN 963 05 2277 2.