Vladimir Ajdačić

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Vladimir Ajdačić
Vladimir Ajdačić na osnivačkoj skupštini Vikimedije Srbije i Crne Gore (u sredini prvog reda)
Lični podaci
Datum rođenja(1933-09-11)11. septembar 1933.
Mesto rođenjaBeograd, Kraljevina Jugoslavija
Datum smrti19. oktobar 2021.(2021-10-19) (88 god.)
Mesto smrtiBeograd, Srbija
Naučni rad
Poljenuklearna fizika, ekologija, kultura
InstitucijaNuklearni institut Vinča

Vladimir Ajdačić (Beograd, 11. septembar 1933 — Beograd, 19. oktobar 2021) bio je srpski fizičar svetskog ugleda,[1] popularizator nauke, ekolog, književnik i enciklopedista.

Postaje istaknuti antinuklearni aktivista 1980-ih. Jedan je od osnivača Vikimedije Srbije i Crne Gore.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Osnovno i srednje obrazovanje stekao je u rodnom gradu. Studirao je na Univerzitetu u Beogradu i Torontu. Karijeru je započeo na studijama Fizičke hemije sa atomistikom na beogradskom Prirodno-matematičkom fakultetu. Naučnim radom bavio se u Institutu u Vinči, SFR Jugoslavija, kao i na Univerzitetu Toronta i na Univerzitetu MekMaster u Hamiltonu, oba u Kanadi. U Institutu Vinča je radio na velikom reaktoru aktiviranom 1959. godine. Radio je na razvoju metoda detekcije nuklearnog zračenja i na izučavanju nuklearnih reakcija.

Tokom 1970-ih postaje poznat u najširim slojevima SFR Jugoslavije, kao popularizator nauke na televiziji i u drugim medijima, a posebno u časopisu Galaksija.

Postaje istaknuti ekolog i antinuklearni aktivista 1980-ih, zbog čega je sa porodicom i kolegama trpeo posledice od titoističkog režima u SFRJ. Između ostalog je zbog aktivizma prevremeno penzionisan.

Tokom NATO rata protiv Jugoslavije 1999. i posle njega osnovna preokupacija prof. Ajdačića je pomoć žrtvama osiromašenog uranijuma.

Paralelno sa naučnim radom, duže od šest decenija godina se bavio popularizacijom nauke. Posebno je bio u trećem dobu uticajan kao književnik za decu na temu nauke („Nauka kao bajka", „Nebeska pozornica", „Kosmička bajka" i „Pikolino dete cirkusa").

U braku sa istaknutom naučnicom Nadeždom Ajdačić dobio je dvoje dece. Njegov sin je filolog i slavista Dejan Ajdačić.

Između ostalog, profesor Vladimir Ajdačić je dobitnik prve „Nevenove“ nagrade za popularizaciju nauke kao i „Zlatnog beočuga“ za životno delo. Bio je član Udruženja književnika Srbije po pozivu.

Bio je jedan od osnivača Vikimedije Srbije i Crne Gore, a predsedavao je osnivačkom skupštinom ove organizacije 3. decembra 2005.

Sahranjen je 22. oktobra 2021. godine na Novom groblju u Beogradu.

Stavovi

Ajdačić je govorio da je prvi zadatak čoveka trećeg milenijuma usklađivanje sa prirodom i drugim ljudima. Da bi se to postiglo, prioritet moraju da budu društvene i humanističke, a ne prirodne i tehničke nauke. „Presudno će biti objasniti samog čoveka, jer on sebi još predstavlja najveću nepoznanicu - i kaznu. Dakle: duša pre zvezda", rekao je Ajdačić u serijalu RTS-a Evropa i Srbi.[2]

Po Ajdačiću će pitanja čovekove duše, osećanja i smisla života biti predmeti od najvećeg naučnog značaja i pravi istraživački izazov trećeg milenijuma.

Bibliografija[uredi | uredi izvor]

Naučni radovi[uredi | uredi izvor]

  • Ajdačić, Vladimir (1959): Coincidence method for the determination of spurious counts. Belgrade: Institute of Nuclear Sciences "Boris Kidrich".
  • Ajdačić, Vladimir; Kurepa, Milan; Lalović, Branko (1962): Semiconductor Measures Fluxes in Operating Core. Nucleonics. In Nucleonics (20 (2) 47).
  • Hoag, J. B.; Ajdačić, V. (1962): Electron and nuclear physics: Naučna knjiga (Biblioteka naučnih i stručnih dela).
  • Ajdačić, Vladimir (1983): Epohalno otkriće nove čestice. In Galaksija : časopis za nauku i tehnologiju 12 (131), pp. 20–21.
  • Ajdačić, Vladimir (Ed.) (1986): Kosmički putnik Halejeva kometa. Poseban prilog. Tehničke novine (7). Beograd: [b. i.].
  • Ajdačić, Vladimir (1986): Radijacija : doze, posledice, rizici. Beograd: Nolit (Biblioteka Sve o svemu).
  • Senćanski, Tomislav; Mrđenović, Dragi; Ajdačić, Vladimir; Đorđević, Milan; Imperl, Saša (1990): Naučno-tehnički leksikon. Beograd: Praktična knjiga.
  • Ajdačić, Vladimir (1995): Merenje na granici mašte. U: Srejović, D.; Spiridonović, S.; Petković, J.; Muzej nauke i tehnike (1995): Svet merenja: Srpska akademija nauka i umetnosti (Galerija Srpske akademije nauka i umetnosti).
  • Ajdačić, Vladimir (2006): Nikola Tesla - intuitivni genije. In Dragan Golubović (Ed.): Konferencija Tehničko (tehnološko) obrazovanje u Srbiji. Čačak: Tehnički fakultet, pp. 56–60.
  • Ajdačić, Vladimir (a.s): In-core measurement of fast neutron spectra with a Li6 semiconductor counter spectrometer : abstract. [S. l.: s. n.
  • Ajdačić, Vladimir (b. g.): Nova metoda apsolutnog merenja fluksa neutrona u reaktorima koji rade na velikim snagama : doktorska disertacija. [V. Ajdačić], Beograd.
  • Ajdačić, Vladimir; ; Lalović, B. (a.s): Direct absolute in-core measurements of high neutron fluxes by the long-tube method : abstract. [S. l.: s. n.
  • Ajdačić, Vladimir (b.g.): Izmerenie bыstrыh neйtronnыh spektrov v яdre яdernыh reaktorov s pomoщЬю Li6 poluprovodnikovogo spektrometra : rezюme. Belgrad: Institut "Boris Kidrič".
  • Ajdačić, Vladimir; Lalović, B. (b.g.): Prяmoe absolюtnoe izmerenie silЬnыh neйtronnыh potokov v яdre reaktora metodom "Dlinnoй trubki" : rezюme. Belgrad: Institut "Boris Kidrič".

Publicistika[uredi | uredi izvor]

Knjige za decu[uredi | uredi izvor]

  • „Nauka kao bajka", 1988. (Pet izdanja)
  • „Nebeska pozornica", 1998.
  • „Nauka kao bajka. 2, Zvezde i svici na nebu nauke“, 2000.
  • „Kosmička bajka", 2001.
  • „Pikolino dete cirkusa", 2002.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ BBC News na srpskom (2021): Preminuo Vladimir Ajdačić: Čovek posvećen nauci i čovek koji je duboko verovao u nauku. 22. 10. 2021.
  2. ^ RTS (2021): Evropa i Srbi: Vladimir Ajdačić. RTS, Radio televizija Srbije.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Vladimir Ajdačić na Vikimedijinoj ostavi.


Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Владимир_Ајдачић&oldid=27538287”