Episkop bački Visarion
| Visarion Pavlović | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1670. |
| Datum smrti | 18. oktobar 1756. (85/86 god.) |
| Mesto smrti | Sremski Karlovci, Habzburška monarhija |
Visarion Pavlović (Sentandreja,[1] oko 1670 — Sremski Karlovci,[2] 18. oktobar 1756) bio je episkop bački 1731-1756.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1670. godine ili nešto posle, nije poznato njegovo svetovno ime pre monašenja. U diptihu bačke eparhije sa početka XIX veka piše da je „rodom iz Sentandreje", ali moguće da je to rečeno zato što je Visarion posle Velike seobe imao bližih veza sa tim mestom.
Zamonašio se u Krušedolu 1705. godine i dobio ime Visarion, tu je proveo više godina. Pretpostavlja se da je bio radi obrazovanja u Rusiji. Posle toga je živeo u manastiru Hilandaru na Svetoj gori, tu je do 1720. godine bio daskal (učitelj).[3] U toku 1720. godine otišao je sa još jednim monahom u Pećku patrijaršiju kod patrijarha Mojsija Rajovića (1712—1726), da se požale na teškoće koje su ih u Hilandaru snalazile. Patrijarh ga je zadržao kod sebe kao daskala.[4]
Prilikom posete Sarajevu bio je dobro dočekan i u znak zahvalnosti napisao Sarajlijama jednu pesmu, koju im je kasnije poslao. Ovu pesmu oni su prepisali u jednom crkvenom tefteru i tako je ostala sačuvana do danas u staroj sarajevskoj crkvi (prema podacima od pre Drugog svetskog rata). Koliko je poznato, daskal Visarion je bio pretposlednji od pesnika koji su pisali na srpskoslovenskom. Posle njega 1735. godine pisao je na srpskoslovenskom stihove arhiđakon Jovan, služitelj patrijarha Arsenija IV.
U izvorima iz 1723. Visarion se navodi kao patrijaršijski sinđel. Oko 1730. godine postao je arhimandrit manastira Krušedola, a već 1731. 17/28. maja postao je bački episkop, nasledivši na tom mestu Sofronija Tomaševića. Na tom položaju bio je do svoje smrti 18. oktobra 1756.
8. septembra 1731. otvorio je u Novom Sadu „Latinsko-slovensku školu“,[5] koja je imala rang niže realne gimnazije. Uz njega su bili Rusi učitelji Maksim Suvorov i Mihail Kozačinski. Škola "Kolegium Visariona Pavlovića Varadienze" je znatno doprinela formiranju prvih naraštaja srpske građanske inteligencije u Vojvodini, radila je do 1789. godine. U njoj je jedno vreme predavao i Jovan Rajić (1763 — 1767). Knjige su uglavnom dobavljane iz Rusije zbog sličnosti jezika. Sagradio je 1741. godine Vladičanski dvor u Novom Sadu.
Bio je energičan i preke naravi; dugogodišnji je ogorčen protivnik srpskom mitropolitu Vićentiju Jovanoviću. Uskoro po dolasku na episkopski položaj Visarion je počeo da se ponaša ne samo kao crkveni poglavar u Bačkoj, već i kao svetovni i vojni. Vladika je uhapšen po volji suparnika Vićentija, 24. oktobra 1735. godine, a iz zatočeništva su ga izbavili tokom noći, na prepad, 14/15. decembra iste godine Srbi oficiri iz Petrovaradina.[6] Mađarsko namesničko veće u Bratislavi je tražilo da se Visarion smeni i da se čak okuje i optuži za veleizdaju, ali u Beču u tome nije uspelo.
Na mestu bačkog episkopa nasledio ga je avgusta 1757. godine Mojsije Putnik.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Pavle Sofrić: "Momenti iz prošlosti i sadašnjosti varoši Sentandreje", Pančevo-Sentandreja 2005.
- ^ "Glasnik Istorijskog društva u Novom Sadu", Novi Sad 1931.
- ^ Lazar Čurčić: "Ishodi i staze srpskih knjiga 18. veka", Novi Sad 2006.
- ^ Radoslav M. Grujić: "Pravoslavna srpska crkva", Beograd 1995.
- ^ Đoko M. Slijepčević: "Istorija srpske pravoslavne crkve", 1966.
- ^ "Glasnik Istorijskog društva u Novom Sadu", Novi Sad 1934.
