Ivanova Korita

Ivanova Korita je ime doline u Nacionalnom parku Lovćen, na dvanaestom kilometru puta od Cetinja prema Lovćenu. Nalazi se na oko 1200 – 1250 metara nadmorske visine. Ime doline vezuje se za osnivača Cetinja Ivan Crnojevića. Tačnije, naziv se odnosi na put jednog potočića, vode koja izvire na planini Treštanik i u ovoj dolini se sakuplja u jedan kameni rezervoar i potom preliva u korito napravljeno, po predanju, od bukovih balvana koje je izgradio Ivan - beg. Na teritoriji doline raste više od 1000 biljnih vrsta.^[1]

U ovom delu nacionalnog parka postoji veliki broj manastira i crkvi, od kojih su najpoznatije crkve posvećene Svetom arhangelu Mihajlu, Svetom Nikoli i Svetom Đorđu.^[2]

Ime i istorija[uredi | uredi izvor]

Ime doline vezuje se za osnivača Cetinja Ivan Crnojevića, u istoriji poznatijeg kao Ivan - beg. O crnogorskom vladaru Ivanu Crnojeviću (1465-1490) ostala su brojna svedočanstva u istoriji, tradiciji, narodnim pesmama, legendama, kao i više od 80 toponimima širom Crne Gore. Toponimi koji nose ime Ivana Crnojevića, kao i legende o njemu, zastupljeni su na čitavoj teritoriji države kojom je upravljao. Prirodno je da je njihova najveća koncentracija na gravitacionom području Žabljaka i Cetinja, koji su u to vreme bili prestoni gradovi. Polovinom 19. veka Crnogorci su bili opsednuti legendom o Ivanu Crnojeviću, o čemu je Vuk Karadžić zabeležio: „Uspomena na Ivana Crnojevića u Crnoj je Gori još i sada tako svježa, kao da je juče vladao“.

Tako je i poznati izvor na Lovćenu, zajedno sa okolnim livadama, dobio ime Ivanova korita. O ovom izvoru takođe je pisao Vuk Karadžić: „Jedan izvor u planini Lovćenu zove se Ivanbegova korita. U blizini se još nalaze razvaline njegovog ljetnjikovca. Dobra, kojima je obdario svoj manastir, zovu se Ivanbegovina.“^[3]

Izvor na Ivanovim Koritima[uredi | uredi izvor]

Ovaj izvor i danas postoji. Voda je dobra i hladna, najviše 7-8 stepeni. Kaptiran je krajem 19. veka, a danas se na tom mestu nalazi spomen-česma sa pločom od sivo-belog kamena, na kamenom postolju između dve česme.^[4] Posvećena je crnogorskim ustanicima u Drugom svetskom ratu. Na ploči je uklesano: „Ustanički borci ovoga kraja 13. jula 1941. godine likvidirali su ovdje fašističku posadu”.

U vezi lovćenskih izvora zapisan je jedan zanimljiv detalj. Kada je saksonski kralj Fridrih Avgust II, krajem maja 1838. godine, nakratko posetio Crnu Goru, Njegoš ga je dočekao na Lovćenu. Za visoke goste je na sredini puta bio pripremljen pečeni ovan postavljen u velikom drvenom sudu. Kralj i njegova pratnja su se nakon jela napili hladne vode na jednoj česmi u blizini. Moguće je da je to bilo baš na Ivanovim koritima.^[5]

Čuvena voda sa Ivanovih Korita opevana je i u istoimenoj pesmi,^[6] koju je napisao kompozitor Milutin Popović Zahar, a otpevala čuvena pevačica narodne muzike Merima Njegomir. Pesma „Ivanova korita” jedna je od najizvođenijih na Balkanu.^[7]

Lečilište[uredi | uredi izvor]

Sa nadmorskom visinom od 1200 m i klimatskim uslovima u kojima se osećaju uticaji kontinentalne i mediteranske klime Ivanova korita predstavljaju svojevrsnu vazdušnu banju.^[8] Godine 1929. godine na Ivanovim Koritima Zetska banovina osnovala je klimatsko lečilište, danas ustanova za lečenje disajnih puteva i za one koji imaju problema sa anemijom.^[9] U okviru lečilišta sagrađena je i Upravna zgrada sa ambulantom. Na istim temeljima i u istom stilu godine 1996. podignut je isti objekat, sa istom namenom.

Memorijalni kompleks dinastije Petrović Njegoš[uredi | uredi izvor]

Na prostoru ispred Upravne zgrade lečilišta se nalazi memorijalni kompleks dinastije Petrović Njegoš. U okviru kompleksa postavljene su biste svih crnogorskih vladara iz ove dinastije.

Turistički potencijal[uredi | uredi izvor]

Ivanova Korita su popularno turističko izletište koje posećuju mnogi turisti, kao i arheolozi i botaničari,^[1] dok je tokom zime ovo popularno skijalište. Pored skijališta u drugoj polovini 20. veka izgrađeno je i dečije odmaralište.^[9] Danas je to Rekreativno-edukativni centar „Lovćen”, koji radi tokom cele godine. U centru se organizuju letovanja i zimovanja dece,^[10] letnji kamp kamerne muzike,^[11] kampovi italijanskog i francuskog jezika, Letnja škola nauke,^[12] kao i košarkaški, teniski i rukometni kampovi. Na prostoru oko Centra nalaze se sportsko–rekreativni tereni, dečji ski lift kao i prvi avanturistički park u Crnoj Gori. U okolini postoje markirane i obeležene pešačke staze različitih dužina koje otvaraju pogled na prelepe predele Nacionalnog parka.^[13]