Kalvarija Zebžidovska

Spomenik manirističke arhitekture sa hodočasničkim parkom Kalvarija Zebžidovska
Spomenik manirističke arhitekture sa hodočasničkim parkom Kalvarija Zebžidovska
Svetska baština Uneska
Mesto	Poljska
Koordinate	49° 52′ S; 19° 41′ I / 49.87° S; 19.68° I
Površina	55 km2 (590.000.000 sq ft)
Kriterijum	kulturna: ii, iv
Referenca	905
Upis	1999. (23. sednica)
Veb-sajt	http://whc.unesco.org/en/list/905

Kalvarija Zebžidovska
polj. *Kalwaria Zebrzydowska*
Kalvarija Zebžidovska; polj. Kalwaria Zebrzydowska
	Samostan u Kalvariji Zebžidovskoj
	Grb
Administrativni podaci
Država	Poljska
Vojvodstvo	Malopoljsko
Povjat	Povjat vadovicki
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2012.	4.608
— gustina	837,82 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	49° 52′ S; 19° 40′ I / 49.87° S; 19.67° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	335-400 m
Površina	5,50 km2
	Kalvarija Zebžidovska Kalvarija Zebžidovska na karti Poljske
Ostali podaci
Gradonačelnik	Zbignjev Stradomski
Poštanski broj	34-130
Registarska oznaka	KWA
Veb-sajt
	http://www.kalwaria-zebrzydowska.pl/

Kalvarija Zebžidovska (polj. Kalwaria Zebrzydowska) je grad u Poljskoj u Vojvodstvu Malopoljskom u Povjatu vadovickom. Prema popisu stanovništva iz 2011. u gradu je živelo 4.587 stanovnika.^[1] Grad je ime dobio po verskom kompleksu „kalvarija“, parku Kalvarija Zebžidovska, koji je 1999. godine upisan na Unesko-v spisak mesta Svetske baštine u Evropi.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Grad je osnovan 1617. godine u cilju osiguravanja mesta za stanovanje brojnim hodočasnicima koji su posećivali verski kompleks Kalvarije Zebžidovske. Grad je proširio u novom planu Jan Zebžidovski 1640. godine i dobio je gradska prava pod imenom Nowy Zebrzydow. Oko 1715. godine grad je stradao u strašnom požaru i obnovio ga je njegov novi vlasnik, Jozef Čartorjski, koji je kasnije izgradio palatu porodice Čartorjski, oko 1729—1731, da bi ona 1980ih postala franjevačko sjemenište.

Tokom prve podele Poljske 1772. godine, ovo područje su anektirali Habsburgovci u Austrijsko carstvo, pa je grad jednostavno bio poznat kao Kalvarija. Godine 1887. vlasnik grada je postao Jan Kanti Brandis koji ga ponovno naziva Kalvarija Zebžidovska, ali je 1896. godine izgubio gradska prva po odluci austrijskih vlasti.

Izgradnja crkve sv. Josifa je započeta 1905. godine, a pri kraju Prvog svetskog rata, 1918. godine, grad je vraćen pod okrilje Poljske države. Gradska prava je ponovno dobio 1934. godine. Nakon Drugog svetskog rata, grad je uglavnom zasnivao svoju ekonomiju na proizvodnji nameštaja i drvo-obrađivačkoj industriji, ali i neprekinutom prilivu hodočasnika u njegov verski kompleks.

Panorama Kalvarije Zebžidovske

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Prema preliminarnim podacima sa popisa, u gradu je 2011. živelo 4.587 stanovnika.

Demografija
2002.	2011.	2012.
4.442^[1]	4.587^[1]	4.608

Kultura[uredi | uredi izvor]

Park Kalvarija Zebžidovska je maniristički hodočasnički park i pejzažni kompleks izgrađen u 17. veku u duhu protivreformacije koja je podsticala izgradnju „kalvarija“ u katoličkoj Evropi. Kalvarija Zebžidovska je započeta 1600. godine kada je Mikolaj Zebžidovski, vojvoda Krakova, na brdu Žar počeo da gradi hodočasnički park i samostan za Bernardince, Franjevačke čuvare bazilike Svetog groba u Jerusalimu. Kalvarija je dizajnirana prema karti Jerusalima iz 1584. godine koju je izradio holandski teolog i sveštenik, Hristijan Krujk van Adrihem Kompleks se sastoji od građevina:

Bazilika sv. Device Marije je franjevačka crkva koju je dizajnirao Jan Marija Bernardoni, a izveo Paul Baudart, arhitekta i zlatar iz Antverpena, 1603. - 1609.
Kapela „Ecce Homo“ (Ratusz Pilata) izgrađena je u upisanom grčkom krugu od 1605—1609. godine. Glavni brod arhitektura je ukrašen dekoracijama u stilu holandskog manirizma.
Kapela Raspeća je prva građevina koja je podignuta, od 1600—1601, čime je započeta izgradnja Kalvarije.
Kapela Srca Marijina je izgrađena u obliku srca 1615. godine kako bi se obeležio susret Isusa sa majkom na putu Krsta.