Kebra Nagast

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Kebra Nagast (giz ,ክብረ ነገሥት, kəbrä nägäst), Knjiga slave kraljeva, je etiopska drevna kniga pisana pismom giz velikog istorijskog, verskog i arheološkog značaja.[1] Jezgro knjige nastalo je između 4. i 6. veka poslije Hrista, ali je svoj konačni oblik dobilo u 12. veku. Kebra Nagast je jedna od svetih knjiga Rastafarijanaca.

Tekstovi se oslanjaju na Stari zavet, hršćanska Jevanđelja i priče iz Kurana, kao i na priču o tome kako je legendarni Zavetni kovčeg iz Jerusalima dospeo do Kraljevstva Saba u Etiopiju. Prema legendi, Zavetni kovčeg je od kralja Solomona iz Izraela u Etiopiju doneo Bajne-Lehekem, sin Solomona i kraljice od Sabe-Makede. Bajne-Lehekem je kasnije krunisan za kralja Etiopije pod imenom Menelik I Na taj način prenos Zavetnog kovčega je simbolička priča o prenošenju biblijskog nasleđa iz Izraela u Etiopiju, kao i davanje božanskih atributa etiopskoj dinastiji, koja je vladala zemljom neprekidno sve do cara Haile Selasija I (1930), osim perioda između 950. i 1270, kad su Etiopijom vladale dinastije jevrejske i paganskih religija kao i Dinastija Zagaj.

Sadržaj knjige[uredi | uredi izvor]

Kebra Nagast podeljena je u 117 poglavlja, pa se čak i nakon prvog čitanja jasno vidi da je knjiga spoj različitih tekstova iz raznih istorijskih razdoblja.

Knjiga ima formu rasprave koju vode 318 crkvenih otaca na Prvom vaseljenskom saboru. Oni raspravljaju oko pitanja: Od čeg se slava kraljeva sastoji? Jedan od patrijarha - Grgur odgovora na to pitanje (poglavlja 3-17) i završava sa tvrdnjom da je Slava Božja delo Mojsija i čuva se u Zavetnom govčegu. Nakon toga, patrijarh Domitije [2] čita iz knjige koju je pronašao u crkvi Sofija (možda Aja Sofija) i uvodi čitatelja u središnji deo ove knjige, priču o Makedi (poznatijoj kao Kraljici od Sabe), kralju Solomonu, Meneliku I, i načinu na koji je Zavetni kovčeg dospeo u Etiopiju (poglavlja 19-94).

Priča o kraljici Makedi, počinje time da je ona od Tamrina, trgovca nastanjenog u njenom kraljevstvu, čula puno o mudrosti kralja Solomona, zbog čega se ona odlučila da otputuje u Jerusalim da bi ga posetila. On ju je očarao svojim znanjem i učenošću, pa je ona izjavila Od ovog trenutka neću se više klanjati suncu, već ću obožavati stvoritelja sunca, Boga Izraelova. (Poglavlje 28) noć pre puta, Salomon je lukavstvom obljubi, i daje joj prsten kao zalog, po kom će njihovo dete prepoznati. Nakon njenog odlaska, Salomon usni san u kome sunce napušta Izrael (poglavlje 30). Makeda po povratku kući rađa Menelika.

U dobi od 22 godine, Menelik putuje u Jerusalim preko Gaze, tražeći blagoslov Salomonov, njegov otac pomoću prstena prepoznaje sina. Presrećan zbog ovog susreta, Salomon pokušava da uveri Menelika da ostane u Izraelu kao kralj, ali Menelik insistira na povratku svojoj majci u Etiopiju. Kralj Salomon se tad pomiri s tim, i osigura sinu dostojnu pratnju za povratak kući. Ona se sastojala od po jednog prvorođenog sina svih velikaša i po jednog sina glavara svih hramova iz Izraela. Mladi pratioci su pri odlasku iz Jerusalima, krišom ukrali Zavetni kovčeg bez znanja Menelika. (poglavlja45-48).

Tokom putovanja kući, Menelik uoči da je Zavetni kovčeg u njegovom prtljagu, i Solomon otkriva da je Kovčeg nestao iz njegovog kraljevstva. Solomon je nakon otkrića krađe pokušao da zaustavi Menelika, ali je njegov sin magično odleteo do Etiopije pre nego što je on uspeo da se pribere i organizuje poteru. Kralj Solomon se otada tešio svojom ženom, kćerkom egiptskog faraona, koja ga je zavela da se klanja idolima njene domovine (poglavlje 64).

Nakon uvodnih poglavlja o raspravi iz 318. patrijarha na vaseljenskom saboru, Domitije nastavlja sa ponavljanjem biblijske istorije (poglavlja 66-83). Zatim se opisuje Menelikov dolazak u Etiopiju, gde je dočekan velikim slavljem, na kojme mu majka Makeda prepušta presto. Menelik se potom upušta se u niz vojnih pohoda, ali od kao je postao držalac Zavetnog kovčega - niko otada nije uspeo da ga pobedi, šta više ko ga je napao bio je pobeđen. (poglavlje 94).

Knjiga se završava proročkim poglavljima (poglavlja 95-112) u kojima se veliča duhovna nadmoć Etiopije nad Izraelom, kako zbog posedovanja Zavetnog kovčega tako i zbog Solamonske krvne linije etiopskih vladara.

Završno proročanstvo Kebra Nagasta je da će moć Rima naslediti Etiopija (poglavlje117 ).

Poreklo rukopisa[uredi | uredi izvor]

Prema opremi prvih primeraka knige -Kebra Nagast je izvorno napisana na koptskom, a zatim prevedena na arapski jezik 409. (hrišćanske 1225. godine.) [3] od strane koptskih sveštenika, za vreme vladavine Abune Giorgisa II, i na kraju na jeziku giz po nalogu namesnika Pokrajine Enderta - Jaibika Igza. Na temelju opreme knjige, istoričari; Conti, Rossini, Litman i Keruli smeštaju nastanak knjige u razdoblje između 1314. do 1321.-1322.[4] I većina ostalih istoričara smatra da je svoj konačni oblik Kebra Negast dobila u 14. veku.

Kebra Nagast i Evropa[uredi | uredi izvor]

Jedan od najranijih zapisa o knjizi Kebra Nagast u Evropu je došao posredstvom zapisa Franciska Álvareza, službenog izaslanika portugalskog kralja Manuela I, na dvoru etiopskog kralja Davida II. U iscrpnom opisu te misije, Alvarez je na portugalskom opisao cara Etiopije, navike Etiopljana, veru Etiopljana i nešto o Kebra Nagast. Taj izveštaj pod nazivom Prezviter Jovan Indijski, odštampan je 1533. godine.

Dodatne informacije o knizi Kebra Nagast dao je isusovac Manuel de Almeida u svom delu Istorija Etiopije (Historia de Etiopía). Almeida je takođe bio poslan kao misionar u Etiopiju, zahvaljujući svom izvrsnom poznavanju etiopskih jezika, njegova knjiga postala je vredno delo.

U prvoj četvrtini 16. veka, P. N. Godinho objavio je neke Legende o kralju Solomonu i njegovu sinu Meneleku, na osnovu izvora iz knjige Kebra Nagast. Dodatne informacije o sadržaju knige Kebra Nagast dao je Baltazar Télez (1595–1675), autor knjige Historia general de Etiopija Alta (Coimbra, 1660).

Kebra Nagast u moderno doba[uredi | uredi izvor]

Međutim čitav tekst Kebra Nagast ostao je nepoznanica sve do kraja 18. veka, tad je Džejms Brus, poznati škotski istraživač, objavio rezultate svojih ekspedicija u potrazi za izvorima reke Nil, u njima je dao i neke informacije o sadržaju Kebra Nagast, - tako da je knjiga postala poznata u širem krugu evropskih naučnika i teologa.

U potrazi za izvorom Nila, Brus je posetio i Gondar, tu mu je ras Mikael Sehul, regent cara Tekle Hajmanota II Etiopskog, dao nekoliko najvrednijih etiopskih rukopisa, između ostalog i primerak Kebra Nagasta. U trećem izdanju svojih putopisa sa izvora Nila, koje je objavljeno 1813, dat je i opis sadržaja Kebra Nagasta. Originalni rukopis Brus je poklonio Univerzitetskoj biblioteci Bodleian Library u Oksfordu.

Prvi celoviti prevod Kebra Nagasta sa komentarima objavio je njemački orijentalista Karl Bezold 1905. godine.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Edward Ullendorff, Ethiopia and the Bible (Oxford: University Press for the British Academy) (1968). str. 75.
  2. ^ Domitius se na početku knjige pominje kao Nadbiskup Rima (i Konstantinopolisa), na kraju knjige kao patrijarh Antiohije. Tako da se možda radi o patrijarhu Domnusu II. Antinohijskom, koji je eskomuniciran nakon Trećeg vaseljenskog sabora. E. A. Wallis-Budge drži pak da se se tu radi o koptskom papi Timoteju III iz Aleksandrije ne objašnjavajući kako i zašto?
  3. ^ Hubbard, "The Literary Sources". str. 358.
  4. ^ Hubbard, "The Literary Sources". str. 352.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Hubbard, David Allan (1954). The Literary Sources of the Kebra Nagast. St. Andrews. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кебра_Нагаст&oldid=26898060”