Korisnik:Tijana Savčić/pesak2
Turske poslastice čine važan deo turske kulinarske tradicije. Postoji izreka koja je često u upotrebi i koja glasi: „Jedimo slatko, slatko ćemo i pričati". Turske poslastice se dele na dve velike grupe: poslastice od testa i poslastice na bazi mleka. [1]
Poslastice od testa sa šerbetom[uredi | uredi izvor]
Ove poslastice se prave od testa ili od kora, prže se i peku, a zatim prelivaju šerbetom. Sadrže različite dodatke, kao što su: lešnici, pistaći, orasi, pavlaka i drugi.
Baklava[uredi | uredi izvor]
Najpoznatija poslastica od testa je baklava. Centar proizvodnje baklava je grad Gazi Antep. Postoji više vrsta baklava. Šobijet je baklava trouglastog oblika koja sadrži mladi neslan sir. Razne vrste baklave i poslastica od testa dobile su interesantne nazive, najčešće prema obliku, kao na primer: slavujevo gnezdo, devojčina usna, ženski pupak, vezirov prst, burma...
-
Baklava
.png)
Tulumba[uredi | uredi izvor]
Smatra se da je tulumba dobila naziv po aparatu koji oblikuje testo, odnosno po obliku vatrogasnog rebrastog šmrka na koji podseća. Takođe, jedan od dva turska naziva za urmašice, koji glasi kalburabasti (pritisnut na sito) potiče od karakterističnih šara kalupa koji se koristi za njihovo oblikovanje. Drugi naziv je hurma tatlisi (slatkiš od urmi), po kojem je dobio svoj naziv u našem jeziku.
-
Tulumbe
Lokma[uredi | uredi izvor]
Lokma je poslastica od testa, pržena u vrelom ulju i prelivena šerbetom. Bila je posebno omiljena na sultanovom dvoru i služila se prilikom proslave nekog radosnog događaja, najčešće rodenja naslednika. Običaj da se lokma deli prijateljima i komšijama zadržao se i danas, posebno za vreme svetih noći.[2]
-
Lokma
Kadaif[uredi | uredi izvor]
Kadaif se pravi od tankih rezanaca od testa i preliva se šerbetom. Posebna vrsta kadaifa je kunefe, slatkiš koji potiče iz arapske kuhinje i sastoji se od dva sloja kadaifa povezanih neslanim, mladim sirom. Najviše se konzumira u jugoistočnoj Turskoj.
-
Kadaif
Kolač Kemal-paša[uredi | uredi izvor]
Još jedan kolač koji sadrži mladi sir je kolač Kemal-paša koji se proizvodi u mestu Mustafa Kemal Paša kod Burse.
-
dezert "Kemal Paša"
Hošmerim[uredi | uredi izvor]
U oblasti grada Balikesira priprema se hošmerim kolač od griza, sira i mleka poznat i kao „alva sa sirom", koji su u Anadoliju donela juručka plemena iz centralne Azije. Hošmerim spominje i Evlija Čelebija kao specijalitet mesta Havran.
-
Hošmerim
Ekmek kadaif[uredi | uredi izvor]
Ekmek kadaif je kolač od testa sa dodatkom pistaća, oraha ili badema, preliven šerbetom. Ovaj specijalitet potiče iz oblasti grada Afijona i služi se uz karakteristični neslani kajmak.
-
Ekmek Kadaif
Gurabije[uredi | uredi izvor]
Suvi kolači od testa, bez šerbeta, su gurabije.
Poslastice na bazi mleka[uredi | uredi izvor]
Kazan dibi[uredi | uredi izvor]
Kazan dibi je blago zapečen kolač od mleka i brašna.
Tavuk goksu[uredi | uredi izvor]
Tavuk gogsu (pileće grudi) je kolač koji izgledom podseća na gust puding, veoma je prijatnog ukusa, a zanimljivo je da je napravljen od penasto umućenog pilećeg belog mesa sa dodatkom mleka, šećera i gustina.
Sutlijaš[uredi | uredi izvor]
Sutlijaš je poslastica koja je sastavni deo svih balkanskih i bliskoistočnih kuhinja, ali i drugih svetskih gastronomija. U Turskoj se najčešće služi u malim zemljanim činijama, zapečenim u rerni.
Muhalebi[uredi | uredi izvor]
Ostale vrste pudinga na bazi mleka u turskoj kuhinji nose naziv muhalebi, koji potiče iz arapskog jezika.
Gulač[uredi | uredi izvor]
Gulač je kolač od kora natopljenih mlekom i ružinom vodicom, posut orasima, lešnicima ili pistaćima. Ova poslastica se tradicionalno priprema tokom meseca ramazana.
Sladoled iz Maraša[uredi | uredi izvor]
Sladoled iz Maraša je posebna vrsta sladoleda čija je postojbina grad Kahraman Maraš. Ovaj sladoled je specifičan zbog svog važnog sastojka, salepa. Salep ovaj sladoled čini specifičnim i izdvaja ga od svih poznatih vrsta jer mu daje elastičnu, smolastu, homogenu strukturu, kao i neočekivanu čvrstinu koja sprečava brzo topljenje i koja omogućava da se na određenoj temperaturi konzumira pomoću viljuške i noža. Ovaj ručno tučeni sladoled od kozjeg mleka prvi put se sa salepom počeo pripremati u ovom gradu, 1925. godine. Tehnologija njegove proizvodnje se stalno usavršava, tako da je ova poslastica postala jedan od prepoznatljivih simbola grada.
-
Kunefe sa dodatkom sladoleda
Ostale poslastice[uredi | uredi izvor]
Ostali, veoma popularni slatkiši koje su Osmanlije sa Bliskog istoka donele na Balkan su, u prvom redu, alva i ratluk.
Alva[uredi | uredi izvor]
Alva čiji naziv potiče iz arapskog je poslastica koja se u turskoj kuhinji priprema na više načina. One koje se spremaju u kućnim uslovima su alva od griza i alva od brašna. Alva u turskoj tradiciji ima kulturološki, obredni i verski značaj. Osim kao svakodnevna poslastica, alva se priprema kao hranljiva namirnica za porodilje, deli se prijateljima i komšijama radi saopštavanja radosnih vesti, povodom ispraćaja u vojsku ili na hadžiluk, završetka školovanja, kupovine kuće, prilikom proslave suneta, obreda prizivanja kiše, kao i za vreme muslimanskih svetih noći. Osim povodom radosnih dogadaja, alva se služi i nakon sahrane u kući pokojnika.
-
Griz alva
Pišmanije[uredi | uredi izvor]
Pišmanije ili ćeten-alva je posebna vrsta alve u obliku vlakana koja se razdvajaju i tope u ustima. Priprema ove vrste alve koja izgledom podseća na pamuk, odnosno vunu, zahteva umešnost i fizičku spremnost. Karakteristična je za grad Kodžaeli.[3] Iako je u našoj literaturi zabeležena u svom autentičnom obliku, ova alva se u našim krajevima priprema u znatno izmenjenoj formi. Tahan-alva ili tan-alva priprema se od susamovog tana (pasta od semenki susama) sa dodatkom šećera. Lisnata alva ima više tankih slojeva koji podsećaju na listove hartije, odakle je i dobila naziv. Njena najpopularnija, filovana varijanta u obliku velike, okrugle, hrskave oblande i danas se može naći kod uličnih prodavaca.
Lokum[uredi | uredi izvor]
Ratluk, lokum, rahat-lokum je poslastica od skroba, pirinčanog brašna, šećera, kiseline i vode. Zavisno od vrste kojih ima u ratluk se dodaju arome vanile, ruže, nara, narandže, nane, đumbira, kao i lešnici, pistaći, kokos, orah, badem i drugi sastojci. Ratluk je u Anadoliji i u Osmanlijskom carstvu bio poznat u 15. veku, a na samom kraju 18. veka ga je nepoznati engleski putnik doneo u Evropu gde je dobio naziv Turkish Delight. Ratluk je veoma popularan na Bliskom istoku i Balkanu, u severnoj Africi, pa čak i u Americi. Džezerije je specifičan ratluk od šargarepe, bogat mineralima i vitaminima, i ne sadrži holesterol. Specijalitet je u gradovima Tarsus, Adana i Mersin.
-
Lokumi
Slatki sudžuk[uredi | uredi izvor]
Slatki sudžuk se pravi tako što se komadići oraha, badema ili lešnika, nanizani na konac, posipaju skrobnim brašnom, zatim prelivaju vrućim prirodnim grožđanim sokom i suše. U našim krajevima se još ponegde zadržao slatkiš pod ovim nazivom, ali se priprema u veoma izmenjenoj, krajnje pojednostavljenoj formi i ne odgovara originalnom receptu.
Pestil[uredi | uredi izvor]
Pestil je tradicionalni anadolijski slatkiš koji se pravi od presovanog, sušenog voća, koji nakon svih faza obrade dobija oblik kore koja podseća na mušemu. Tada se seče, presavija i oblikuje i ukrašava orasima.
Zerde[uredi | uredi izvor]
Zerde je želatinast kolač od pirinča ukrašen šafranom. Služi se prilikom svečanosti povodom rođenja, suneta i venčanja, a konzumira se kako u centralnoj i jugoistočnoj Anadoliji tako i u Trakiji.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Aykut, Ksenija (2017). Turski folklor. Lapovo: Kolor Pres. str. 156. ISBN 978-86-83801-69-5.
- ^ Artun, Erman (2005). Türk Halkbilimi. Istanbul. str. 301.
- ^ Škaljić, Abdulah (1985). Turcizmi u srpskohrvatskom jeziku. Sarajevo: Svjetlost. str. 191—192.