Kosovskomitrovački okrug (UNMIK)

Kosovskomitrovački okrug (UNMIK)
Kosovskomitrovački okrug (UNMIK);
Država	Srbija
Region	Kosovo i Metohija
Istorijske oblasti	Kosovo
Admin. centar	Kosovska Mitrovica
Površina	2,077 km2
Stanovništvo	2011.
— broj st.	232,833
— gustina st.	112.100,63 st./km2
Opštine i gradovi	7 ; Severne i Južna Kosovska Mitrovica, Leposavić, Srbica, Vučitrn, Zubin Potok, Zvečan
Broj naselja	267

Kosovskomitrovački okrug je jedan od sadašnjih sedam okruga Kosova i Metohije po UNMIK-ovoj podeli, a centar okruga je Kosovska Mitrovica. Okrug čine opštine Severna i Južna Kosovska Mitrovica, Leposavić, Srbica, Vučitrn, Zubin Potok i Zvečan.

Ovaj okrug zauzima istu teritoriju kao i Kosovskomitrovački upravni okrug po zvaničnoj administrativnoj podeli Republike Srbije.

Albanci čine većinu stanovništva u opštinama Južna Kosovska Mitrovica, Vučitran i Srbica, dok su Srbi u većini u opštinama Leposavić, Zvečan i Zubin Potok, kao i u Severnoj Kosovskoj Mitrovici.

Osnivanje[uredi | uredi izvor]

Stvaranje UNMIK-ovih regionalnih struktura započelo je nedugo po dolasku misije UN na Kosovo i Metohiju. Rešenjem UNMIK-a br. 14 od 21. oktobra 1999. godine, na području Kosova i Metohije ustanovljena je funkcija regionalnih administratora (Regional Administrators). Prilikom donošenja ove odluke UNMIK je poštovao dotadašnju podelu na pet okruga, tako da je jedan od prvih regionalnih administratora bio postavljen u Kosovskoj Mitrovici.^[1]

Regionalni administratori su bili službenici UNMIK-a i birani su iz redova stranih diplomata i bivših visokih oficira, većinom iz država članica NATO. Među prvim kosovskomitrovačkim regionalnim administratorima su bili: Mario Morkone (Mario Morcone, 1999-2000) iz Italije, Vilijam Neš (William L. Nash, proleće-jesen 2000) iz SAD i Entoni Velč (Anthony Welch, 2000-2001) iz Velike Britanije.

Iako je Republika Srbija preko svojih okružnih i opštinskih organa (od kojih je većina nakon juna 1999. godine bila izmeštena iz svojih zvaničnih središta) nastojala da uspostavi korektnu saradnju sa UNMIK-ovim regionalnim administratorima (prvenstveno u oblasti zaštite lokalnog srpskog stanovništva) u praksi se pokazalo da se jedan od glavnih ciljeva osnivanja pomenutih UNMIK-ovih organa ogledao u postepenom suzbijanju rada zvaničnih okružnih i ostalih ustanova Republike Srbije na području Kosova i Metohije. Posebne teškoće postojale su upravo u podeljenoj Kosovskoj Mitrovici i ostalim delovima Severnog Kosova, pošto su tamošnji Srbi bili uporni u nastojanju da ostanu u sklopu držano-pravnog poretka Republike Srbije.

Tokom narednih godina, prvobitna mreža reginalnih administratora je izmenjena, tako da se regionalne strukture UNMIK-a više nisu poklapale sa zvaničnom okružnom podelom Kosova i Metohije u državno-pravnom sistemu Republike Srbije, osim u slučaju nadležnosti regionalnog administratora u Kosovskoj Mitrovici, čija se oblast i dalje poklapala sa teritorijom Kosovskomitrovačkog upravnog okruga.

Rešenjem UNMIK-a br. 9 od 15. maja 2001. godine propisan je "Ustavni okvir" privremenih organa samouprave na Kosovu i Metohiji, koji nije predviđao postojanje samoupravnih organa na okružnom nivou, tako da su regionalni administratori UNMIK-a i dalje ostali jedini predstavnici vlasti na tom nivou uprave.^[2]

Rešenjem UNMIK-a br. 11 od 17. aprila 2003. godine, funkcija regionalnih administratora zamenjena je funkcijom regionalnih predstavnika (Regional Representatives).^[3] Iako je ovaj korak bio preduzet uporedo sa izgrađivanjem i jačanjem lokalnih organa vlasti u sklopu privremene samouprave na Kosovu i Metohiji, regionalnim predstavnicima su prvobitno bila ostavljena ovlašćenja dotadašnjih regionalnih administratora. Međutim, tokom narednih godina, njihov delokkrug rada se postepeno sužavao. Posebna ovlašćenja zadržali su jedino regionalni predstavnici u Kosovskoj Mitrovici, zbog složene situacije u Severnom Kosovu. Ovu dužnost je od 2005. do 2008. godine obavljao američki diplomata Džerard Galuči (Gerard M. Gallucci), a nakon njega indijski diplomati Anil Vasišt (Anil Vasisht) od 2009. godine i Avadeš Matur (Avadhesh Mathur) od 2012. godine.

Lokalne albanske vlasti na Kosovu i Metohiji su uporedo sa izgradnjom svojih para-državnih struktura pristupile i stvaranju regionalnih, odnosno okružnih organa vlasti, što je dovelo do zvaničnog obrazovanja "Mitrovačkog regiona" (alb. Rajoni i Mitrovicës) odnosno Kosovskomitrovačkog okruga (UNMIK).