Krapinski pračovek
Krapinski pračovek je naziv za fosilne ostatke čoveka, vrste Homo neanderthalensis, pronađene 1899. godine na lokalitetu Hušnjakovo pored Krapine u Hrvatskoj. Tokom istraživanja koje je trajalo šest godina pronađeno je 876 fosilnih ostataka ljudi, po čemu je ovo nalazište najbogatije svetsko nalazište neandertalaca.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Nalazište u polupećini na brdu Hušnjakovo u Krapini je otkriveno 1899. godine. Voditelj istraživanja bio je Dragutin Gorjanović-Kramberger, hrvatski paleontolog, koji je 23. avgusta iste godine na poziv fra Dominika Antolkovića posetio nalazište na Hušnjakovu brdu kako bi proučio ostatke kostiju i zuba, koje su pronašli radnici prilikom iskapanja peska na brdu. Sama istraživanja na nalazištu su trajala do 1905. godine.
Istraživanje[uredi | uredi izvor]
Tokom istraživanja, u sloju zemlje debelom 8 metara sakupljeno je više od 5.000 predmeta, i otkrivene su četiri zone podeljene prema nalazima:
- Castor fiber (evropski dabar)
- Homo sapiens (čovek)
- Rhinocerus merckii (nosorog)
- Ursus spelaeus (pećinski medved).
Osim navedenih pronađeni su i ostaci mnogih drugih pleistocenskih životinja. Od 5.000 nalaza, 876 nalaza su ljudske kosti nekoliko desetina pojedinaca (po nekim procenama i do osamdesetak) u rasponu starosti od 2 do 40 godina. Od 876 nalaza kostiju, 196 su zubi, a ostalo su kosti ostalih delova tela. Važno je istaći da nije pronađen ni jedan celovit skelet. Na lokalitetu je pronađeno i preko hiljadu umetničkih predmeta, kamenog oruđa koji su pripadali musterijanskoj kulturi. Takođe su pronađeni i ostaci ognjišta, po čemu se zaključuje da je krapinski pračovek poznavao vatru. Starost nalaza krapinskog pračoveka se procenjuje na 100.000 godina.
Život krapinskog pračoveka[uredi | uredi izvor]
Krapinski pračovek bavio se lovom i sakupljanjem šumskih plodova, a polupećinu u Hušnjakovu je koristio kao sklonište i stanište. Na takvu upotrebu upućuju nalazi ognjišta. Bio je nižeg rasta, prosečne visine od 160 cm i robusne građe. Izrađivao je sofisticirana oruđa, brinuo se za bolesne, zakopavao je svoje mrtve uz određene ceremonije, imao je neku vrstu jezika, te postoje naznake religioznosti. Naučnici još uvek diskutuju o načinu na koji je krapinski pračovek nestao. Neki podupiru hipotezu da je bio kanibal, no glavni argument protivnika ove hipoteze je visok stepen ljudskih odnosa postignut u zajednici i briga za pripadnike zajednice.
Nalazište je zaštićeno kao paleontološki spomenik prirode i poznato je kao jedno od najbogatijih paleolitskih staništa neandertalskog čovjeka u Hrvatskoj i Evropi. Velik deo ostataka sa Hušnjakova nalazi se u Muzeju evolucije u Krapini, a u izgradnji je novi muzejski kompleks, savremenog dizajna.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Karavanić, Ivor: Život neandertalaca, Školska knjiga, Zagreb, 2004.
- Neandertalac - najveće svetsko nalazište neandertalaca
