Pređi na sadržaj

Limena katedrala

Koordinate: 49° 54′ 44.12″ N 97° 08′ 2.93″ W / 49.9122556° S; 97.1341472° Z / 49.9122556; -97.1341472
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
49° 54′ 44.12″ N 97° 08′ 2.93″ W / 49.9122556° S; 97.1341472° Z / 49.9122556; -97.1341472
Serafim i Limena katedrala

Limena katedrala (ukr. Бляшана Катедра, engl. Tin Can Cathedral) bila je prva nezavisna ukrajinska crkva u Severnoj Americi te srce Serafimitske Crkve. Osnovana je u Vinipegu, i nije bila povezana ni sa jednom drugom crkvom u Evropi.

Ukrajinski migranti počeli su da pristižu u Kanadu 1881. godine i to većinom iz austro-ugarskih pokrajina Bukovine i Galicije. Pomenute novopridošlice iz Bukovine bili su pravoslavci a Galicijanci grkokatolici. Obe grupe su bile upoznate sa vizantijskim obredom. Do 1903. godine ukrajinska populacija u zapadnoj Kanadi postala je dovoljno velika da privuče pažnju verskih vođa, političara i pedagoga.

Najznačajnije osobe

[uredi | uredi izvor]
Kirilo Genik (1857–1925)

Značajna osoba ukrajinske zajednice u drugoj polovini 19. veka u Vinipegu bio je Kirilo Genik (1857—1925). Genik je došao iz Galicije nakon položene mature na Ukrajinskoj akademskoj gimnaziji u Ljvivu. Kratko vreme studirao je i pravo na Univerzitetu u Černivcima.[1] Bio je prijatelj s Ivanom Frankom, ukrajinskim autorom dela Lisica Mikita. Genik je delio Frankova oštra satirička stanovišta o tadašnjem kleru te Frankove sklonosti ka socijalizmu. Genik je bio uverenja da se mora "osloboditi" narod od klera te sprovesti zemljišne reforme pomoću kojih bi se, prema Genikovom uverenju, seljaštvo oslobodilo od neprisutnih zemljovlasnika koji su, u dogovoru sa crkvenom hijerarhijom, i dalje imali kontrolu nad zemljištem.

Po dolasku u Kanadu, Genik je postao prvi Ukrajinac kog je zaposlila kanadska vlada. Radio je kao imigracioni službenik čija je dužnost bila da doseljenike uputiti u njihove nove domove. Genikov rođak Ivan Bodrug (1874—1952) i drugov prijatelj Ivan Negrič (1875—1946) takođe su došli iz sela Bereziva, regije Kolomije.[1] Bili su kvalifikovani kao učitelji za rad u osnovnim školama u Galiciji. Njih trojica su činila intelektualno jezgro ukrajinske zajednice. Bili su poznati kao Berezivska trojica. Najstariji od njih, Genik, bio je oženjen Paulinom, rođenom Curkovski, kćerkom sveštenika sa kojom je imao šestoro dece - tri sina i tri ćerke.[2]

Druga značajna osoba bio je biskup Serafim, čije je pravo ime bilo Stefan Ustvolski. Ustvolskog je na kraju izopštio ruski Sveti Sinod u Petrogradu. Ali njegova priča počinje kada je iz ličnih razloga otputovao u Svetu Goru, gde ga je za biskupa posvetio sveti Anfim, koji je tvrdio da je biskup (to je bila priča koju je sa sobom doneo u Novi Svet).[3] Nakon što je posvećen za biskupa, Serafim putuje u severnu Ameriku, na kratko boraveći kod ukrajinskih sveštenika u Philapelphiji. U trenutku kada je došao u Vinipeg, nije bio odan ni prema ruskoj pravoslavnoj Crkvi ni prema ijednoj inoj Crkvi. Prerijski Ukrajinci prihvatili su ga kao putujućeg svetog čoveka, kao što je i bio običaj još od početka hrišćanstva.[4]

Još jedna osoba koja je učestvovala u događajima koji su kulminirali stvaranjem Limene katedrale, bio je Serafimov pomoćnik Makarije Marčenko. Marčenko je delovao kao đakon ili kantor, pomažući Serafimu s crkvenim službama, koje je veoma dobro poznavao. Stigao je zajedno sa Serafimom iz Sjedinjenih Država. Nadbiskup Langevin, smešten u Svetog Bonifacija, bio je poglavar rimokatoličke nadbiskupije zapadne Kanade, te u direktnom kontaktu sa Papa Pije X u Vatikanu. Verovao je da su njegovi sveštenici bili više nego dovoljni za potrebe ukrajinske populacije.[5] Ostali učesnici bili su dr. Vilijam Patrik, direktor Manitoba Koledža - prezviterijanskog koledža u Vinipegu; Liberalna stranka Manitobe; te ruski pravoslavni misionari sa biskup Tihon kao šef ruske pravoslavne misije u Severnoj Americi.

Događaji

[uredi | uredi izvor]

Član parlamenta Manitobe Džozef Bernijer, u saradnji sa Rimom uveo je 1902. zakon kojim je »preneo upravljanje nad celim vlasništvom Grčke Rusinske Crkve društvima koje je kontrolisala Rimska Crkva«.[6] Nadbiskup Langevin je izjavio da se »Rusini moraju dokazati katolicima tako da imovinu predaju crkvi, a ne kao protestanti pojedincima ili odborima svetovnjaka koji su nezavisni od sveštenika ili biskupa«.[7] Veličina ukrajinske prerijske populacije takođe je privukla interesovanje ruskih pravoslavnih misionara. U to vreme, Ruska pravoslavna crkva trošila je znatne materijalne resurse na misionarski rad u severnoj Americi (100.000 dolara godišnje).[3] I Prezviterijanska Crkva takođe je postala zainteresovana. Pozvala je mladiće iz ukrajinske zajednice da pohađaju Manitoba Koledž (danas Univerzitet Vinipega), na kojem se pokrenula posebna nastava usmerena osposobljavanju mladih Ukrajinaca koji su želeli da postanu učitelji (a kasnije nezavisni sveštenici grčke crkve).[8] Direktor koledža, Doktor King, intervjuisao je na tečnom nemačkom kandidate Bodruga i Negriča. Genik je njihove učiteljske dokumente preveo s poljskog na engleski jezik. Postali su prvi ukrajinski studenti na univerzitetu u Severnoj Americi.

Unutra Limena katedrala, 1905

Genik, Bodrug i Negrič brzo su delovali kako bi osigurali svoju zajednicu.[9] Doveli su Serafima, koji je stigao u aprilu 1903.[10] kako bi osnovao crkvu koja bi bila nezavisna od svih crkava u Evropi i koja ne bi bila odana ni jednoj interesnoj grupi koja se takmiči za duše novih prerijskih ukrajinskih imigranata. Na njihovo zadovoljstvo, Serafim je osnovao Pravoslavnu Rusku Crkvu (ne Rusku Pravoslavnu), te sebe proglasio poglavarom, a da umiri Ukrajince takođe se zvala i Serafimitska Crkva. Župljanima je pružio istočni obred s kojim su imigranti bili upoznati.

»13. oktobra 1903. Serafim je službeno blagoslovio i otvorio malu drvenu konstrukciju, na istočnoj strani Makgregor ulice, između Manitoba i Pričard avenije, koja se možda mogla zvati Crkva Svetog Duha«.[11] »U novembru 1904. započeo je izgradnju svoje poznate 'Limene katedrale' na uglu King ulice i Stela avenije«,[12] napravljenu od otpadnog metala i drva. Harizmatičan, Serafim je »zaredio otprilike 50 sveštenika i bezbroj đakona, od kojih su mnogi bili polupismeni, koji su dalje vršili svoje poslanje po naseljenim područjima, propovedajući nezavisno pravoslavlje i zastupništvo vlasništva crkvenih poseda. U dve godine crkva je skupila skoro 60.000 sledbenika«.[13]

»Zbog raznih indiskrecija i problema sa zavisnošću od alkohola«[9] Serafim je izgubio poverenje intelektualaca koji su ga pozvali u Vinipeg. Došlo je do udara u kojem su ga izbacili sa čelništva. Serafim je otišao u Sankt Peterburg kako bi od ruskog Svetog Sinoda pokušao dobiti priznanje i dalja sredstva za Serafimitsku Crkvu. Za vreme njegovog odsustva, Ivan Bodrug i Ivan Negrič, tada već studenti teologije na Manitoba Koledžu, te sveštenici Serafimitske crkve, uspeli su dobiti garanciju od prezviterijanskog fonda za sredstva namenjena za Serafimitsku Crkvu pod uslovima da se s vremenom prebaci na prezviterijanski model. »Kasne jeseni 1904. godine Serafim se vratio iz Rusije, ali sa sobom nije doneo novčana sredstva«.[14] Po povratku otkrio je izdaju i bez oklevanja izopštio je sve sveštenike koji su učestvovali u izdaji. U lokalnim novinama objavio je njihove slike sa imenima napisanim preko prsa kao da se radi o kriminalcima.[15] Njegova osveta bila je kratkog veka jer je primio vest da je i on sam izopšten od strane ruskog Svetog Sinoda: »(...) kada je Sveti Sinod izopštio Serafima i sve njegove sveštenike, otišao je 1908. i nikada se više nije vratio«.[13]

Posledice

[uredi | uredi izvor]

Kao rezultat društvenih i duhovnih previranja koja su prohujala prerijom, osnovana je ukrajinsko-kanadska zajednica.

Ivan Bodrug, jedan od pobunjenika pri Serafimitskoj crkvi, postao je poglavar nove Nezavisne crkve. Bio je harizmatičan sam po sebi i zbog prezviterijanskog uticaja pripovedao je evanđeosko Hrišćanstvo. Živeo je sve do 1950.-tih godina. Zgrade Nezavisne Crkve bile su smeštene na uglu Pričard avenije i Makgregor ulice. Prva je u međuvremenu srušena, dok crkva, koju je Serafim koristio kao svoju prvu crkvu, tj. druga zgrada sagrađena je sredstvima iz prezviterijanskih fondova, i dan danas postoji preko puta Lejbor Templ, u predelu Nortend, Vinipeg.[16]

Nadbiskup Langevin povećao je svoje napore da ukrajinsku zajednicu stavi pod rimokatoličko okrilje. Osnovao je crkvu Sv. Nikole i doveo belgijske sveštenike, oca Delera i druge, koji su Svetu Misu slavili na starocrkvenoslavenskom, odeveni prema grčkim obredima, te su službe vodili na poljskom. Ova se crkva nalazi preko puta nezavisne ukrajinske katoličke katedrale Sv. Vladimira, u Makgregor ulici Vinipeškog Nortenda. Takmičenje ove vrste pružilo je izvrsnu priliku ukrajinsko-kanadskoj deci da nauče da govore ukrajinski jezik.[15]

Liberalna stranka, svesna da Ukrajinci nisu više saveznici sa nadbiskupom Langevinom; te rimokatolici koji su bili povezani sa Konzervativnom strankom, napravili su korak napred kada su finansirali prve ukrajinske novine u Kanadi, Kanadski Farmer (ukr: Kanadійskій Fermer). Prvi glavni urednik nije bio niko drugi nego Ivan Negrič.

Serafim je iščezao nakon 1908, ali se sve do 1913. moglo naići na vesti o njemu u novinama Ukrajinski Glas (Ukraїnsьkiй golos) kako prodaje Biblije radnicima na železnici u Britanskoj Kolumbiji. Prema drugim verzijama priče, vratio se u Rusiju.

Kiril Genik se zajedno sa svojom najstarijom kćeri i jednim od sinova na neko vreme preselio u Severnu Dakotu, Sjedinjene Države. Vratio se i umro 1925. godine.

Makarije Marčenko, nakon Serafimova odlaska, proglasio je sebe ne samo novim biskupom Serafimitske crkve, nego i glavnim patrijarhom, papom, glavnim hetmanom i princem. Za svaki slučaj da ne bi pokazao sklonost nekoj od crkava, još je i izopštio Papu i ruski Sveti Sinod.[13] Postoje beleške da je sve do kraja 1930.-tih putovao u ruralna područja i služio misu Ukrajincima koji su sledili istočne obrede.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press. University of Alberta, Edmonton. (1991). str. 170.
  2. ^ Hryniuk, Stella. Dictionary of Canadian Biography Online, www.biographi.ca/EN/009004-119.01-e.php?id_nbr=8154
  3. ^ a b Mitchell, Nick. Ukrainian-Canadian History as Theatre in The Ukrainian Experience in Canada: Reflections 1994, Editors: Gerus, Oleh W.; Gerus-Tarnawecka, Iraida; Jarmus, Stephan, The Ukrainian Academy of Arts and Sciences in Canada, Winnipeg. str. 226
  4. ^ Mitchell, Nick. The Mythology of Exile in Jewish, Mennonite and Ukrainian Canadian Writing in A Sharing of Diversities, Proceedings of the Jewish Mennonite Ukrainian Conference, “Building Bridges”, General Editor: Stambrook, Fred, Canadian Plains Research Center, University of Regina, (1999). str. 188.
  5. ^ Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press. University of Alberta, Edmonton. (1991). str. 184.
  6. ^ Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press. University of Alberta, Edmonton. (1991). str. 189.
  7. ^ Winnipeg Tribune 25 February 1903.
  8. ^ Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press. University of Alberta, Edmonton. (1991). str. 192.
  9. ^ a b Yereniuk, Roman, A Short Historical Outline of the Ukrainian Orthodox Church of Canada, www.uocc.ca/pdf. str. 9
  10. ^ Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press. University of Alberta, Edmonton. (1991). str. 190.
  11. ^ Martynowych, Orest T., The Seraphimite, Independent Greek, Presbyterian and United Churches, umanitoba.ca/...canadian.../05_The_Seraphimite_Independent_Greek_Presbyterian_and_United_Churches.pdf -. str. 1
  12. ^ Martynowych, Orest T., The Seraphimite, Independent Greek, Presbyterian and United Churches, umanitoba.ca/...canadian.../05_The_Seraphimite_Independent_Greek_Presbyterian_and_United_Churches.pdf -. str. 2
  13. ^ a b v Bodrug, Ivan. Independent Orthodox Church: Memoirs Pertaining to the History of a Ukrainian Canadian Church in the Years 1903-1913, translators: Bodrug, Edward; Biddle, Lydia, Toronto, Ukrainian Research Foundation, 1982, page xiii
  14. ^ Bodrug, Ivan. Independent Orthodox Church: Memoirs Pertaining to the History of a Ukrainian Canadian Church in the Years 1903-1913, translators: Bodrug, Edward; Biddle, Lydia, Toronto, Ukrainian Research Foundation, (1982). str. 81
  15. ^ a b Mitchell, Nick. Ukrainian-Canadian History as Theatre in The Ukrainian Experience in Canada: Reflections 1994, Editors: Gerus, Oleh W.; Gerus-Tarnawecka, Iraida; Jarmus, Stephan, The Ukrainian Academy of Arts and Sciences in Canada, Winnipeg. str. 229
  16. ^ Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991, photograph 47.

Literatura

[uredi | uredi izvor]
  • Bodrug, Ivan. Independent Orthodox Church: Memoirs Pertaining to the History of a Ukrainian Canadian Church in the Years 1903-1913, translators: Bodrug, Edward; Biddle, Lydia, Toronto, Ukrainian Research Foundation, 1982.
  • Manitoba Free Press, issues of 10 October 1904, 20 January 1905, 28 December 1905.
  • Martynowych, Orest T., The Seraphimite, Independent Greek, Presbyterian and United Churches, umanitoba.ca/...canadian.../05_The_Seraphimite_Independent_Greek_Presbyterian_and_United_Churches.pdf -
  • Martynowych, Orest T. Ukrainians in Canada: The Formative Period, 1891-1924. Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, University of Alberta, Edmonton, 1991.
  • Maruschak, M. The Ukrainian Canadians: A History, 2nd ed., Winnipeg: The Ukrainian Academy of Arts and Sciences in Canada, 1982.
  • Mitchell, Nick. The Mythology of Exile in Jewish, Mennonite and Ukrainian Canadian Writing in A Sharing of Diversities, Proceedings of the Jewish Mennonite Ukrainian Conference, "Building Bridges", General Editor: Stambrook, Fred, Canadian Plains Research Center, University of Regina, 1999.
  • Mitchell, Nick. Ukrainian-Canadian History as Theatre in The Ukrainian Experience in Canada: Reflections 1994, Editors: Gerus, Oleh W.; Gerus-Tarnawecka, Iraida; Jarmus, Stephan, The Ukrainian Academy of Arts and Sciences in Canada, Winnipeg.
  • Winnipeg Tribune, issue of 25 February 1903.
  • Yereniuk, Roman, A Short Historical Outline of the Ukrainian Orthodox Church of Canada.

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Limena katedrala na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Лимена_катедрала&oldid=27838320”