Lužani (Sanski Most)
Lužani | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
| Kanton | Unsko-sanski kanton |
| Opština | Sanski Most |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  13[1] |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 43′ 22″ S; 16° 42′ 28″ I / 44.7227373° S; 16.7078176° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 252 m |
| Površina | 2,36[2] km2 |
  Lužani Lužani na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 79265 |
| Pozivni broj | 037 |
Selo Lužani (opština Sanski Most) se nalazi u Unsko-Sanskom kantonu bosansko-hercegovačkog entiteta federacije Bosne i Hercegovine.
Geografski položaj[uredi | uredi izvor]
Graniči se sa selima Tomina, odvojeno manjom rečicom, na jugoistoku, Kijevo na jugozapadu, Kruhari na jugu, Čaplje na severoistoku na desnoj i Kljevci na istoku, na levoj strani vodotoka reke Sane.[3]
Selo se nalazi na desnoj strani vodotoka reke Sane. Od korita reke prve kuće razgraničava ravničarsko prostranstvo, po širini od oko 1.000 i po dužini od oko 3.000-4.000 metara. Kuće se dalje rasprostiru na blagim uzvišenjima, brežuljcima, inače ratarsko plodnom i obradivom zemljištu. Od ravničarskog dela zemljišta koje je korišćeno samo za kosidbu trave i ispašu stoke, naselje je odvojeno asfaltnim regionalnim putem. Opštinski centar, Sanski Most pa i selo preko ovog puta (Sanski Most—Ključ), povezani su sa važnijim i dužim, magistralnim putem M5, nekada zvanom „put AVNOJ-a“, na jugozapadu prema Ključu, Jajcu, Bosanskom Petrovcu i Bihaću, a prema severoistoku selo i Sanski Most kao opštinski centar istim putem povezani su sa Prijedorom i Banjom Lukom kao većim opštinama u regiji, poznatoj pod nazivom Bosanska Krajina, koja se prostire na oba entiteta u Bosni i Hercegovini.[3]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Muško stanovništvo sela masovno je streljano 2. avgusta 1941. godine. Preživeli su samo 2-3 odrasla muškarca, koja su pre tog zločina odvedeni u zarobljeništvo i jedan je pod neobjašnjenim okolnostima preživeo streljanje iako je bio odveden pred stroj.[3]
Između Prvog i Drugog svetskog rata, pa sve do građanskog rata 1991—1995. godine većinsko stanovništvo je bilo srpsko.[3] Posle Drugog svetskog rata selo nije imalo verske objekte ni jedne veroispoveti. Pre građanskog rata 1991—1995. godine stanovništvo je bilo postiglo solidan životni standard, naročito u odnosu na nivo životnog standarda i uslove života pre i 20 godina posle Drugog svetskog rata. Sva domaćinstva su imala nove kuće, potpuno opremljene i snabdevene savremenim pokućstvom.[3]
U selu je bila izgrađena vodovodna mreža i kanalizacija, instalirana elektro i PTT mreža, mehanizovana obrada poljoprivrednog imanja, zemljišta, voćnjaka, obezbeđen prevoz i saobraćaj do opštinskog centra i šire međumesni saobraćaj. Ovakav nivo životnog standarda bio je karakterističan za celu regiju pa i Republiku Bosnu i Hercegovinu.[3]
Demografija[uredi | uredi izvor]
Selo je 60-ih i 70-ih godina 20. veka imalo oko 30 domaćinstava i preko 200 stanovnika. Posle vojne operacije poznate kao „Sana“, od oktobra 1995. godine je ostalo bez stanovnika, a kuće su porušene miniranjem. Povratak stanovništva nije u izgledu. Od 1995. do juna 2005. godine iz dva domaćinstva vratila su se tri stanovnika, jedan u jedno, a dvoje u drugo domaćinstvo.[3] Prema popisu stanovništva Federacije Bosne i Hercegovine iz 2013. godine, u selu je živelo svega 13 stanovnika u manje ili ukupno 3 domaćinstva.[1]
| Nacionalnost[4] | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 162[5] (93,10%) | 192[6] (75,29%) | 164[7] (72,57%) | 161[8] (77,40%) |
| Hrvati | 10[5] (5,75%) | 63[6] (24,71%) | 62[7] (27,43%) | 47[8] (22,60%) |
| Jugosloveni | 2[5] (1,15%) | 0[6] (0,00%) | 0[7] (0,00%) | 0[8] (0,00%) |
| Ukupno | 174[5] | 255[6] | 226[7] | 208[8] |
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Statistički bilten 195, str. 25.
- ^ Savezni zavod za statistiku stanovnici i površina 1991.
- ^ a b v g d đ e Slavko K. Šobot 2006.
- ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
- ^ a b v g Statistički bilten 234 1993, str. 92.
- ^ a b v g Savezni zavod za statistiku 1981.
- ^ a b v g Savezni zavod za statistiku 1971.
- ^ a b v g Savezni zavod za statistiku 1961.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Slavko K. Šobot (2006). „Lužani”. Kragujevac: Moj Grmeč. Arhivirano iz originala 24. 09. 2015. g. Pristupljeno 15. 5. 2015.
- „Popis stanovništva, domaćinstava/kućanstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013.godine — Preliminarni rezultati po općinama i naseljenim mjestima u Federaciji Bosne i Hercegovine” (PDF). Statistički bilten. Sarajevo: Federalni zavod za statistiku. 195. 2013. ISSN 1512-5106. Arhivirano iz originala (PDF) 13. 05. 2015. g. Pristupljeno 15. 5. 2015.
- „Popis stanovništva domaćinstava i stanova u 1961. godine — Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije po naseljima i opštinama” (PDF). 3. Beograd: Savezni zavod za statistiku. 191. ISBN 86-7479-023-2. Pristupljeno 15. 5. 2015.
- „Popis stanovništva domaćinstava i stanova 1971. godine — Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije po naseljima i opštinama” (PDF). 2. Beograd: Savezni zavod za statistiku. 1994. ISBN 86-7479-022-4. Pristupljeno 15. 5. 2015.
- „Popis stanovništva domaćinstava i stanova 1981. godine — Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije po naseljima i opštinama” (PDF). 1. Beograd: Savezni zavod za statistiku. 1991. Pristupljeno 15. 5. 2015.
- „Nacionalni sastav stanovništva — rezultati za republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.” (PDF). Statistički bilten. Sarajevo: Državni zavod za statistiku Republike Bosne i Hercegovine. 234. 1993. Arhivirano iz originala (PDF) 05. 03. 2016. g. Pristupljeno 15. 5. 2015.
- Stanovnici prema nacionalnoj pripadnosti i površini naselja — Bosna i Hercegovina 1991 (PDF). Beograd: Savezni zavod za statistiku. Pristupljeno 15. 5. 2015.