Manastir Svetog arhangela Gavrila (Zemun)
| Manastir Svetog arhangela Gavrila u Zemunu | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | SPC |
| Osnivanje | 18. vek |
| Osnivač | Teodor Toša Apostolović |
| Mesto | Zemun |
| Država |  SRB |
Manastir Svetog arhangela Gavrila u Zemunu je manastir Beogradsko-karlovačke mitropolije Srpske pravoslavne crkve iz 18. veka.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Crkva je podignuta u 18. veku, na mestu nekadašnje crkvice od dasaka, u zemunskom gradskom parku. Sagradio ju je zemunski trgovac Teodor Toša Apostolović 1786. godine.[2]
Izgrađena je u baroknom stilu. Zvonik je dvospratan s tim što je drugi sprat dozidan 1840. godine, koja je i označena krupnim reljefnim brojkama na fasadi.[1]
Kontumacku kapelu Sv. arhanđela Mihaila i Gavrila podigao je 1786. godine zemunski trgovac Teodor –Toša Apostolović. I služila je za verske obrede pravoslavnih putnika koji su iz Turske prelazili u Austrougarsku a morali izvesno vreme da provedu u karantinu (Kontumacu). Posle rasformiranja kontumca, crkva je izgubila značaj da bi se dvadesetih godina dvadesetog veka dolaskom značajnog broja ruskih izbeglica crkva aktivirala i sve do kraja Drugog svetskog rata služila kao ruska crkva. U drugoj polovini dvadesetog veka je bila sasvim zapuštena. Godine 1981, zapuštenu crkvu je preuzeo tadašnji jeromonah (sadašnji episkop) Filaret. Pod njegovom brigom, crkva je bila obnovljena, međutim, freske iz vremena njene izgradnje su uništene. Danas je crkva aktivna i predstavlja jedan od samo dva sačuvana objekta nekadašnjeg Kontumaca, važne privredne i sanitarne ustanove Starog jezgra Zemuna, osnovane još 1730. godine.
Nakon Prvog svetskog rata i Oktobarske revolucije, Srpska pravoslavna crkva ustupila je ovu crkvu ruskoj emigraciji u Srbiji. Nestankom ruske emigracije, crkva se vraća Srpskoj pravoslavnoj crkvi. Crkva je stavljena pod zaštitu 17. maja 1966. godine kao spomenik kulture. Obnovljena je 1986. godine.
Odlukom Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve 6. marta 1990. godine postaje ženski manastir Svetog Arhangela Gavrila.[3]
Opis[uredi | uredi izvor]
Kapela je barokna građevina sa osnovom duplog krsta, polukružnom apsidom i dvospratnim zvonikom. U dispoziciji prostorija, dirigovanoj kontumackim režimom, izdvajaju se niše, rezervisane za putnike koji su izdržavali karantin. No i pored toga, karakteristična je njena sličnost sa crkvama Raške škole, što ukazuje na negovanje tradicija srpske srednjovekovne arhitekture u oblastima preko Save i Dunava. Glavni brod zasveden je plitkim polubačvastim svodom, dok je u apsidi svod poluobličasti i segmentast. Zvonik po osnovnom tipu odgovara zvonicima vojvođanskih crkava 18. veka. Ikonostas u radili poznati zemunski slikari Dimitrije Bratoglić i Konstantin Lekić.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Crkva -
Crkva -
Pravoslavna (levo) i katolička crkva (desno) -
Unutrašnjost crkve -
Unutrašnjost crkve -
Unutrašnjost crkve -
Spomenik zahvalnosti jermenskog naroda - krst -
Spomenik zahvalnosti jermenskog naroda - jermenski krst -
Tabla o jermenskom krstu -
Kontumacka kapela Sv. arhanđela Mihaila i Gavrila
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 17. 02. 2012. g. Pristupljeno 1. 06. 2015.
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 17. 02. 2012. g. Pristupljeno 1. 06. 2015.
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 28. 01. 2015. g. Pristupljeno 1. 06. 2015.
