Медвед уснаш
| Medved usnaš | |
|---|---|
| |
| Melursus ursinus | |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| Tip: | |
| Klasa: | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Potporodica: | |
| Rod: | Melursus Meyer, 1793
|
| Vrsta: | M. ursinus
|
| Binomno ime | |
| Melursus ursinus (Shaw, 1791)
| |
| Podvrste | |
| |
| Zeleno - sadašnje stanište, zeleno+crno - nekadašnje stanište. | |
Medved usnaš[2] (Melursus ursinus) je vrsta sisara iz reda zveri i porodice medveda (Ursidae). Živi na području Indijskog potkontinenta.
Izgled[uredi | uredi izvor]
Dug je 140-190 centimetara, s visinom ramena između 60 i 90 centimetara. Prosečna težina medveda usnaša iznosi 100 kilograma, iako može varirati između 55 i 190 kilograma.[3] Ženke su manje od mužjaka i imaju više krzna između ramena.[4] Krzno medveda usnaša je dugo, crno i raščupano, s malo dužim dlakama na vratu, koje mogu biti duge i do 30 centimetara. Njihova uloga je u pridržavanju mladunaca dok su još mali i predstavljaju laku metu za grabljivice. Dugo krzno na ostatku tela je zagonetna osobina za medveda tropskih krajeva. Njegova uloga bi mogla da bude slična onoj koju ima široka, komotna odeća koju nose narodi u vrelim i suvim područjima, gde nema hladovine. Tokom evolucije medveda lenjivca, indijski potkontinent je pretežno bio prekriven travnim prostranstvima i šumama sa raštrkanim žbunolikim drvećem. Na prsima se nalazi mrlja kremastobele boje u obliku slova V ili Y. Šape su dosta velike i na njima se nalaze srpaste kandže koje su duge oko 10,5 centimetara. Rep je vrlo dug upoređujući ga sa ostalim medvedima i dužine je 16-18 centimetara. Na nogama nema nikakvih dlaka. Gornja usna je izdužena i može se rastegnuti. Prednji kutnjaci i kutnjaci su manji nego kod ostalih vrsta medveda.
Ponašanje[uredi | uredi izvor]
Medved usnaš može biti aktivan u bilo koje doba dana, ali najčešće noću. Danju se skriva u pećinama ili u gustoj vegetaciji. Za razliku od drugih medveda, ne hibernira, ali je neaktivan za vreme velikih kiša. Iako se čini velik i nespretan, izuzetno je dobar penjač. Dok se hrani, proizvodi vrlo glasne zvukove, koji se mogu čuti i na udaljenosti od 100 metara.
Ishrana[uredi | uredi izvor]
Ime roda Melursus potiče upravo iz njihove pohlepe za medom. Oni će se neumorno penjati po drveću i podnosi ubode razjarenih pčela da bi došli do saća sa medom. Pa ipak, med čini samo mali deo u njihovoj ishrani koja obuhvata bobice tokom cele sezone plodnošenja. Kada njih nema dovoljno, medved živi od termita, mrava i drugih insekata koje pronalazi pomoću čula mirisa.[5] Takođe, ali retko, hrani se i strvinama, pa čak i malim kičmenjacima. Morfološke prilagođenosti kopanju i ishrani insektima uključuju duge, blago povijene kandže, široko nepce za sisanje, odsustvo dva gornja sekutića i velike, isturene usne.
Razmnožavanje[uredi | uredi izvor]
Sezona parenja traje između maja i jula. Mladi dolaze na svet u decembru ili januaru; gestacija traje oko 7 meseci. Najčešće se rodi jedan ili dva mala medveda, retko tri. Mladi se rađaju slepi, a vid dobijaju tek nakon mesec dana. Nezavisni postaju nakon 2 do 3 godine.
Rasprostranjenje[uredi | uredi izvor]
Vrsta je prisutna u Butanu, Indiji, Nepalu i Šri Lanci.[6] Medved usnaš se nalazi uz ili se neznatno preklapa sa arealom azijskog crnog medveda, iako je medved usnaš više nizijska vrsta.
Stanište[uredi | uredi izvor]
Medved usnaš ima stanište na kopnu.[6]
Ugroženost[uredi | uredi izvor]
Ova vrsta se smatra ranjivom u pogledu ugroženosti vrste od izumiranja.[6]
Populacioni trend[uredi | uredi izvor]
Populacija ove vrste se smanjuje, sudeći po raspoloživim podacima.[6]
Kultura[uredi | uredi izvor]
Kroz tradiciju koja seže vekovima unazad, Kvaladari iz Indije, uvežbavali su medvede usnaše da „plešući“ provode život. Mečiće su uzimali iz brloga, uklanjali im zube i kandže i stavljali konopac ili alku u nos ili njušku, da bi kontrolisali njihove pokrete.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Melursus ursinus Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. avgust 2011) Baza podataka uključuje i dokaze o riziku ugroženosti. (jezik: engleski)
- ^ „Pravilnik o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva - Prilog I Strogo zaštićene vrste koje se nalaze na Dodacima CITES konvencije”. pravno-informacioni-sistem.rs.
- ^ McNab, Brian K. (1992). „Rate of Metabolism in the Termite-Eating Sloth Bear (Ursus ursinus)”. Journal of Mammalogy. 73 (1): 168—172. JSTOR 1381879. doi:10.2307/1381879.
- ^ Storey, Harry (maj 2008). Hunting and Shooting in Ceylon. Read Books. str. 268. ISBN 978-1-4097-2852-8.
- ^ Bear Behavior and Activities from Gary Brown's The Great Bear Almanac, Lyons & Burford, Publishers, 1993
- ^ a b v g Crvena lista Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. avgust 2011) (jezik: engleski)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Storey, Harry (maj 2008). Hunting and Shooting in Ceylon. Read Books. str. 268. ISBN 978-1-4097-2852-8.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/13143/0 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. avgust 2011)
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
