Milan Budimir

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Milan Budimir
Lični podaci
Datum rođenja(1891-11-02)2. novembar 1891.
Mesto rođenjaVarcar Vakuf, Austrougarska
Datum smrti17. oktobar 1975.(1975-10-17) (83 god.)
Mesto smrtiBeograd, SFRJ

Milan Budimir (Varcar Vakuf, 2. novembar 1891 — Beograd, 17. oktobar 1975) bio je srpski klasični filolog, univerzitetski profesor i akademik.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Školovao se u Sarajevu, a studirao je klasičnu filologiju na Univerzitetu u Beču gde je i doktorirao 1920. godine sa tezom „O olujnim demonima kod indoevropskih naroda“.[1] Iste godine, izabran je najpre za asistenta, a ubrzo potom i za docenta na Katedri za klasičnu filologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu. Za vanrednog profesora je izabran 1928, a za redovnog 1938. godine i kao profesor i šef Katedre za klasičnu filologiju radio je sa prekidom za vreme nemačke okupacije zemlje tokom Drugog svetskog rata, sve do penzionisanja 1962. godine.

Kao student, bio je politički angažovan u nacionalnim krugovima srpskih omladinaca i član Mlade Bosne. U to vreme objavljivao je i članke u zagrebačkom Srbobranu i beogradskom Odjeku, uređivao je Slovenski jug i Novo djelo. Milan Budimir je bio ratni invalid, odnosno od 1922. godine je bio potpuno slep. Biblioteka Saveza slepih Srbije nosi njegovo ime.[2]

Kao istraživač visokog ranga izabran je 1948. godine za dopisnog, a 1955. za redovnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti.[3]

Bavio se istraživanjima u oblasti klasične filologije u svim njenim granama: istoriji klasičnih jezika, posebno grčkog, istoriji grčke i rimske književnosti.[4] Takođe, bavio se istraživanjima starobalkanskih i slovenskih jezika, istorije religije, antičkog nasleđa u Srba, posebno u jeziku, književnosti i folkloru, kao i istraživanjima u oblasti opšte lingvistike.

Sa Petrom Skokom pokrenuo je i uređivao između dva rata balkanski časopis Revue internationale des Études balkaniques, a sa najuglednijim jugoslovenskim klasičnim filolozima bio je osnivač i kourednik nekadašnjeg glavnog glasila jugoslovenskih filologa - Žive antike, čiji je izdavač Institut za klasične studije Filozofskog fakulteta Univerziteta u Skoplju.

Naučna istraživanja Praindoevropljana[uredi | uredi izvor]

Naučni opus Milana Budimira obuhvata nekoliko stotina radova, knjiga, studija, rasprava i članaka, od kojih su neki ušli u najpoznatije enciklopedije, rečnike i priručnike. U glavnim crtama radovi Milana Budimira se mogu podeliti na pet velikih skupina.

Prvoj skupini pripadaju radovi koji se odnose na istraživanja doklasičnih jezika i kultura na balkanskom, maloazijskom i apeninskom prostoru. Glavna zasluga Milana Budimira u ovoj oblasti leži u sakupljanju i tumačenju obimnog leksičkog materijala iz jezika dogrčkih Indoevropljana, kao i u utvrđivanju glasovnih zakonitosti ovih jezika. Te dogrčke starince, koji su inače prema literarnoj tradiciji nazivani Pelazgima (grč. Πελασγοί'), Milan Budimir naziva Πελα'σται, polazeći od oblika Πελαστικε' (koji se javlja u sholijama uz Homerovu Ilijadu 16, 233), zatim od onomastičkog materijala na terenu (Παλαιστή', toponim u Epiru; Palaestinus, starije ime za Strimon itd), kao i od nekih apelativa sa visokom dokaznom vrednošću (Πενε'σται, naziv za pokoreno stanovništvo u antičkoj Tesaliji; Πελα'σται naziv za zemljoradnike vezane za zemlju u Atici).

Drugu skupinu čine radovi u kojima su prikazana istraživanja posebnih veza između ovih dogrčkih indoevropskih idioma i slovenskih jezika, tačnije protoslovenskog jezika.

Treću skupinu čine radovi koji se odnose na ispitivanje opštih fonetskih zakonitosti i pojava u indoevropskim jezicima, posebno u jezicima u kontaktu.

Četvrtu grupu čine istraživanja u oblasti antičkih književnosti sa posebnim naglaskom na dogrčko poreklo pojedinih književnih rodova i evropske scene.

Petu grupu čine radovi koji ispituju posebne kulturne veze u folkloru južnih Slovena i antičkog sveta i oni stoje u tesnoj vezi sa drugom skupinom Budimirovih radova.

Pionir je multidisciplinarne naučne metode kod nas.[5]

Izdavačka kuća Gradac godine 2021. objavila je knjigu Mi Balkanci sa odabrana 24 rada Milana Budimira na temu sličnosti i razlika Balkanaca.[5]

Nagrade i priznanja[uredi | uredi izvor]

Izabrani radovi[uredi | uredi izvor]

  • Iz klasične i savremene aloglotije, separat, Srpska Kraljevska Akademija, Beograd, 1933.
  • Budimir, Milan (1937). „O etničkom odnosu Dardanaca prema Ilirima”. Jugoslovenski istoriski časopis. 3: 1—29. 
  • Budimir, Milan (1939). „Ka obrazovanju slovenskih ktetika”. Saopštenja i referati. Beograd: III Međunarodni kongres slavista (slovenskih filologa). str. 13. 
  • O Ilijadi i njenom pesniku, Beograd, 1940
  • Grci i Pelasti, Beograd, 1950
  • Problem bukve i protoslovenske domovine, 3agreb, 1951
  • Pelasto-Slavica, Zagreb, 1956
  • Die Sprache als Schöpfung und Entwicklung, Živa antika, VII-2, Skoplje, 1957
  • Protoslavica, Moskva, 1958
  • Zur psychologischen Einheit unserer Ilias, Das Altertum IX Berlin, 1963
  • Sa balkanskih istočnika, Beograd, 1969
  • O Atinskoj Ilijadi, Letopis Matice srpske, godina 140, Novi Sad.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Milan Budimir (1891—1975), znameniti naučik i učitelj u tradicijskom smislu”. socijalisticki.wordpress.com, Đorđe M. Srbulović. 19. 3. 2014. Pristupljeno 16. 2. 2016. 
  2. ^ „Biblioteka Saveza slepih Srbije”. savezslepih.org.rs. Arhivirano iz originala 03. 02. 2016. g. Pristupljeno 16. 2. 2016. 
  3. ^ „Biografija na sajtu SANU”. SANU. Arhivirano iz originala 21. 12. 2012. g. Pristupljeno 16. 2. 2016. 
  4. ^ „Dragoslav Srejović: Balkanski istočnici Milana Budimira”. rastko.rs. Pristupljeno 16. 2. 2016. 
  5. ^ a b Vulićević, Marina. „Mi Balkanci nismo na dobrom glasu”. Politika Online. Pristupljeno 2022-07-18. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Милан_Будимир&oldid=27703769”