Modran (Derventa)

Modran
Modran;
Administrativni podaci
Država	Bosna i Hercegovina
Entitet	Republika Srpska
Opština	Derventa
Stanovništvo
— 2013.	243
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 55′ 00″ S; 17° 56′ 31″ I / 44.9166365° S; 17.9418564° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Površina	12,54 km2
	Modran Modran na karti Bosne i Hercegovine
Ostali podaci
Pozivni broj	053

Modran je naseljeno mjesto u opštini Derventa, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 2013. u naselju je živjelo 243 stanovnika.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Modran se nalazi oko 9 km jugoistočno od Dervente. Na nadmorskoj visini od 255 m u istoimenom selu nalazi se arheološki lokalitet Gradina Vis na zemljopisnoj širini 44°54'46″, zemljopisnoj dužini 17°58′36″.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Postoje materijalni dokazi da je ovaj predio naseljen odavnina, posebno u bronzanom dobu. Na osnovu sistematskih arheooloških ispitivanja pomenutog područja pronađeni su dokazi o naselju koji se hronološki mogu poredati na sljedeći način^[1]:

Vis A (lasinjska kultura) - eneolitik
Vis B (kostolačka kultura) - kasni eneolitik
Vis C1 - kasno bronzano doba
Vis C2 - kasno bronzano doba i početak željeznog doba.

Istraživački i konzervatorsko-restauratorski radovi[uredi | uredi izvor]

Na arheološkom nalazištu Vis Gradina prvobitna iskopavanja izvršena su početkom 1957. godine a nastavljena su manjim sistematskim iskopavanjem u septembru 1958. godine i u aprilu 1959. godine. Ova iskopavanja financirao je Regionalni muzej u Doboju. Arheološkim radovima rukovodio je Zdravko Marić, uz pomoć Olivere Ćuibrk, tadašnje direktorice Muzeja.^[1]

Sistematska arheološka istraživanja su nastavljena 1963. i 1964, na prostoru koji je obuhvatio 192 metara kvadratna. Istraživanjima na južnom i zapadnom dijelu platoa uzvišenja otkriveni su tragovi naselja lasiljske kulture i kostolačke kulture, a u gornjim slojevima tragovi kulture polja sa urnama. Istraživanja je vodio Branko Belić, a njima su povremeno prisustvovali Katarina Petrović, tadašnja direktorica Brodskog posavlja iz Slavonskog broda, Ivan Vuković, tadašnji kustos iz Zavičajnog muzeja Travnika i Alojz Benac, tadašnji direktor Zemaljskog muzeja u Sarajevu.^[1]

Značaj[uredi | uredi izvor]

Aleksandar Jašarević, viši kustos-arheolog u Muzeju u Doboju, podnio je 22. februara 2013. godine, peticiju/prijedlog za proglašenje arheološkog lokaliteta: Prapovjesno naselje na Visu kod Dervente, nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.^[1]

Povjerenstvo za očuvanje nacionalnih spomenika, na temelju članka V. stavka 4. Aneksa 8. Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini i članka 39. stavka 1. Poslovnika o radu Povjerenstva za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici odražnoj od 6. do 8. novembra 2013. godine, donijelo je odluku o proglaženju Arheološkog područja - višeslojno prapovjesno naselje na Visu, opština Derventa, nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.^[1]

Prezentacija u Muzeju u Doboju[uredi | uredi izvor]

Na ovom arheološkom lokalitetu kriju se materijalni ostaci ljudi na ovom području koji datiraju od prije 3.000 godina. Nacionalni spomenik čine gradina i pokretni arheološki materijal s lokaliteta, pohranjen u Muzeju u Doboju.^[1] kao dio stalnoe postavke arheološkog odjeljenja Muzeja u Doboju.

Dobojski umjetnik Drago Handanović je kao saradnik obavio i značajan restauratorski rad u lapidarijumu Muzeja i arheološke zbirke.[60][61] Izdvajaju se primjerci stilizovanih i ukrašenih keramičkih posuda sa lokaliteta Vis (Modran) kod Dervente.^[2]