Nacionalni park Salonga
| Nacionalni park Salonga | |
|---|---|
IUCN kategorija II (nacionalni park) | |
 Reka Lulilaka, 2005. godine. | |
  | |
| Mesto |  Demokratska Republika Kongo |
| Koordinate | 2° 0′ 0″ S 21° 0′ 0″ E / 2.00000° J; 21.00000° I |
| Površina | 36.000 km² |
| Osnovano | 1984. godine |
| Upravljačko telo | Demokratska Republika Kongo |
Nacionalni park Salonga je nacionalni park u DR Kongu, smešten u nizijskom delu reke Kongo.[1][2][3][4] To je najveće zaštićeno područje tropske prašume u Africi, površine 36.000 km², od čega je 17.045,80 km² strogo zaštićeno.[5]
Nacionalni park Salonga osnovan je 1970. godine, a 1996. godine upisan je na Uneskov vu listu svetske baštine u Africi kao jedno od poslednjih utočišta mnogih endemskih životinjskih vrsta kao što su: Beli nosorog, šimpanza Bonobo, konjski paun i oklopljeni krokodil.[6]
Međutim, zbog opadanja populacije Belih nosoroga (1984) i kolapsa administracije (1999), što je izazvalo oružane sukobe koji su pustošili to područje od 1990-ih,[7] park je 1997. upisan na listu ugroženih mesta svetske baštine.[8][9] Nakon poboljšanja stanja očuvanosti, lokalitet je uklonjen sa liste ugroženih 2021.[10]
Geografija[uredi | uredi izvor]
Park se nalazi u oblasti prašume otprilike na pola puta između Kinšase, glavnog grada, i Kisanganija. Nema puteva i većina parka je dostupna samo rekom.[6] Delovi nacionalnog parka su skoro potpuno nepristupačni i nikada nisu sistematski istraženi.[6] Južni region naseljen narodom Ijaelima[11] dostupan je preko reke Lokoro, koja protiče kroz centar i severne delove parka, i reke Lula na jugu. Reka Salonga vijuga uglavnom u severozapadnom pravcu kroz Nacionalni park Salonga do njenovog ušće u reku Busira.[12]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Nacionalni park Salonga osnovan je kao Nacionalni park Čuapa 1956. godine, a svoje sadašnje granice dobio je predsedničkim dekretom predsednika Mobutu Sese Seko iz 1970. godine. On je registrovan je kao UNESCO lokacija svetske baštine 1984. godine.[13] Zbog građanskog rata u istočnoj polovini zemlje, 1999. godine uvršten je na Listu ugrožene svetske baštine.[6]
Parkom zajednički upravlja Kongoanski institut za zaštitu prirode[14] i Svetski fond za prirodu od 2015. U toku su opsežne konsultacije[15] sa dve glavne populacije koje žive u parku; Ijaelima, poslednji preostali stanovnici parka[13] i Kitavalisti, religiozna sekta koja se instalirala u parku neposredno nakon njegovog stvaranja. Postoji intenzivna saradnja između čuvara parka i Ijaelima, jer se sela Ijaelima koriste kao stražarska mesta. Poznato je da je gustina bonoba najveća oko sela Ijaelima, što pokazuje da oni ne predstavljaju pretnju za amblematične vrste parka.[16]
Ekologija[uredi | uredi izvor]
Smešten u centru basena Konga, Nacionalni park Salonga štiti najveću prašumu u Africi i drugu po veličini na svetu.[17] Velika veličina i ekološka složenost ove prašume omogućili su vrstama i zajednicama da se relativno neometano razvijaju. Kao rezultat toga, nacionalni park štiti veoma bioraznovrsni i jedinstven ekosistem.[6] Od 735 identifikovanih biljnih vrsta u jugozapadnom delu parka, 85% se oslanja na životinje kako bi raspršile svoje seme, proces koji se naziva zoohorija.[17]
Mnogi veliki sisari nalaze se u parku sa relativno visokom gustinom, uključujući bongo antilope, crnokreste mangabe, leoparde i bonobe.[18] Južni region je bio lokacija za proučavanje bonoba u divljini.[19] Postoji mnogo veća populacija bonoba u blizini naselja Ijaelima nego drugde u parku, očigledno zato što im Ijaelimi ne štete i igraju važnu ulogu u njihovom očuvanju.[19] Uprkos pritisku krivolova, održiva populacija šumskih slonova opstaje u parku.[18]
Ostali sisari u parku su Drajas majmun, Tolonov crveni kolobus, dugorepi ljuskavac, džinovski ljuskavac, belotrbi ljuskavac, angolski vitki mungosi, vodeni genetka, nilski konj, afrička zlatna mačka, šumska svinja, žutoleđi dujker, sitatunga, okapi, bušbak, vodeni jelenčić i šumski bivol.
U parku su prisutne mnoge vrste ptica, uključujući stočnu čaplju,[20][21][22] crnu rodu[23][24] i žutokljunu rodu.[6] Kongoanski paun,[25][26] ugrožena vrsta ptica endemska za basen Konga i nacionalna ptica Demokratske Republike Kongo, živi u primarnim i sekundarnim šumama unutar parka.[27]
U parku je identifikovano 56 vrsta riba, uključujući somove Clarias buthupogon i Synodontis nigriventris.[28] Afrički krokodili vitke njuške se takođe nalaze u parku.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Velocity Mapping in the Lower Congo River: A First Look at the Unique Bathymetry and Hydrodynamics of Bulu Reach, West Central Africa”. 2009.
- ^ „Multi-threaded Congo River channel hydraulics: Field-based characterisation and representation in hydrodynamic models” (PDF). 2020. Arhivirano (PDF) iz originala 2022-10-31. g. Pristupljeno 2022-10-31.
- ^ Laraque, Alain; Moukandi N’kaya, Guy D. (2020). „Recent Budget of Hydroclimatology and Hydrosedimentology of the Congo River in Central Africa”. Water. 12 (9): 2613. doi:10.3390/w12092613
.
- ^ Guy D., Moukandi N'kaya; Laraque, Alain; Paturel, Jean-Emmanuel; Gulemvuga Guzanga, Georges; Mahé, Gil; Tshimanga, Raphael M. (2022). „A New Look at Hydrology in the Congo Basin, Based on the Study of Multi‐Decadal Time Series”. A New Look at Hydrology in the Congo Basin, Based on the Study of Multi-Decadal Time series. Geophysical Monograph Series. str. 121—143. ISBN 9781119656975. S2CID 246986610. doi:10.1002/9781119657002.ch8. Arhivirano iz originala 2023-11-10. g. Pristupljeno 2023-04-11.
- ^ „ORDONNANCE-LOI 69-041 du 22 août 1969, sur la conservation de la nature.”. Leganet (na jeziku: francuski). Pristupljeno 17. 10. 2020.
- ^ a b v g d đ „Salonga National Park”. UNESCO World Heritage Centre. United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization. Pristupljeno 13. 6. 2021.
- ^ UNESCO Salonga nacionalni park (jezik: engleski) Posećeno 30.3.2011.
- ^ „PATRIMOINE NATUREL ET CONFLITS ARMÉS - Cas des parcs nationaux - Sites du Patrimoine mondial en RDC, Cosma Wilungula Balongelwa - livre, ebook, epub”. www.editions-harmattan.fr (na jeziku: francuski). Pristupljeno 17. 10. 2020.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. „World Heritage Committee Adds Four Sites to the List of World Heritage in Danger”. UNESCO World Heritage Centre (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-03-24.
- ^ „Request Rejected”.
- ^ Hopson, Mark (2011). „The Wilderness Myth: How the Failure of the American National Park Model Threatens the Survival of the Iyaelima Tribe and the Bonobo Chimpanzee”. Earth Jurisprudence and Environmental Justice Journal. 1 (1).
- ^ „Relation: Salonga (380844)”, OpenStreetMap, Pristupljeno 2021-03-21
- ^ a b Hopson, Mark (2011). „The Wilderness Myth: How the Failure of the American National Park Model Threatens the Survival of the Iyaelima Tribe and the Bonobo Chimpanzee”. Earth Jurisprudence and Environmental Justice Journal. 1 (1).
- ^ „Virunga National Park”. Arhivirano iz originala 2008-05-11. g. Pristupljeno 2008-07-31.
- ^ CERDI-BAS (2016), Etude Stratégique des populations résidentes dans le parc national de la Salonga
- ^ Furuichi, Takeshi; Thompson, Jo Myers (2008). The bonobos: behavior, ecology, and conservation. Springer. str. 239. ISBN 978-0-387-74785-9.
- ^ a b Beaune, David; Bretagnolle, François; Bollache, Loïc; Hohmann, Gottfried; Surbeck, Martin; Fruth, Barbara (2012). „Seed dispersal strategies and the threat of defaunation in a Congo forest”. Biodiversity and Conservation. 22 (1): 225—238. ISSN 0960-3115. S2CID 17600509. doi:10.1007/s10531-012-0416-x.
- ^ a b Van Krunkelsven, Ellen; lsia, Inogwabini Bila; Draulans, Dirk (2009). „A survey of bonobos and other large mammals in the Salonga National Park, Democratic Republic of Congo”. Oryx. 34 (3): 180—187. ISSN 0030-6053. S2CID 37674167. doi:10.1046/j.1365-3008.2000.00117.x .
- ^ a b Falk, John (2008). „Why the Bonobos Need a Radio and Other (Unlikely) Lessons From Deepest Congo”. National Geographic. Arhivirano iz originala 2012-04-03. g.
- ^ Willoughby, P. J. (2001). „Melanistic Cattle Egret”. British Birds. 94: 390—391.
- ^ Herkenrath, Peter (2002). „Another melanistic cattle egret” (PDF). British Birds. 95: 531. Arhivirano iz originala (PDF) 15. 03. 2016. g. Pristupljeno 14. 02. 2023.
- ^ Del Lama, Silvia (april 2014). „Colonization of Brazil by the cattle egret (Bubulcus ibis) revealed by mitochondrial DNA”. NeoBiota. 21: 49—63. doi:10.3897/neobiota.21.4966 — preko ResearchGate.
- ^ BirdLife International (2017). „Ciconia nigra”. Crveni spisak ugroženih vrsta IUCN. IUCN. 2017: e.T22697669A111747857. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-1.RLTS.T22697669A111747857.en . Pristupljeno 19. 11. 2021.
- ^ „Appendices | CITES”. cites.org. Pristupljeno 2022-01-14.
- ^ BirdLife International (2022). „Afropavo congensis”. Crveni spisak ugroženih vrsta IUCN. IUCN. 2022: e.T22679430A208189646. Pristupljeno 22. 7. 2022.
- ^ Dowsett, R. J.; Forbes-Watson, A. D. (1993). Checklist of birds of the Afrotropical and Malagasy regions. Tauraco Press. ISBN 287225000X.
- ^ Mulotwa, M.; Louette, M.; Dudu, A.; Upoki, A.; Fuller, R. A. (2010). „Congo Peafowl use both primary and old regenerating forest in Salonga National Park, Democratic Republic of The Congo”. Ostrich. 81: 1—6. S2CID 84628639. doi:10.2989/00306525.2010.455811.
- ^ Inogwabini, Bila-Isia (2005). „Fishes of the Salonga National Park, Democratic Republic of Congo: survey and conservation issues”. Oryx. 39 (1): 78—81. ISSN 0030-6053. doi:10.1017/S003060530500013X .
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Furuichi, Takeshi; Thompson, Jo Myers (2008). The bonobos: behavior, ecology, and conservation. Springer. ISBN 978-0-387-74785-9.
- INCEF - Conservation and Health in Salonga
- Wildlife Conservation Society
- UNESCO Salonga National Park Site
- Ayittey, George B.N. (11. 2. 1999). Africa in Chaos: A Comparative History. Palgrave Macmillan. ISBN 0-312-21787-0.
- Edgerton, Robert. The Troubled Heart of Africa: A History of the Congo. St. Martin's Press. ISBN 0-312-30486-2.
- Elliot, Jeffrey M.; Mervyn M. Dymally, ur. (1990). Voices of Zaire: Rhetoric or Reality. Washington Institute Press. ISBN 0-88702-045-3.
- French, Howard W. A Continent for the Taking: The Tragedy and Hope of Africa. Vintage. ISBN 1-4000-3027-7.
- Gerard, Emmanuel; Kuklick, Bruce (2015). Death in the Congo: Murdering Patrice Lumumba. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-72527-0.
- Gould, David. Bureaucratic Corruption and Underdevelopment in the Third World: The Case of Zaire. ASIN B0006E1JR8
- Gran, Guy, and Galen Hull (eds.). . Zaire: The Political Economy of Underdevelopment. ISBN 0-275-90358-3.
- Harden, Blaine. Africa: Dispatches from a Fragile Continent. Houghton Mifflin Company. ISBN 0-395-59746-3.
- Hoskyns, Catherine (1965). The Congo Since Independence: January 1960 – December 1961. London: Oxford University Press. OCLC 414961.
- Kanza, Thomas R. (1994). The Rise and Fall of Patrice Lumumba: Conflict in the Congo (expanded izd.). Rochester, Vermont: Schenkman Books, Inc. ISBN 978-0-87073-901-9.
- Kelly, Sean (1993). America's Tyrant: The CIA and Mobutu of Zaire. American University Press. ISBN 1-879383-17-9.
- Kingsolver, Barbara. The Poisonwood Bible. Harper Collins. ISBN 0-606-19420-7.
- Kisangani, Emizet F. (2016). Historical Dictionary of the Democratic Republic of the Congo. Latham: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 9781442273160.
- MacGaffey, Janet (ed.). The Real Economy of Zaire: The Contribution of Smuggling and Other Unofficial Activities to National Wealth. Philadelphia. The Real Economy of Zaire: The Contribution of Smuggling and Other Unofficial Activities to National Wealth. University of Pennsylvania Press. novembar 1991. ISBN 0-8122-1365-3.
- Meditz, Sandra W. and Tim Merrill. Zaire: A Country Study. Claitor's Law Books and Publishing Division. ISBN 1-57980-162-5.
- Mokoli, Mondonga M. State Against Development: The Experience of Post-1965 Zaire. New York. State Against Development: The Experience of Post-1965 Zaire. Greenwood Press. 1992. ISBN 0-313-28213-7.
- Mwakikagile, Godfrey. Nyerere and Africa: End of an Era, Chapter Six: "Congo in The 1960s: The Bleeding Heart of Africa." New Africa Press, South Africa. ISBN 978-0-9802534-1-2; Mwakikagile, Godfrey. Africa is in A Mess: What Went Wrong and What Should Be Done, 2006. New Africa Press. 2006. ISBN 978-0-9802534-7-4.
- Nzongola-Ntalaja, Georges (februar 2002). The Congo: From Leopold to Kabila: A People's History. Zed Books. ISBN 1-84277-053-5.
- Odom, Thomas Paul (1993). Shaba II The French and Belgian Intervention in Zaire in 1978. Fort Leavenworth: U.S. Army Command and General Staff College, Combat Studies Institute. ISBN 9781839310973.
- Sandbrook, Richard (29. 11. 1985). The Politics of Africa's Economic Stagnation. Cambridge University Press. ISBN 0-521-31961-7.
- Schatzberg, Michael G. (1991). The Dialectics of Oppression in Zaire. Indiana University Press. ISBN 0-253-20694-4.
- Schatzberg, Michael G. Mobutu or Chaos? University Press of America. ISBN 0-8191-8130-7.
- Taylor, Jeffrey. Facing the Congo: A Modern-Day Journey into the Heart of Darkness. Three Rivers Press. 0609808265
- Young, Crawford; Turner, Thomas (1985). The Rise and Decline of the Zairian State. Madison: University of Wisconsin Press. ISBN 9780299101138.
- Cana, Frank Richardson (1911). „Congo”. Ur.: Chisholm, Hugh. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski). 6 (11 izd.). Cambridge University Press. str. 914—917.
- Forbath, Peter (1979). The River Congo: The Discovery, Exploration and Exploitation of the World's Most Dramatic River. New York: E. P. Dutton. ISBN 0-525-47573-7.
- Jeal, Tim (2007). Stanley: The Impossible Life of Africa's Greatest Explorer. London: Faber & Faber. ISBN 978-0-571-22102-8.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
 | ||
